باب: شهرا عيد
لا ينقصان.
12- Ramazan Ve Kurban Bayramlarının Bulunduğu Aylar Eksik Olmaz
-قال
أبو عبد الله:
قال إسحق: وإن
كان ناقصا فهو
تمام. وقال
محمد: لا
يجتمعان
كلاهما ناقص.
İshak şöyle demiştir: "Bu aylar gün olarak eksik olsa bile
tamdır." Muhammed (İbn İsmail - İmam Buharî) şöyle der: "Ramazan ve
Kurban bayramlarının bulunduğu ayların her ikisi birlikte eksik olmaz."
حدثنا
مسدد: حدثنا
معتمر قال:
سمعت إسحق، عن
عبد الرحمن بن
أبي بكرة، عن
أبيه، عن
النبي صلى
الله عليه وسلم.
وحدثني مسدد:
حدثنا معتمر،
عن خالد الحذاء
قال: أخبرني
عبد الرحمن بن
أبي بكرة، عن
أبيه رضي الله
عنه،
عن
النبي صلى
الله عليه
وسلم قال:
(شهران لا ينقصان،
شهرا عيد:
رمضان وذو
الحجة).
[-1912-] Abdurrahman İbn Ebu Bekre'nin babasından naklettiği bir rivayete
göre Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem şöyle buyurmuştur: İki ay vardır ki
bunlar eksik olmazlar. Bu aylar bayram ayları olan Ramazan ile
Zülhicce'dir."
AÇIKLAMA: Bayram aylarının
eksik olmaması konusu hakkında alimler farklı görüşler ileri sürmüşlerdir:
1- Bazı alimlere göre bu ifade ilk bakışta anlaşılan zahir
anlamına göre ele alınmalıdır. Dolayısıyla gerek Ramazan gerek Zülhicce her
zaman otuz gün olur.
Ancak gerçeklere ters olan bu görüş kabul edilemez. Nebi
Sallallahu Aleyhi ve Sellem: "Hilali görünce oruç tutun ve hilali yeniden
görünce oruç tutmayı bırakın. Eğer hava kapalı olduğu için hilali gömmezseniz
ayı tamamlayın!" şeklindeki hadisi bu görüşü reddetmek için yeterli bir
delildir. Zira eğer Ramazan ayı her zaman otuz gün çekseydi bu hadiste ifade
edildiği gibi tamamlamaya gerek kalmazdı.
2- Bazı alimler ise bu ifadeyi uygun bir şekilde tevil
etmişlerdir. Ebü'l-Hasen'in söylediğine göre İshak İbn Rahuye şöyle demiştir:
"Bayram ayları yirmi dokuz veya otuz gün olsa bile faziletleri açısından
herhangi bir eksiklik olmaz."
3- Bayram ayları aynı sene içinde ikisi birlikte eksik olmazlar
şeklinde bir görüş de söylenmiştir. Buna göre bayram aylarından birisi yirmi
dokuz gün olursa diğeri muhakkak otuz gün olacaktır.
4- Bu aylarda işlenen amellerin sevaplarında bir eksiklik
olmayacağı görüşü de dile getirilmiştir. Bu son iki görüş seleften nakledilen
meşhur görüşlerdendir. Bu hadisin sağladığı yarar, Ramazan orucunu yirmi dokuz
gün tutan veya Arafe günü dışında vakfe yapan kişilerin kalplerinde doğabilecek
olan şüpheyi ortadan kaldırmasıdır. Bazı alimler İçtihatlarına dayanarak
Zilhicce'nin sekizinci gününde vakfe yapılmasının mümkün olmadığını
düşünmüşlerdir. Fakat sekizinci günde vakfe yapma İhtimali söz konusu olabilir.
İki kişinin hilali gördüklerine dair şahitliklerine dayanılarak Zilhicce'nin
ilk günün Perşembe olduğuna karar verildiğini ve hacıların da [bu bilgi
doğrultusunda Zilhicce'nin dokuzuncu günü sandıkları] Cuma günü vakfe
yaptıklarını ancak daha sonra bu iki kişinin yalan şahitlik ettiklerinin
ortaya çıktığını varsayalım. İşte bu durumda hacılar aslında sekizinci günde
vakfe yapmış olacaklardır.