EK SAYFA – 1514-2
23. EBU BEKR (R.A.)'IN MEVLASI BİLAL BİN EBİ REBAH (R.A.)'IN
MENKIBELERİ
وقال النبي
صلى الله عليه
وسلم: (سمعت دف
نعليك بين يدي
في الجنة).
Nebi s.a.v.: "Cennette benim önümde senin nalınlarının
sesini duydum." diye buyurmuştur
حدثنا أبو
نعيم: حدثنا
عبد العزيز بن
أبي سلمة، عن
محمد بن
المنكدر:
أخبرنا جابر
بن عبد الله
رضي الله
عنهما قال:
كان
عمر يقول: أبو
بكر سيدنا،
وأعتق سيدنا.
يعني بلالا.
[-3754-] Cabir b. Abdullah r.a. dedi ki: "Ömer şöyle
derdi: Ebu Bekir bizim seyyidimizdir ve bizim seyyidimizi kölelikten
kurtarmıştır." Bu: sözleriyle de Bilal'i kastediyordu.
حدثنا ابن
نمير، عن محمد
بن عبيد:
حدثنا إسماعيل،
عن قيس: أن
بلالا قال
لأبي بكر: إن
كنت إنما
اشتريتني لنفسك
فأمسكني، وإن
كنت إنما
أشتريتني
لله، فدعني
وعملي لله.
[-3755-] Kays'dan rivayete göre; "Bilal, Ebu Bekir'e
dedi ki: Eğer beni kendin için satın almış idiysen beni burada tut ve eğer beni
ancak Allah için satın aldı isen beni Allah için yapmak istediklerimle baş başa
bırak."
AÇIKLAMA: "Bilal b.
Rebah'ın menkıbeleri" İbn Sa"d"ın naklettiğine göre o eşraftan
birisinin cariyesinden doğma idi. Annesinin adı Hamame"dir. Cumah
oğullarından birisine aitti. Taberani ve başkalarında yer alan Enes"den
gelen rivayete göre aslen Habeşli idi. Meşhur olan da odur. Nube"li olduğu
da söylenmiştir.
"Ebu Bekir'in mevlası (azatlısı)" Ebu Bekir b. Ebi
Şeybe sahih bir sened ile Kays b. Ebi Hazim'den şöyle dediğini rivayet
etmektedir: "Bilal taşlar altına gömülmüş iken Ebu Bekir onu beş ukiyye
karşılığında satın aldı."
"Ömer derdi ki: Ebu Bekir bizim seyyidimizdir ve -Bilal'i
kastederek- seyyidimizi azad etmiştir." İbnu't-TIn der ki: Bununla
Bilal'in seyyidlerden (efendilerden) olduğunu kastetmektedir. Yoksa Ömer'den
daha faziletli olduğunu kastetmek istememiştir. Başkası da birinci seyyid'i
hakikat anlamında, ikincisini ise mecaz yollu ve tevazu olsun diye söylemiştir.
Yahut da seyyidlik daha efdal olmayı gerektirmeyebilir. İbn Ömer der ki:
"Ben Muaviye'den daha seyyidini görmedim." Halbuki o Ebu Bekir ve
Ömer'i de görmüştür.
"Bilal, Ebu Bekir'e dedi ki" O bu sözlerini Ebu
Bekir'e halifeliği sırasında söylemiştir.
"Beni Allah için yapmak istediklerimle baş başa bırak"
ibaresi el-Kuşmiheni rivayetinde "Allah için amelimle baş başa bırak"
şeklinde, Ebu Usame'nin rivayetinde: "Beni bırak da Allah için amel
edeyim" anlamındadır. İbn Sa'd da Tabakat'ta bu olayı naklederken şu
fazlalığı zikretmektedir: "Ben gördüğüm kadarıyla mu'minin en faziletli
ameli cihad etmektir. Bu sebeple Allah yolunda ribat yapmak istedim. Ebu Bekir
ise Bilal'e: Allah için ve benim üzerindeki hakkım dolayısıyla, deyince Bilal,
(Ebu Bekir) vefat edene kadar onunla birlikte kaldı. Fakat Ebu Bekir vefat
ettikten sonra Ömer ona izin verdi. O da cihad etmek üzere Şam'a gitti. Orada
Amevas taununda 18 yılında orada vefat etti. Yirmi yılında vefat ettiği de
söylenmiştir."
Doğrusunu en iyi bilen Allah'tır.