باب: لا
يتقدمن رمضان
بصوم يوم ولا
يومين.
14- Ramazan Dan Bir Ve İki Gün Önce Oruç Tutulmaz
حدثنا
مسلم بن
إبراهيم:
حدثنا هشام:
حدثنا يحيى بن
أبي كثير، عن
أبي سلمة، عن
أبي هريرة رضي
الله عنه،
عن النبي
صلى الله عليه
وسلم قال: (لا
يتقدمن أحدكم
رمضان بصوم
يوم أو يومين،
إلا أن يكون
رجل كان يصوم
صومه، فليصم
ذلك اليوم).
[-1914-] Ebu Hureyre r.a.'den nakledildiğine göre Resulullah Sallallahu
Aleyhi ve Sellem şöyle buyurmuştur: "Herhangi biriniz Ramazan'dan bir veya
iki gün önce oruç tutmasın. Ancak (öteden beri alışkanlık haline getirdiği)
orucunu tutmakta olan bir kimse o günde orucunu tutsun!"
AÇIKLAMA: Başlıkta geçen
ifade şu anlama gelir: "İhtiyat düşüncesiyle hareket ederek Ramazan'dan
önceki günü Ramazan ayına sayacak şekilde oruç tutulmaz. Çünkü orucun
başlaması hilalin görülmesine bağlıdır. Bu bakımdan kişinin aslında yükümlü
olmadığı sorumluluklar altına girmesine gerek yoktur."
İslam bilginleri konu hakkında şunları söylemişlerdir: "Bu hadis,
ihtiyat düşüncesiyle hareket edip Ramazan'dan önceki günü Ramazan ayına
sayarak oruç tutmayı yasaklamaktadır." Tirmizî bu hadisi naklettikten
sonra şunları söylemiştir: "İslam alimleri, bir kimsenin Ramazan ayı
girmeden önce oruca başlamasını hoş görmemişler, mekruh saymışlardır. Bu da
Ramazan orucunun kendine has özelliğinden kaynaklanmaktadır."
Nebi s.a.v.'in bu yasağının sebepleri hakkında çeşitli
açıklamalar yapılmıştır:
1- Burada güdülen gaye Ramazan'dan önce oruç tutmamak suretiyle
Ramazan'a daha dinç ve güçlü bir şekilde girmektir. Fakat bu açıklama
tartışmaya açıktır. Çünkü hadisteki ifade Ramazan'dan üç veya dört gün önce
oruç tutmakta bir sakınca olmamasını gerektirmektedir.
2- Nafile ibadeti farz olan bir ibadete karıştırma riski söz konusudur.
Bu açıklama da ikna edici olmaktan uzaktır. Çünkü hadis alışkanlık olarak
orucunu tutmakta olan kişinin bu günlerde oruç tutabileceğini ifade etmektedir.
3- Ramazan orucunun başlaması için hilalin görülmesi hükmü
getirilmiştir. Buna rağmen Ramazan'dan bir veya iki gün önce oruca başlamak bu
hükmü göz ardı etmek ve önemsememek anlamına gelir. Konuyla ilgili itimada
şayan ve ikna edici açıklama da budur.
Hz. Nebi'in (s.a.v) bir veya İki gün diye özellikle belirtmesi,
insanların Ramazan'dan Önce genelde bir veya iki gün oruç tutmalarından ileri
gelmektedir.
Bazı alimler Ramazan'dan önceki oruç yasağını Şaban ayının on
altıncı gününe kadar uzatmışlar ve şöyle demişlerdir: "Hz. Nebi'in
(s.a.v) bu yasağı Şaban ayının on altıncı gününe kadar uzanır. Ala İbn
Abdurrahman'ın babası yoluyla Ebu Hureyre'den merfu olarak naklettiği hadis de
bunu göstermektedir. Bu hadiste Hz. Nebi (s.a.v) şöyle buyurmuştur: "Şaban
ayının yarısı olduğunda artık oruç tutmayın!" "Sünen" türü
meşhur hadis kitaplarının çoğunda nakledilen bu rivayetin zayıf olduğunu
söyleyen ve çoğunluğu teşkil eden alimler ise Şaban ayının yarısından sonra
nafile oruç tutulabileceği görüşünü kabul etmişlerdir, Nitekim Ahmed İbn
Hanbel ve İbn Maîn: "Bu hadis münkerdir" demişlerdir. Beyhakî de yukarıdaki
konu başlığı altında zikredilen Ebu Hureyre hadisini esas alarak Ala hadisini
zayıf bulduğunu belirtmiş ve şöyle demiştir: "Ala hadisinden daha sahih
olan bu hadis Şaban ayının yarısından sonra nafile oruç tutulabileceğini
göstermektedir."