باب: أي
الصدقة أفضل،
وصدقة الشحيح
الصحيح.
11.Sağlığı Yerinde Ve Cimri (Mala İhtiyacı Bulunuyor) İken
Sadaka Vermenin Fazileti
-لقوله:
{وأنفقوا مما
رزقناكم من
قبل أن يأتي أحدكم
الموت}. الآية
/المنافقون: 10/.
وقوله: {يا
أيها الذين
آمنوا أنفقوا
مما رزقناكم
من قبل أن
يأتي يوم لا
بيع فيه}. الآية
/البقرة: 254/.
"Herhangi birinize ölüm gelip de, "Rabbim! Beni yakın
bir süreye kadar geciktirsen de sadaka verip iyilerden olsam" demesinden
önce size verdiğimiz rızıktan infak edin. [Munafikun 10] "Ey iman edenler! Artık, kendisinde
alış-veriş, dostluk ve kayırma bulunmayan gün gelmeden önce, size verdiğimiz
rızıktan hayır yolunda harcayın. Gerçekleri inkar edenler elbette
zalimlerdir.[Bakara 254]
حدثنا
موسى بن
إسماعيل:
حدثنا عبد
الواحد: حدثنا
عمارة بن
القعقاع:
حدثنا أبو
زرعة: حدثنا
أبو هريرة رضي
الله عنه قال:
جاء
رجل إلى النبي
صلى الله عليه
وسلم فقال: يا
رسول الله، أي
الصدقة أعظم
أجرا؟ قال: (أن
تصدق وأنت
صحيح شحيح،
تخشى الفقر
وتأمل الغنى، ولا
تمهل حتى إذا
بلغت
الحلقوم، قلت:
لفلان كذا،
ولفلان كذا،
وقد كان لفلان).
[-1419-] Ebu Hureyre r.a. şöyle anlatır: Resulullah Sallallahu Aleyhi ve
Sellem'e bir kimse geldi ve: "Ey Allah'ın Resulü! Sevabı en büyük sadaka
hangisidir?" diye sordu. Bunun üzerine Efendimiz Sallallahu Aleyhi ve
Sellem, "Sıhhatli ve cimri iken, fakirlik korkusu içine düşmüş bir
durumda, zengin olma emelleri taşırken yaptığın sadakadır. Şu mal, falana, bu
falana deyip, can boğaza gelinceye kadar sadaka vermeyi erteleme. O sırada
zaten malın başkalarının olmuştur" buyurmuştur.
Tekrar: 2748.
AÇIKLAMA: Zeyn
İbnü'l-Müneyyir şöyle der: Zikredilen ayetin konu başlığı ile ilgisi şudur:
Ayet, hiç ecel gelmeyecekmiş gibi düşünüp uzun vadede gerçekleşecek emellerle
meşgul olarak infakta bulunmayı ertelememe konusunda uyarı yapmakta; ölüm
gelmeden önce sadaka vermeye teşvik etmektedir.
Hadiste geçen "sıhhatli" ifadesinden kasıt, kişinin,
ölüm hastalığı gelip hayattaki arzularından el etek çekmeden önceki sağlıklı
dönemdir. Zaten hadisin son kısmında yer alan, "can boğaza gelinceye kadar
erteleme" ifadesi de buna işaret etmektedir. Cimrilik gibi bir engel
bulunmasına rağmen, nefis mücadelesi yapıp sadaka vermek, sadaka veren kişinin
samimi olduğunu ve Allah'ın rızasını talep ederek böyle bir davranışta
bulunduğunu gösterir. Bu da ölüm gelip çattıktan sonra yapılan tasadduktan
daha faziletlidir. Burada, verilen sadakayı faziletli kılan, kişinin cimriliği
değil, buna rağmen hayırda bulunmuş olmasıdır.
Hadisteki, "sadaka vermen" anlamındaki ..... ifadesi
hakkında Hattabî şöyle demiştir: Ölüm hastalığı (marazı mevt) kişiyi, malı
hakkında bazı tasarruflar bakımından kısıtlar. Bir kimsenin, ölüm hastalığında
gösterdiği cömertlik, ondaki cimriliği ortadan kaldırmaz. Bundan dolayı
cimrilik için sıhhatli olma şart koşulmuştur. Çünkü kişi, bu iki halde iken
yaşamaya devam etme arzusu içinde olduğu için mal onun kalbinde bir etki
bırakır. Bu sebeple fakirlik onu korkutmaktadır.
İbn Battal ve diğer bazı alimler şöyle demiştir: Cimrilik
genellikle sıhhatli iken görülen bir durum olduğu için böyle bir dönemde
yapılan sadakada, en samimi niyetler ve en büyük ecirler vardır. Fakat hayattan
umudunu kesmiş ve malın artık başkalarına geçmek üzere olduğunu gören kişi
böyle değildir.