ŞEMS SURESİ
وقال مجاهد:
ضحاها: ضوؤها.
{إذا تلاها} /2/:
تبعها. و{طحاها}
/6/: دحاها. {دساها}
/10/: أغواها.
{فألهمها} /8/:
عرفها الشقاء
والسعادة.
{بطغواها} /11/:
بمعاصيها.
{ولا يخاف
عقباها} /15/: عقبى
أحد.
Mücahid şöyle demiştir: بطغواها Bitağvaha (Şems 11) "isyanlan yüzünden," ولا يخاف
عقباها
vela yehafu ukbaha (Şems 15) "hiçbirinin sonundan korkmaz" anlamına
gelir.
حدثنا موسى
بن إسماعيل:
حدثنا وهيب:
حدثنا هشام،
عن أبيه: أنه
أخبره عبد
الله بن زمعة:
أنه سمع النبي
صلى الله عليه
وسلم يخطب،
وذكر الناقة
والذي عقر،
فقال رسول
الله صلى الله
عليه وسلم:
({إذا
انبعث
أشقاها}:
انبعث لها رجل
عزيز عارم، منيع
في رهطه، مثل
أبي زمعة).
وذكر النساء
فقال: (يعمد
أحدكم يجلد
امرأته جلد
العبد، فلعله يضاجعها
من آخر يومه).
ثم وعظهم في
ضحكهم من
الضرطة، وقال:
(لم يضحك
أحدكم مما
يفعل).
وقال أبو
معاوية: حدثنا
هشام، عن
أبيه، عن عبد
الله بن زمعة:
قال النبي صلى
الله عليه
وسلم: (مثل أبي
زمعة عم
الزبير بن
العوام).
[-4942-] Abdullah İbn Zem'a'dan rivayet edildiğine göre,
o, Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in hutbesini dinlemiştir. Bu hutbede Allah
Resulü Sallallahu Aleyhi ve Sellem Salih Nebiin devesinden ve bu deveyi kesen
kimseden bahsedip şöyle buyurmuştur:
"İçinden en azgını ileri atılınca."(Şems 13) Yani onun
kavmi içinde ileri gelenlerden, şirret ve arkası güçlü bir adam ileri atıldı.
Bu adamın kavmi içindeki durumu Ebu Zem'a'nın Mekke'deki durumuna benziyordu.
Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem bu hutbesinde hanımlardan da
bahsetti ve şöyle buyurdu: İçinizden biri hanımını köle döver gibi dövmek ister,
belki de günün sonunda onunla birlikte olacaktır.
Daha sonra Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem yellenme karşısında
gülen erkeklere nasihat etti ve şöyle buyurdu: Sizden biri neden yellenenin
yaptığından dolayı güler ki!
Ebu Muaviye'nin rivayetine göre Ebu Zem'a, ZUbeyr İbn Awam'ın
amcasıdır.
Diğer tahric edenler: Tirmizî, Tefsir-ül Kur’ân; Müslim, Cennet
Fethu'l-Bari Açıklaması:
Firyabi ...........vela yehafu ukbaha ayeti hakkında Mücahid'in
şöyle söylediğini senedi ile birlikte nakletmiştir: "Allah Teala hiç
kimsenin sonundan korkmaz."
عقباها Ukbaha kelimesinin sonundaki zamir, demdemeyi veya Semo.d
kavmini ya da daha önce geçen nefsi gösterebilir. Demdeme bütünüyle yok etmeyi
ifade eder.
Kadınların. dövülmesiyle ilgili hadisin açıklaması "Kitabu'n-nikah"ta
yapılacaktır.
Yellenme konusunda Hz. Nebi'in nasihati
"Kitabu'l-edeb"de açıklanacaktır.
ZUbeyr İbn Awam, Ebu Zem'a'nın mecazen amcasıdır. Çünkü Ebu
Zem'a'nın asıl adı, Esved İbn Muttalib İbn Esed'dir. Awam ise İbn Huveylid İbn
Esed'dir. Burada amca çocuğu kardeş muamelesi görmüştür. Bu yüzden amca
çocuğuna
"amca" adı verilmiştir. Dimyati' kesin bir ifade ile
Ebu Zem'a'nın ismini bu şekilde açıklamıştır. Mutemed olan görüş de budur.
Kurtubi' "el-Müfhim" adlı eserinde şöyle demiştir: "Burada Ebu
Zem'a ile Rıdvan biatında ağacın altında biat eden Ubeyd el-Belvi' kastedilmiş
olabilir. Ebu Zem'a'nın o azılı kafire benzetilmesi, izzetli ve kavminin
desteğini her zaman arkasında hisseden birisi olması hasebiyledir. Burada, Ebu
Zem'a ile bu künyeye sahip kafirlerden başka biri de kastediImiş
olabilir."
Kanaatime göre bu ikinci ihtimal daha doğrudur. Başka birinden
maksat da hadisin ravilerinden Abdullah İbn Zem'a'nın dedesi Esved'dir.