باب: من بلغت
عنده صدقة بنت
مخاض وليست
عنده.
37. Vermesi Gereken Zekat Bir Yaşını Doldurmuş Dişi Bir Deve
Olup Da Yanında Böyle Bir Deve Bulunmayan Kimse
حدثنا
محمد بن عبد
الله قال:
حدثني أبي
قال: حدثني
ثمامة: أن
أنسا رضي الله
عنه حدثه: أن
أبا بكر رضي
الله عنه: كتب
له فريضة
الصدقة، التي
أمر الله
رسوله صلى
الله عليه
وسلم: (من بلغت
عنده من الإبل
صدقة الجذعة،
وليست عنده جذعة،
وعنده حقه،
فإنها تقبل
منه الحقة،
ويجعل معها
شاتين إن
استيسرتا له،
أو عشرين درهما.
ومن بلغت عنده
صدقة الحقة،
وليست عنده الحقة،
وعنده
الجذعة،
فإنها تقبل
منه الجذعة،
ويعطيه
المصدق عشرين
درهما أو
شاتين. ومن بلغت
عنده صدقة
الحقة، وليست
عنده إلا بنت
لبون، فإنها
تقبل من بنت
لبون، ويعطي
شاتين أو عشرين
درهما، ومن
بلغت صدقة بنت
لبون، وعنده
حقة، فإنها
تقبل منه
الحقة،
ويعطيه
المصدق عشرين
درهما أو
شاتين. ومن
بلغت صدقته
بنت لبون،
وليست عنده،
وعنده بنت
مخاض، فإنها
تقبل منه بنت
مخاض، ويعطي
معها عشرين
درهما أو
شاتين).
[-1453-] Enes'in naklettiğine göre, Ebu Bekir r.a., Enes r.a.'e Resulullah
Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in emrettiği zekat konusunda yazdığı bir mektubunda
şöyle demiştir: "Vermesi gereken zekat, dört yaşını doldurmuş bir dişi
deve olup da, yanında böyle bir deve yerine, üç yaşını doldurmuş bir dişi deve
bulunan kimseden, mükellef için daha kolay ise, bu deve ile birlikte iki koyun
veya yirmi dirhem zekat olarak kabul edilir.
Vermesi gereken zekat, üç yaşını doldurmuş bir dişi deve olup da,
yanında böyle bir deve yerine, dört yaşını doldurmuş bir dişi deve olan kişiden
bu deve zekat olarak alınır. Zekat memuru, mükellefe ya iki koyun ya da yirmi
dirhem geri verir.
Vermesi gereken zekat, üç yaşını doldurmuş bir dişi deve olup da,
yanında böyle bir deve yerine, iki yaşını doldurmuş bir dişi deve bulunan
kimseden, bu deve, zekat olarak kabul edilir. Üzerine iki koyun veya yirmi
dirhem daha verir.
Vermesi gereken zekat, İki yaşını doldurmuş bir dişi deve olup da,
yanında böyle bir deve yerine, üç yaşını doldurmuş bir dişi deve bulunan
kimseden, bu deve zekat olarak kabul edilir. Zekat memuru mükellefe iki koyun
veya yirmi dirhem iade eder.
Vermesi gereken zekat, iki yaşını doldurmuş bir dişi deve olup da,
yanında böyle bir deve yerine, bir yaşını doldurmuş bir dişi deve bulunan
kimseden, bu deve zekat olarak kabul edilir. Üzerine, yirmi dirhem veya iki
koyun daha verir."
AÇIKLAMA: Zeyn
İbnü'l-Müneyyir şöyle demiştir: Zekat konusundaki konu (bab) başlıktan
üzerinde derinlemesine düşünen ve araştırmada bulunan kimse gafletten,
ihmalkarlıktan uzaklaşır, anlamsız sözleri bırakır, başkalarına faydalı işler
yapar.
Buharî, konu başlığında, zekat olarak verilmesi gereken deve
yerine, ondan daha büyük ya da daha düşük bîr deve bulunması halinde onun
yerine başkasının verileceği yönünde bir hüküm cümlesi kurmamıştır. Bununla,
bir yaşını doldurmuş devenin yerine başka bir devenin bulunmayışı arasında
fark bulunmadığını belirtmek istemiştir.
Eğer başlıkta, başka bir devenin de, vacip olanın yerine
geçeceğini söylemiş olsaydı başlıkta hüküm daha açık anlaşılırdı. Bunu
yapmaması, bir yaşındaki develerle diğerleri arasında, başka bir devenin yerine
geçmesi hükmü bakımından bir fark olmadığına işaret etmektedir. Allah en
iyisini bilir.