باب: {يحول
بين المرء
وقلبه}
/الأنفال: 24/.
14. BİLİN Kİ ALLAH KİŞİ İLE KALBİ ARASINA GİRER (Enfal, 24)
حدثنا محمد
بن مقاتل أبو
الحسن: أخبرنا
عبد الله:
أخبرنا موسى
بن عقبة، عن
سالم، عن عبد
الله قال:
كثيراً
مما كان النبي
صلى الله عليه
وسلم يحلف: (لا
ومقلِّب
القلوب).
[-6617-] Abdullah İbn Ömer r.a. şöyle demiştir: Nebi
Sallallahu Aleyhi ve Sellem sıkça "Hayır, kalpleri çevirene yemin
ederim" derdi.
Bu hadisin geçtiği diğer yerler: 6628, 7391
حدثنا علي بن
حفص وبشر بن
محمد قالا:
أخبرنا عبد
الله: أخبرنا
معمر، عن الزُهري،
عن سالم، عن
ابن عمر رضي
الله عنهما
قال:
قال
النبي صلى
الله عليه
وسلم لابن
صياد: (خبأت لك
خبيئاً). قال:
الدُّخُّ،
قال: (اخسأ،
فلن تعدو
قدرك). قال عمر:
ائذن لي فأضرب
عنقه، قال:
(دعه، إن يكنه
فلا تطيقه،
وإن لم يكنه
فلا خير لك في
قتله).
[-6618-] İbn Ömer r.a.'den rivayet edildiğine göre Nebi
Sallallahu Aleyhi ve Sellem İbn Sayyad'a:
"Sana bir şey sakladım demiş, İbn Sayyad da (duman demek
istedi ama) "du, du" demekten daha fazlasını söyleyemedi. Nebi
Sallallahu Aleyhi ve Sellem: Zelil ol, kehanetten öteye gidemezsin"
buyurdu.
Hz. Ömer: "İzin ver, boynunu vurayım" dedi. Nebi
Sallallahu Aleyhi ve Sellem ise:
"Bırak, eğer o (deccal) ise sen ona bir şey yapamazsın.
(Deccal) değilse öldürülmesinde bir hayır yoktur" buyurdu.
Fethu'l-Bari Açıklaması:
Bilin ki Allah kişi ile kalbi arasına girer: Musannif ayette yer
alan "araya girmek" kelimesini hadiste geçen kalpleri çevirmek"
kelimesi ile açıklamak istemiştir. Ragıp el-Isfahani, buna işaret ederek şöyle demiştir:
"Allah hikmetigereğince, insanın kalbine onu istediği şeyden çevirecek bir
his verir." İbn Battal ise şöyle demiştir: İbn Ömer hadisinin konubaşlığı
ile ilgisi şudur: Ayet Allah'ın küfür ve imanı yarattığına, kafirin kalbi ile
ona emrettiği iman arasına girdiğine, Allah takdir etmedikçe kafirin imanı elde
edemeyeceğine delalet eder. Aksine Allah imanın zıddını takdir etmiş ve kişi
kafir olmuştur. Mümin için de durum buna ters istikamette gerçekleşir. Ayet
kulların hayır ve şer tüm fiillerini yaratanın Allah olduğuna delalet eder.
Hadiste yer alan "Kalpleri çevirmek" sıfatı da aynı anlama
gelmektedir. Kulun kalbini imanı tercih etmekten küfrü tercih etme ya da bunun
aksi yönünde değiştirir. Allah'ın her fiili adildir. Dalalete düşürüp yalnız
bıraktığı kişiyi elde ettiği bir haktan mahrum etmiş değildir.
İkinci hadisin konu başlığıyla ilgisi ise, Nebi s.a.v.'in
"(deccal) ise sen ona bir şey yapamazsın" demesidir. Yani, Allah'ın
ilminde bu kimsenin ortaya çıkıp bir şeyler yapacağı var ise Allah'ın ilminde
geleceği belli olan birine bir şey yapmaya gücün yetmez. Allah sana bunu
yapacak bir güç verse o zaman bu durum kendi ilminde var olanın değişmesi
anlamına gelir ki, Allah bundan münezzehtir.