باب: الخضاب.
67. KINA (VE BENZERI ŞEYLERLE) SAÇLARI BOYAMAK
حدثنا
الحُمَيدي:
حدثنا سفيان:
حدثنا الزُهري،
عن أبي سلمة
وسليمان بن
يسار، عن أبي
هريرة رضي
الله عنه:
قال
النبي صلى
الله عليه
وسلم: (إن
اليهود والنصارى
لا يصبغون،
فخالفوهم).
[-5899-] Ebu Hureyre r.a.'dan, dedi ki: "Nebi
Sallallahu Aleyhi ve Sellem: Şüphesiz Yahudilerle Hristiyanlar saçlarını
boyamazlar. Siz onlara muhalefet ediniz" buyurmuştur.
Fethu'l-Bari Açıklaması:
"Kına (ve benzeri şeyler) ile saçları boyamak." Yani
baş ve sakaıda ağarmış saçların renklerini değiştirmek.
"Şüphesiz Yahudiler ve Hristiyanlar (saçlarını) bayamazlar,
onlara muhalefet ediniz." Bu rivayet bu şekilde mutlak olarak
zikredilmiştir. İmam Ahmed de• hasen bir sened ile Ebu Ümame'den şöyle dediğini
rivayet etmektedir: "Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem saçları
ağarmış, ensardan yaşlı birtakım kimselerin yanına çıkıp geldi ve: Ey ensar!
Saçlarınızı kırmızıya ve sarıya boyayınız ve kitap ehline muhalefet
ediniz" buyurdu.
Taberani de buna yakın Eneslin rivayet ettiği bir hadisi
el-Evsat'ta, Utbe b. Abd'den el-Kebir'de şu şekilde rivayet etmektedir:
"Rasulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem Acemlere (Arap olmayanlara)
muhalefet olmak üzere (ağaran) saçın rengini değiştirmeyi emrederdi." Saçı
siyaha boyamayı caiz kabul edenler bu hadisi delil almışlardır.
Daha önce Enbiya ile ilgili hadisler bölümünde,
"İsrailoğuııarının zikredildiği rivayetler" başlığında siyaha
boyamanın istisna edildiği meselesi de geçmiş bulunmaktadır. Buna sebep ise
Cabir ve İbn Abbas'ın rivayet ettikleri hadislerdir. İlim adamlarından cihadda
buna ruhsat veren kimseler vardır. Bunun mutlak olarak bir ruhsat olduğunu
söyleyenler de vardır, Ama evla görülen, bunun mekruh olduğudur. Nevevı de
bunun tah rime n mekruh olduğu kanaatine meyletmiştir. Aralarında Sa'd b. Ebu
Vakkas, Ukbe b. Amir, el-Hasen, el-Hüseyin, Cerir gibi kimselerin ve daha
başkalarının bulunduğu seleften bir kesim,• bu hususta ruhsat vermiş, İbn Ebi
Asım da "Kitabu'l-Hidab" adlı eserinde bu görüşü tercih etmiştir.
Kimi ilim adamları da bu hususta erkek ile kadın arasında fark gözeterek erkeğe
değil de, kadına bunun caiz olduğunu söylemişlerdir. el-Halimi de bunu tercih
etmiştir.
Ellerin ve ayakların kınalanmasına gelince, erkekler için tedavi
olması hali dışında caiz değildir.
Saçları kına (ve benzeri şeyler) ile boyayıp boyamamak hususunda
ihtilaf edilmiştir. Ebu Bekir, Ömer ve başkaları -az önce geçtiği gibi-
saçlarını kına (ve benzeri şeyler) ilEbuyamışlardır. Ali, Ubey b. Ka'b, Seleme
b. el-Ekva', Enes ve bir topluluk ise kına kullanmamışlardır. Taberi bu farklı
tutumları şöyle ce telif etmiştir: Saçlarını boyayan kimselere yakışan o idi.
Ağarmış saçları oldukça dikkat çekecek kadar çok olan kimseler gibi. ..
Boyamayı terk edenlere de yakışan o idi. Ağaran saçları dikkat çekecek kadar
çok olmayan kimseler gibi. ..
Ahmed'den saçları boyamanın vacip olduğunu söylediği
nakledildiği gibi, yine ondan bir defa dahi olsa boyamak vaciptir görüşü de,
ben kimsenin ağaran saçlarını boyamayı terk edip, kitap ehline benzemesini
sevmiyorum dediği de nakledilmiştir. Siyaha boyamak hususunda ondan gelen
görüş, Şafiilerden geldiği üzere iki ayrı rivayettir. Meşhur olan rivayet
mekruh olduğudur, haram olduğu . da söylenmiştir. Bu yolla başkasını kandırma
cihetine giden kimsenin saçlarını siyaha boyaması daha kesin bir dil ile men
edilir .