باب: قول
الله تعالى:
{يأتوك رجالا
وعلى كل ضامر
يأتين من كل
فج عميق.
ليشهدوا
منافع لهم}
/الحج: 27، 28/.
2- İnsanlar Arasında Haccı İlan Et ki, Gerek Yaya Olarak Gerekse
Nice Uzak Yoldan Gelen Yorgun Argın Develer Üzerinde, Kendilerine Bir Takım
Yararları Yakînen Görmeleri... İçin Sana Gelsinler'[Hac 27]
حدثنا
أحمد بن عيسى:
حدثنا ابن
وهب، عن يونس،
عن ابن شهاب:
أن سالم بن
عبد الله
أخبره: أن ابن عمر
رضي الله
عنهما قال:
رأيت
رسول الله صلى
الله عليه وسلم
يركب راحلته
بذي الحليفة،
ثم يهل حين
تستوي به
قائمة.
[-1514-] İbn-i Ömer r.a. şöyle nakletmiştir: "Resulullah Sallallahu
Aleyhi ve Sellem'i Zu'l-huleyfe'de bineği üzerinde iken gördüm. Daha sonra
telbiye getirip ihrama girdi ve binmiş olduğu deve doğruldu."
حدثنا
إبراهيم:
أخبرنا
الوليد: حدثنا
الأوزاعي: سمع
عطاء: يحدث عن
جابر بن عبد
الله رضي الله
عنهما: أن
إهلال رسول
الله صلى الله
عليه وسلم من
ذي الحليفة،
حين استوت به
راحلته.رواه
أنس وابن عباس
رضي الله عنهم.
[-1515-] Cabir r.a. Şöyle nakletmiştir: "Resulullah Sallallahu Aleyhi
ve Sellem bineği doğrulduğu zaman Zu'l-huleyfe'de telbiye getirip ihrama
girdi."
AÇIKLAMA: Ayette, İnsanlar
Arasında Haccı İlan Et ki, Gerek Yaya Olarak Gerekse Nice Uzak Yoldan Gelen
Yorgun Argın Develer Üzerinde, Kendilerine Bir Takım Yararları Yakînen
Görmeleri... İçin Sana Gelsinler'[Hac 27]
buyurulmuştur.
Buharî'nin, haccın farziyeti için bineği şart görmediği yönünde
bir görüş bulunmaktadır.
İbnü'l-Kassar şöyle demiştir: "Ayette, Malik lehine,
"yol" için bineğin şart olmadığına dair kesin bir delil
bulunmaktadır. Aksi görüşte olanlar ise yaya olan kimselere haccın farz
olmadığını iddia etmişlerdir. Oysa bu görüş ayete aykırıdır." Bu,
tartışmaya açık bir konudur.
Taberî, Ömer İbn Zerr'den yaptığı nakle dayanarak bu konuda
şunları kaydeder: "Mücahid şöyle demiştir: (Sahabîler hacca giderken)
bineğe binmezlerdi. Bunun üzerine Allah, "gerek yaya olarak, gerekse nice
uzak yoldan gelen yorgun argın develer üzerinde" hükmünü indirdi ve onlara
yol azığını emretti. Ancak binekten yararlanma ve ticaret yapmaya ruhsat
verdi."
Buharî, Hz. Nebi'in bineğin sırtında iyice yerleştikten sonra
getirdiği telbiye konusunda İbn Ömer, Cabir vb. kimselerden naklettiği
hadislere yer vermiştir. Birkaç başlık sonra bu konu tekrar ele alınacaktır.
Buharî bu hadislere yer vermekle, ayette Önce zikredildiği için yaya olarak
hacca gitmenin daha faziletli olduğu yönündeki bazı görüşlere cevap vermeyi
amaçlamıştır eğer daha faziletli olsaydı onu Hz. Nebi yapardı. Oysa yukarıdaki
hadise göre Efendimiz hacca binekle gitmiştir.
Ibnü'l-Münzir şöyle der: Hacca yaya olarak mı yoksa binek
üzerinde gitmek mi daha faziletlidir konusunda farklı görüşler ileri
sürmüşlerdir:
Alimler çoğunluğuna göre, bineğe binmek daha faziletlidir. Çünkü
Hz. Nebi bunu yapmıştır. Diğer yandan dua etme ve yalvarmak için binek üzerinde
olmak daha elverişlidir. Ayrıca bineğe binmenin daha birçok faydası vardır.
İshak ibn Rahûye "İnsanı daha çok yorduğu için yürümek daha
faziletlidir" demiştir.
Hangisinin faziletli olduğu durum ve kişilere qöre değişir demek
de mümkündür. Allah (c.c) en iyisini bilir.