1. ENSARIN MENKIBELERi
{والذين
تبوؤوا الدار
والإيمان من
قبلهم يحبون
من هاجر إليهم
ولا يجدون في
صدورهم حاجة
مما أوتوا}
/الحشر: 9/.
"Onlardan önce Medine'yi yurt edinip, imana sahip olanlar
ise kendilerine hicret edenleri severler ve bunlara verilen şeylerden dolayı
kalplerinde bir çekememezlik duymazlar. "[Haşr, 9]
حدثنا موسى
بن إسماعيل:
حدثنا مهدي بن
ميمون: حدثنا
غيلان ابن
جرير قال: قلت
لأنس: أرأيت
اسم الأنصار،
كنتم تسمون
به، أم سماكم الله؟
قال: بل سمانا
الله.كنا
ندخل على أنس،
فيحدثنا
مناقب
الأنصار ومشاهدهم،
ويقبل علي، أو
على رجل من
الأزد، فيقول:
فعل قومك يوم
كذا وكذا، كذا
وكذا.
[-3776-] Ğaylan b. Cerir'den dedi ki: "Enes'e sordum: Ne dersin? Ensar
adını siz kullanıyor muydunuz yoksa bu adı size Allah mı verdi diye sordum? O,
hayır, bu adı bize Allah verdi, dedi. Biz de Enes'in yanına girerdik, o da
bizlere Ensarın menkıbelerini ve bulundukları önemli olayları anlatırdı. Bana
yahut da Ezdlilerden bir adama yönelir ve senin kavmin, filan ve filan günü şu
şu işi yaptı, derdi. "
Tekrar: 3844
حدثني عبيد
بن إسماعيل:
حدثنا أبو
أسامة، عن هشام،
عن أبيه، عن
عائشة رضي
الله عنها
قالت:
كان
يوم بعاث يوما
قدمه الله
لرسوله صلى
الله عليه
وسلم، فقدم
رسول الله صلى
الله عليه وسلم
وقد افترق
ملؤهم، وقتلت
سرواتهم
وجرحوا،
فقدمه الله
لرسوله صلى
الله عليه
وسلم في
دخولهم في
الإسلام.
[-3777-] Aişe r.anha dedi ki: "Buas günü Allah'ın, Resulü için önceden
cereyan etmesini takdir ettiği bir gündür. Resulullah Sallallahu Aleyhi ve
Sellem geldiğinde onların ileri gelenleri tefrikaya (ayrılığa) düşmüş, onların
hayırlıları öldürülmüş ve yaralanmış bulunuyordu. Bu sebeple Yüce Allah bugünü
Resulü için, onların İslam'a girmelerini sağlayan bir sebep olarak önceden
takdir etmiş oldu."
Tekrar: 3846 ve 3930
حدثنا أبو
الوليد: حدثنا
شعبة، عن أبي
التياح قال:
سمعت أنسا رضي
الله عنه يقول:
قالت
الأنصار يوم
فتح مكة،
وأعطى قريشا:
والله إن هذا
لهو العجب، إن
سيوفنا تقطر
من دماء قريش،
وغنائمنا ترد
عليهم، فبلغ
ذلك النبي صلى
الله عليه
وسلم فدعا
الأنصار، قال:
فقال: (ما الذي
بلغني عنكم).
وكانوا لا
يكذبون،
فقالوا: هو
الذي بلغك،
قال: (أو لا
ترضون أن يرجع
الناس
بالغنائم إلى
بيوتهم،
وترجعون
برسول الله
صلى الله عليه
وسلم إلى
بيوتكم؟ لو
سلكت الأنصار
واديا، أو
شعبا، لسلكت
وادي الأنصار
أو شعبهم).
[-3778-] Ebu't-Teyyah dedi ki: Enes r.a.'ı şöyle derken dinledim:
"Ensar Mekke'nin fethedildiği günü --ki Kureyş'(in ileri gelelenlerin)e
(ganimet) vermiş idi-- dediler ki: Allah'a yemin olsun, bu gerçekten hayret
verici bir şey! Kılıçlarımızdan Kureyş'in kanları damlarken bizim
ganimetIerimiz onlara geri veriliyor. Bu sözler Nebi Sallallahu Aleyhi ve
Sellem'e ulaşınca Ensarı çağırdı ve onlara dedi ki: Sizden bana ulaşan sözlerin
mahiyeti nedir? -Onlar yalan söylemezlerdi.- Dediler ki: Sana ulaşanlar
doğrudur.
Şöyle buyurdu: İnsanlar ganimetler ile evlerine dönerken, siz de
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ile birlikte evlerinize dönmeye razı
olmaz mısınız? Eğer Ensar bir vadiden yahut dağ arası bir yoldan gidecek olursa
andolsun ben de Ensarın gittiği o vadiden yahut dağ arası o yoldan
giderim."
AÇIKLAMA: "Ensarın
menkıbeleri" Ensar, İslami bir isimdir. Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem,
-Enes'in rivayet ettiği hadiste görüldüğü gibi- bu adı. Evslilere, Hazreclilere
ve onlarla ile antlaşmalı olanlara vermiştir. Evsliler, Evs b. Harise'ye
mensupturlar. Hazrecliler ise el-Hazrec b. Harise'ye mensupturlar. Her ikisi de
Kayle'nin oğullarıdır. Kayle ise annelerinin adı olup, babalarının adıHarise b.
Amr b. Amir olup, Ezdlilerin nesebleri onda bir araya gelirler.
Yüce Allah'ın: "Onlardan evvel Medine'yi yurt edinip, imana
sahip olanlar" ayeti ile ilgili açıklamalar, daha önce Osman'ın
menkıbelerinin girişinde geçmiş bulunmaktadır.
"Girerdik" lafzı bu rivayette bu şekilde atıf edatı
kullanılmakszın gelmiştir. Bu da Gaylan'ın sözü olup, Enes'in sözü değildir.
"Enes'in yanına girerdik" ifadesi, Basra'da onun
yanına girerdik, demektir.
"Bana dönerek" bana hitap ederek.
"Senin kavmin şunu yaptı." Yani gazalarda ve İslama
yardım hususunda onların yaptıkları güzel işleri anlatırdı.
"Buas günü" ibaresinde geçen "Buas" bir
mekanın adıdır. Buranın Medine'den iki mil uzaklıkta" Kureyza oğulları
yakınında bir kale olduğu söylendiği gibi bir mezraa olduğu da söylenmiştir.
Burada Evs ile Hazrec arasında bir vakıa meydana gelmişti. Onlardan çok kimse
bu vakada öldürülmüştü. Bu savaşta Evslilerin başkanı Useyd b. Hudayr'ın babası
Hudayr idi. Ona Hudayru'l-Ketaib (birlikler Hudayr'ı) denilirdi. Bu vakada
öldürüldü. O gün Hazreclilerin başında ise Amr b. Numan el-Beyadi vardı. O da
bu vakada öldürülmüştür.
Bu vakada zafer önce Hazreclilerin iken daha sonra Hudayr
kavminin sebat edip geri dönmelerini sağladı ve Evsliler zaferi kazandılar. O
günde Hudayr yaralandı ve bu vakada öldü. Sözkonusu bu olay hicretten beş yıl
önce meydana gelmiştir.
"Onların ileri gelenleri" hayırlıları demektir.
"es-Serevat: Hayırlılar, ileri gelenler" lafzı "serat"ın
çoğulu olup, bu da "seriy" lafzının çoğuludur. Bu da şerefli, soylu
kimse demektir.
"Mekke'nin fethedildiği gün" Mekke fethi yılında
demektir. Çünkü sözü edilen ganimetler Huneyn ganimetleri idi. Bu da Mekke
fethinden iki ay sonra olmuştu.