باب: الأكل مع
الخادم.
55. HiZMETÇi İLE BiRLİKTE YEMEK YEMEK
حدثنا حفص بن
عمر: حدثنا
شعبة، عن
محمد، هو ابن
زياد قال:
سمعت أبا
هريرة،
عن
النبي صلى
الله عليه
وسلم قال: (إذا
أتى أحدكم
خادمه
بطعامه، فإن
لم يجلسه معه،
فليناوله
أكلة أو
أكلتين، أو
لقمة أو
لقمتين، فإنه
وَلِيَ
حَرَّهُ
وعِلاجه).
[-5460-] Ebu Hureyre r.a.'den rivayete göre Nebi
Sallallahu Aleyhi ve Sellem şöyle buyurmuştur:
"Sizden birinize hizmetçisi yemeğini getirecek olursa,
kendisi ile beraber oturtmasa bile ona bir ya da iki çiğnemlik yahut bir ya da
iki lokma uzatıversin. Çünkü hizmetçi onun sıcaklığını hissetmiş ve hazırlığını
bizzat yapmıştır."
Fethu’l-Bari Açıklaması:
"Hizmetçi ile yemek yemek", tevazu maksadıyla bu işi
yapmak demektir.
Hizmetçi lafzı erkek ve dişi hakkında kullanılır. Köle ya da hür
olmasını da kapsayacak şekilde genel bir ifadedir. Eğer efendi erkek ise,
hizmetçi de dişi ise onun mülkü (cariyesi) yahut mahremi ya da onun hükmünde
bulunan bir kimse olur ve bunun da aksi söz konusudur.
"Sıcaklığını ve pişirilmesini. .. " Pişirirken,
gerekli malzemesi sağlanırken ve tencere ateşin üzerine konulmadan pişirme
işini "üstlenmiştir."• İbnu'l-Münzir, bütün ilim ehlinden hizmetçiye
o beldede benzeri yenilen temel gıdalardan çoğunlukla kullanılan türü
yedirmesinin vacip olduğunu nakletmiş bulunmaktadır. Aynı şekilde katık ve
giyecek hakkında görüş de böyledir. Bununla birlikte efendinin bu türden nefis
olan şeyleri kendisine ayırma hakkı da vardır. Ama daha faziletli olan bu
hususlarda hizmetçisini de kendisine ortak etmesidir. Doğrusunu en iyi bilen
Allah'tır.
Hizmetçiyi yemeğe beraberinde oturtmak yahut eline bir şeyler
vermek emrinin hükmü hususunda görüş ayrılığı vardır. Şafii hadisi zikrettikten
sonra şunları söylemektedir: Bu bize göre -doğrusunu en iyi bilen Allah'tır-
iki anlamı ihtiva eder. Birincisi, hizmetçiyi kendisiyle beraber oturtmasının
daha faziletli olduğu anlamına geldiğidir; eğer bunu yapmayacak olursa vacip
değildir. Ya da hizmetçiyi kendisiyle birlikte oturtmak ile eline bir şeyler
vermek arasında muhayyer olduğudur. Çünkü Nebiin emri bazen kesin
olmayanihtiyari bir emir anlamında olabilir.
İkincisi ise buradaki emrin mutlak olarak mendubluk ifade
ettiğidir.