EK SAYFA – 2009-5
باب: اسم
الحزن.
107. HAZN ADI
حدثنا إسحق
بن نصر: حدثنا
عبد الرزاق:
أخبرنا معمر،
عن الزُهري،
عن ابن
المسيَّب، عن
أبيه:
أن
أباه جاء إلى
النبي صلى
الله عليه
وسلم فقال: (ما
اسمك). قال:
حزن، قال: (أنت
سهل). قال: لا
أغير اسماً
سمانيه أبي،
قال ابن المسيَّب:
فما زالت
الحزونة فينا
بعد.
حدثنا علي بن
عبد الله
ومحمود قالا:
حدثنا عبد
الرزاق:
أخبرنا معمر،
عن الزُهري،
عن ابن المسيَّب،
عن أبيه، عن
جده بهذا.
[-6190-] İbnu'l-Müseyyeb'den, O babasından rivayet
ettiğine göre; "Babasının babası Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem'e
gelince, ona:
Adın nedir, diye sordu. O da: Hazn'dır deyince, Allah Rasulü:
Sen Sehl'sin, buyurdu. O: Babamın bana verdiği adı değiştirmem,
dedi."
İbnu'l-Müseyyeb: O zamandan beri bizde hazn (sert ve kaba oluş)
süregelmiştir, dedi.
Hadis 6193 tede geçiyor.
Fethu’l-Bari Açıklaması:
"Hazn adı". Hazn, sert ve kaba olan araziye denilir.
Sehl'in (yumuşak) zıttıdır. Huy hakkında da kullanılmıştır. Filan kişide
hazn'lik vardır, yani huyunda bir sertlik, bir katılık vardır, denilir.
İbn Battal dedi ki: Hadisten anlaşıldığına göre isimlerin güzel
seçilmesi ve bir adın daha güzeli ile değiştirilmesi vaciplik ifade etmez.
ed-Davudi dedi ki: İbnu'l-Müseyyeb huylarında bir sertlik olduğunu
anlatmak istemektedir. Ancak bu huy sebebiyle Said İbn el-Müseyyeb, Allah için
gazap edip hiddetlenecek bir hale sahipti.
باب: تحويل
الاسم إلى اسم
أحسن منه.
108. İSMİN DAHA GÜZEL BİR BAŞKA İSİMLE DEĞİŞTİRİLMESİ
حدثنا سعيد
بن أبي مريم:
حدثنا أبو
غسان قال:
حدثني أبو
حازم، عن سهل
قال:
أتي
بالمنذر بن
أسيد إلى
النبي صلى
الله عليه وسلم
حين ولد،
فوضعه على
فخذه، وأبو
أسيد جالس،
فلها النبي
صلى الله عليه
وسلم بشيء بين
يديه، فأمر
أبو أسيد
بابنه،
فاحتمل من فخذ
النبي صلى
الله عليه
وسلم،
فاستفاق
النبي صلى الله
عليه وسلم
فقال: (أين
الصبي). فقال
أبو أسيد: قلبناه
يا رسول الله،
قال: (ما اسمه).
قال: فلان، قال:
(ولكن اسمه
المنذر).
فسماه يومئذ
المنذر.
[-6191-] Sehl'den, dedi ki: "el-Münzir İbn Ebi Useyd
dünyaya gelince, Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem'e getirildi. Allah Rasulü onu
uyluğu üzerine oturttu. -Ebu Useyd de oturuyordu.- Nebi Sallallahu Aleyhi ve
Sellem önünde bulunan bir şey ile meşgul idi. Bunun üzerine Ebu Useyd'in emri
ile oğlu Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in uyluğu üzerinden kaldırıldı.
Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem daldığı işten uzaklaşıp fark
edince: Küçük çocuk nerede, diye sordu. Ebu Useyd: Biz onu geri aldık, dedi.
Allah Rasulü:
Adı ne, diye sordu. Ebu Useyd: Filandır deyince, Allah Rasulü:
Hayır, onun ismi el-Münzir olsun, buyurdu ve babası da o gün
çocuğa el-Münzir adını verdi."
حدثنا صدقة
بن الفضل:
أخبرنا محمد
بن جعفر، عن
شُعبة، عن
عطاء بن أبي
ميمونة، عن
أبي رافع، عن
أبي هريرة:
أن
زينب كان
اسمها برة،
فقيل: تزكي
نفسها، فسماها
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم زينب.
[-6192-] Ebu Hureyre'den rivayete göre;
"Zeyneb'in adı Berre idi. O, kendisini tezkiye edip öğüyor
denilince, Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem da ona Zeyneb adını
verdi."
حدثنا
إبراهيم بن
موسى: حدثنا
هشام: أن ابن
جريج أخبرهم
قال: أخبرني
عبد الحميد بن
جبير بن شيبة
قال: جلست إلى
سعيد بن
المسيَّب،
فحدثني:
أن
جده حزناً قدم
على النبي صلى
الله عليه وسلم
فقال: (ما اسمك).
قال: اسمي
حزن، قال: (بل
أنت سهل). قال:
ما أنا بمغير
اسماً سمانيه
أبي، قال ابن المسيَّب:
فما زالت فينا
الحزونة بعد.
[-6193-] Abdulhamid İbn Cubeyr İbn Şube'den, dedi ki:
"Said İbn el-Müseyyeb'in yanında oturdum. Bana tahdis ettiğine göre dedesi
Hazn, Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in huzuruna gelince, ona:
Adın nedir, diye sormuş.
Dedesi: Adım Hazn'dır deyince, Allah Rasulü: Hayır, sen Sehl'sin,
demiş.
Dedesi: Ben babamın bana verdiği adı değiştirmem, demiş.
İbnu'l-Müseyyeb dedi ki: İşte ondan sonra bizde hep sertlik
olagelmiştir, dedi."
Fethu'l-Bari Açıklaması:
"el-Münzir İbn Ebi Useyd dünyaya gelince, Nebi Sallallahu
Aleyhi ve Sellem'e getirildi." Ebu Useyd meşhur bir sahabidir. Ashabın
herhangi birisinin bir oğlu dünyaya geldi mi onu tahnik etmesi (damağına hurma
gibi tatlı bir şey çalması) ve ona bereket ile dua etmesi için getirilirdi.
"Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem önündeki bir şeyle
uğraşt!." Onunla meşgul oldu, oyaland!. Seni bir başka şeyle uğraşmaktan
alıkoyan her bir şey hakkında hadisteki tabir kullanılır. İbnu't-Tin dedi ki:
Meşguloldu, oyalandı anlamındaki bu "alime" vezninde
"lehiye" diye rivayet edilmiştir ki meşhur olan kullanım budur. Leha
şeklindeki fethalı kullanım ise Taylıların ağzıdır.
Zeyneb'in adı Berre idi. Amr İbn Merzuk, Şube'den bu senedie Ebu
Hureyre'den rivayetle: "Meymune'nin adı Berre idi" demiştir. Bunu da
musannıf, el-Edebu'l-Müfred'de ondan diye rivayet etmiştir. Ancak birincisim
yaşça daha büyüktür.
Sözü geçen Zeyneb ise ya Cahş kızı Zeyneb'dir. Yahut da Ebu
Seleme'nin kızı Zeyneb'dir. Birincisi Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in
zevcesidir, ikincisi ise onun rabibesidir. (Yani Nebi efendimizin hanımı olan
Ümmü Seleme'nin ilk kocası Ebu Seleme'den doğma kızıdır.) Bunların her
birisinin de adı önce Berre idi. Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem bu ismi
değiştirdi. İbn Abdilberr öyle demiştir
.
Cahş kızı Zeyneb'in kıssasını Müslim ve Ebu Davud, Ümmü
Seleme'nin kızı Zeyneb'den diye rivayet ettiği bir hadisin muhtevasında
zikretmiştir. Ümmü Seleme'nin kızı Zeyneb dedi ki: Bana Berre adı verilmişti.
Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem kendi kendinizi tezkiye etmeyiniz. Şüphesiz
Allah sizden hanginizin birr (iyilik) ehli olduğunu en iyi bilendir, buyurdu.
Bu sefer: Peki ona ne ad verelim, diye sordular. Allah Rasulü: Ona Zeyneb adını
veriniz, buyurdu."
"Bana tahdis ettiğine göre dedes1 Hazn ... " Taberi
dedi ki: Anlamı çirkin olan bir adın verilmemesi gerekir. O ismi taşıyanı
tezkiye etmeyi gerektiren ismin de sövmek ve hakaret anlamına gelen ismin de
verilmemesi gerekir. Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem pek çok isim
değiştirmiştir. Ama onun bu değiştirmesi bu isimleri vermenin yasaklanışı suretinde
değildir. Tercih suretindedir. Devamla der ki:
Bundan dolayı Müslümanlar çirkin kimseye hasen, bozuk adama
salih adının verilmesini caiz görmüşlerdir. Buna da Hazn'in adının Sehl'e
çevrilmesini kabul etmeyince, kabul etmesi için Nebi Sallallahu Aleyhi ve
Sellem'in onu zorlamamış olması delildir. Eğer bu bağlayıcı olsaydı, Nebi
Sallallahu Aleyhi ve Sellem onun:
"Babamın bana verdiği bir adı değiştirmem" şeklindeki
cevabını kabul etmezdi. ----İktibas özetle burada sona ermektedir. ---