باب:
الارتداف على
الدابة.
98. BİNEĞİNİN TERKİSİNE BAŞKASINI BİNDİRMEK
حدثنا قتيبة:
حدثنا أبو
صفوان، عن
يونس بن يزيد،
عن ابن شهاب،
عن عروة، عن
أسامة بن زيد
رضي الله
عنهما:
أن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم ركب على
حمار، على
إكاف عليه
قطيفة فدكية،
وأردف أسامة
وراءه.
[-5964-] Usame İbn Zeyd r.a.'dan rivayete göre
"Reslilullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem üzerinde Fedek işi kadifenin
bulunduğu bir palan vurulmuş eşeğe binmiş ve arkasına da Usame'yi bindirmiş
idi."
Fethu'l-Bari Açıklaması:
"Bineğin üzerine, terkisine başkasını bindirmek." Yani
bineğe binmiş kimsenin, arkasına başkasını bindirmesi. Ben daha önceleri bu
başlıkların Giyim bölümüne alınmasını açıklamakta zorlanmış idim. Daha sonra
bunun neden olduğunu anladım. Şöyle ki, arkasına birisini bindiren bir kimsenin
bineğinden düşmeyeceğinden ve dolayısıyla üstünün başının açılmasından yana
emin olması söz konusu olamaz. İşte bununla düşme ihtimalinin, terkisine
başkasını bindirmesine man i olamayacağını işaret etmektedir. Çünkü aslolan
düşmemektir. Dolayısı ile terkisine başka birisini bindiren bir kimse böyle bir
işi yaptığı takdirde düşmekten kendisini korumaya çalışır. Düşecek olursa da
üstünü başını örtmekte elini çabuk tutmalıdır.
باب: الثلاثة
على الدابة.
99. BİR BİNEGİN ÜZERİNE ÜÇ KİŞİNİN BİNMESİ
حدثنا
مسدَّد: حدثنا
يزيد بن زريع:
حدثنا خالد،
عن عكرمة، عن
ابن عباس رضي
الله عنهما
قال:
لما
قدم النبي صلى
الله عليه
وسلم مكة،
استقبله
أغيلمة بني
عبد المطلب،
فحمل واحداً
بين يديه،
والآخر خلفه.
[-5965-] İbn Abbas r.a.'dan, dedi ki: "Nebi
Sallallahu Aleyhi ve Sellem Mekke'ye geldiğinde Abdulmuttalib oğullarının küçük
çocukları onu karşıladı. Onlardan birisinjönüne, diğerini arkasına
bindirdi."
Fethu'l-Bari Açıklaması:
Taberani ve İbn Ebi Şeybe, eş-Şa'bi yoluyla İbn Ömer'den şöyle
dediğini rivayet etmektedirler: "Eğer hayvan taşıyabiliyor ise bir bineğin
üzerinde on kişinin onuncusu olmaya aldırış etmem." Böylelikle bu hususta
birbiriyle ihtilaflı olan hadisler telif edilmiş olmaktadır. O halde bunu
yasaklamaya dair varid olmuş rivayetler bineğin -eşek gibi- bu kadar yükü
taşıyamaması haline yorumlanır, aksi de -deve ve katır gibi- taşıyabilme haline
yorumlanır.
Nevevi dedi ki: Bizim de bütün ilim adamlarının da benimsedikleri
görüş, bineğin gücü yetiyor ise ona üç kişinin binmesinin caiz olduğudur.
باب: حمل صاحب
الدابة غيره
بين يديه.
100. BİNEK SAHİBİNİN ÖN TARAFINA BAŞKASINI BİNDİRMESİ
وقال بعضهم:
صاحب الدابة
أحق بصدر
الدابة، إلا
أن يأذن له.
Bazısı da binek sahibinin -kendisine izin vermesi hali dışında-
bineğin önüne binmeye daha bir hak sahibi olduğunu söylemiştir.
حدثني محمد
بن بشار:
حدثنا عبد
الوهاب: حدثنا
أيوب: ذكر شر
الثلاثة عند
عكرمة فقال:
قال ابن عباس:
أتى
رسول الله صلى
الله عليه وسلم
وقد حمل قثم
بين يديه،
والفضل خلفه،
أو قثم خلفه،
والفضل بين
يديه. فأيهم
شر، أو أيهم
خير؟
[-5966-] Eyyub'dan rivayete göre İkrime'nin huzurunda üç
kişinin en şerlisi söz konusu edilince şÖyle dedi:
"İbn Abbas dedi ki: Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem
Kusem'i Ön tarafına, el-Fadl'ı da arkasına bindirmiş olduğu halde geldi. -Yahut
Kusem'i arkasına, el-Fadl'ı da Ön tarafına bindirmiş olduğu halde geldi.- Şimdi
sÖyleyin, bunların hangisi şer yahut bunların hangisi hayırdır, dersiniz?"
Fethu'l-Bari Açıklaması:
İbnu'l-Arabi dedi ki: Kişinin bineğinin ön tarafına binme
hakkına daha çok sahip olması, bunun bir şeref oluşundan dolayıdır. Şeref ise
mülk sahibinin bir hakkıdır. Ayrıca Ön tarafta oturan kimse bineğinin dilediği
tarafa, dilediği şekilde hızlı ya da yavaş yürümesini, uzun ya da kısa
adımlarla yol almasını sağlar. Oysa bineğe sahip olmayanın bu iinkanı yoktur.
باب: إرداف
الرجل خلف
الرجل.
101. BİNEK ÜZERİNDE BULUNAN BİR ADAMIN ARKASINA BİR BAŞKA ADAMı
BİNDİRMEK
حدثنا هدبة
بن خالد:
حدثنا همَّام:
حدثنا قتادة:
حدثنا أنس بن
مالك، عن معاذ
بن جبل رضي
الله عنه قال:
بينا
أنا رديف
النبي صلى
الله عليه
وسلم، ليس بيني
وبينه إلا
آخرة الرحل،
فقال: (يا معاذ).
قلت: لبيك
رسول الله
وسعديك، ثم
سار ساعة ثم
قال: (يا معاذ).
قلت: لبيك
رسول الله
وسعديك، ثم
سار ساعة ثم
قال: (يا معاذ).
قلت: لبيك
رسول الله
وسعديك، قال:
(هل تدري ما حق
الله على
عباده). قلت:
الله ورسوله
أعلم، قال: (حق
الله على
عباده أن
يعبدوه ولا
يشركوا به
شيئاً). ثم سار
ساعة، ثم قال:
(يا معاذ بن
جبل). قلت: لبيك
رسول الله
وسعديك، فقال:
(هل تدري ما حق
العباد على
الله إذا
فعلوه). قلت:
الله ورسوله
أعلم، قال: (حق
العباد على
الله أن لا
يعذبهم).
[-5967-] Muaz İbn Cebel r.a.'dan, dedi ki: "Ben bir
seferinde Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in terkisine binmiş idim. Benimle
onun arasında semerin arka tarafındaki ağacından başka bir şey yoktu. Allah
Rasulü:
Ey Muaz, diye seslendi. Ben: Buyur ey Allah'ın Rasulü, emrine
hazırım, dedim.
Sonra bir süre yoluna devam etti. Arkasından: Ey Muaz, buyurdu.
Ben:
Buyur ey Allah'ın Rasulü, emrini bekliyorum, dedim.
Daha sonra yine bir süre yol aldı. Arkasından: Ey Muaz, buyurdu.
Ben: Buyur, ey Allah'ın Rasulü, emrini bekliyorum, dedim. O: Allah'ın kulları
üzerindeki hakkının ne olduğunu biliyor musun, dedi. Ben: Allah ve Rasulü daha
iyi bilir dedim.
O şöyle buyurdu: Allah'ın kulları üzerindeki hakkı, ona hiçbir
şeyi ortak koşmaksızın ibadet etmeleridir.
Bir süre daha yol gitti. Sonra: Ey Muaz İbn Cebel, dedi. Ben:
Buyur ey AIlah'ın Rasulü, emirlerini bekliyorum, dedi. O: Peki, eğer bu işi
yaptıkları takdirde kulların Allah üzerindeki hakkının ne olduğunu biliyor
musun, dedi. Ben: Allah ve Rasulü en iyi bilendir, dedim. O: (O taktirde)
kulların Allah üzerindeki hakkı onlara azap etmemesidir, buyurdu."
باب: إرداف
المرأة خلف
الرجل ذا محرم
102. ERKEĞİN, MAHREMİ OLAN KADINI ARKASINA BİNDİRMESİ
حدثنا الحسن
بن محمد بن
صباح: حدثنا
يحيى بن عباد:
حدثنا شعبة:
أخبرني يحيى
بن أبي إسحق
قال: سمعت أنس
بن مالك رضي
الله عنه قال:
أقبلنا
مع رسول الله
صلى الله عليه
وسلم من خيبر،
وإني لرديف
أبي طلحة وهو
يسير، وبعض
نساء رسول
الله صلى الله
عليه وسلم
رديف رسول
الله صلى الله
عليه وسلم، إذ
عثرت الناقة،
فقلت: المرأة،
فنزلت، فقال
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم: (إنها
أمكم). فشددت الرحل
وركب رسول
الله صلى الله
عليه وسلم، فلما
دنا، أو: رأى
المدينة قال:
(آيبون تائبون
عابدون،
لربنا حامدون).
[-5968-] Enes İbn Malik r.a.'dan, dedi ki: "Biz
Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem ile birlikte Hayber'den geri döndük. Ebu
Talha yol alırken ben onun arkasına binmiş idim. Resulullah Sallallahu Aleyhi
ve Sellem'in hanımlarından birisi de Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in
arkasına binmiş idi. Bu sırada deve (leri) tökezledi.
Ben: Aman kadına dikkat edin, dedim ve bineğin üzerinden indim.
Bunun üzerine Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem: O sizin annenizdir,
buyurdu.
Ben hemen devenin semerini iyice bağladım. Resulullah Sallallahu
Aleyhi ve Sellem de bindi. Medine'ye yaklaşınca -yahut Medine'yi görünce-:
"Ayibune, taibune, abidune li Rabbina hamidune: Bizler tevbe edenler,
abidler, Rabbimize hamd edenler olarak dönüyoruz, buyurdu."
Fethu'l-Bari Açıklaması:
Bu hadis, Cihad bölümünün son taraflarında bir başka yolla Yahya
İbn Ebi İshak'tan geçmiş bulunmaktadır. Orada bunu yapanın Ebu Talha olduğu,
"Kadına dikkat edin" diyenin Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem
olduğu belirtilmektedir. Oradaki lafız ile hadis şöyledir: "O (Enes) Ebu
Talha ve Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem ile ve devesi üzerinde terkisine
bindirmiş olduğu Safiye ile birlikte döndüler. Yolun bir yerinde binek
tökezledi. Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem ve kadın yere düştü. Ebu Talha
-zannederim, devesinden indi, dedi- dedi ki: Ey Allah'ın Nebii, sana bir
şeyoldu mu? Allah Rasulü: Hayır. Ama kadına dikkat et, dedi. Ebu Talha
elbisesini kendi yüzünün üzerine örttü ve Safiye'nin bulunduğu yere doğru
gitti, üzerindeki elbisesini Safiye'nin üzerine bıraktı. Sonra kadın ayağa
kalktı, her ikisi için develerinin eğerini sıkıca bağladı ve ikisi de
develerine bindiler."
Hadiste bir erkeğin yabancı bir kadının bineğinden düşmesi ya da
düşme sınırına gelmesi halinde yetişip onun için korkulan tehlikeden kurtulması
için kadına yardımcı olmasında bir sakınca olmadığı anlaşılmaktadır.
باب:
الاستلقاء
ووضع الرجل
على الأخرى.
103. SIRT ÜSTÜ YATMAK VE BİR AYAĞINI DİĞERİNİN ÜZERİNE KOYMAK
حدثنا أحمد
بن يونس:
حدثنا
إبراهيم بن
سعد: حدثنا
ابن شهاب، عن
عباد بن تميم،
عن عمه:
أنه
أبصر النبي
صلى الله عليه
وسلم يضطجع في
المسجد،
رافعاً إحدى
رجليه على
الأخرى.
[-5969-] Abbad İbn Temım'in amcasından rivayetine göre
amcası "Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem'i Mescidde ayaklarından birisini
diğerinin üzerine koymuş olduğu halde sırt üstü yatarken görmüştür."
Fethu'l-Bari Açıklaması:
"Sırt üstü yatmak ve ayaklarından birisini diğerinin
üzerine koymak." Bu başlığın Giyim bölümünde yer alması şöyle açıklanır:
Böyle bir şey yapanın, üstünün açılmayacağından emin olunamaz. Özellikle sırt
üstü yatmak uyumayı da getirir. Uyuyan bir kimse ise üstünü başını koruyamaz.
Sanki bununla böyle bir işi yapan kimsenin üstünün başının açılmaması için
kendisini koruması gerektiğine işaret etmek istemiş gibidir. İleride yüce
Allah'ın izniyle İsti'zan (izin istemek) bölümünde buna dair yeterli
açıklamalar (6287.hadiste) gelecektir.