باب: قيام
النبي صلى
الله عليه
وسلم بالليل و
نومه، وما نسخ
من قيام الليل.
11. Resulullah s.a.v.'in Gece İbadeti, Geceleri Uyuması Ve Gece
İbadetinden Neshedilen Kısım
-وقوله
تعالى {يا
أيها المزمل.
قم الليل إلا
قليلا. نصفه
أو أنقص منه قليلا.
أو زد عليه
ورتل الققرآن
ترتيلا. إنا سنلقي
عليك قولا
ثقيلا. إن
ناشئة الليل
هي أشد وطاء
وأقوم قيلا.
إن لك في
النهار سبحا
طويلا} /المزمل:
1 - 7/.
و
قوله: {علم أن
لن تحصوه فتاب
عليكم
فاقرؤوا ما
تيسر من
القرآن علم أن
سيكون منكم
مرضى وآخرون
يضربون في الأرض
يبتغون من فضل
الله وآخرون
يقاتلون في
سبيل الله
فاقرؤوا ما
تيسر منه
وأقيموا
الصلاة وآتو
الزكاة
وأقرضوا الله
قرضا حسنا وما
تقدموا
لأنفسكم من
خير تجدوه عند
الله هو خيرا
وأعظم أجرا}
/المزمل: 20/.
قال
ابن عباس رضي الله
عنهما: نشأ:
قام،
بالحبشية.
"وطاء" قال: مواطأة
القرآن، أشد
موافقة
لسمعته وبصره
وقلبه.
{ليواطئوا}
/التوبة: 37/:
ليوافقوا.
Allah Teala şöyle buyurmuştur: "Ey örtünüp bürünen
(Resulüm)! Gece biraz ilerleyince (namaz için) kalk. Gece yarısı - gece
yarısından biraz önce ya da sonra - kalk ve ağır ağır, duyarak Kur'an oku. Biz
sana sorumluluğu ağır bir mesaj tevdî edeceğiz. Ve gerçek şu ki, gece vakti
zihin daha zinde ve güçlü olur ve okuma daha da berraklaşır. Halbuki gündüzleri
seni meşgul edecek yığınla iş var.[Müzzemmil 1-7]
"Ey Nebi! Rabbin, senin ve beraberindekilerin gecenin üçte
ikisini, yahut yarısını, yahut üçte birini (namaz için) uyanık geçirdiğini
bilir. Gecenin ve gündüzün ölçüsünü koyan Allah, sizin gece ibadetini
küçümsemeyeceğinizi ve bu ibadete tam anlamıyla güç yetiremeyeceğinizi bilir ve
bu sebeple O, rahmetiyle size yaklaşıp sizi bağışlar. O halde Kur'ân'dan
kolayca okuyabileceğiniz kadarını okuyun. Allah, zaman zaman içinizde hastalar,
Allah'ın lütfunu aramak için yola koyulanlar ve Allah yolunda savaşa çıkanlar
olacağını bilir. Öyleyse ondan kolayca okuyabileceğiniz kadarını okuyun,
namazınızda devamlı ve dikkatli olun (ikâme) ve zekâtı verin. Allah'a güzel bir
borç verin. Çünkü kendi adınıza güzel ne iş yaparsanız, karşılığını aynen Allah
katında görürsünüz; hem de daha üstün ve mükâfatça daha büyük olmak üzere.
Allah'tan mağfiret dileyin, şüphesiz Allah çok bağışlayıcı, çok
esirgeyicidir.[Müzzemmil 20]
Abdullah İbn Abbâs âyette نَاشِئَةَ
اللَّيْلِ terkibinde geçen نَاشِئَةَ kelimesi Habeş dilinde gece kalkmak anlamına geldiğini
söylemiştir. Âyetteki وَطْءاً kelimesi ise Kur'ân'a uyum demektir. Buna göre anlam şöyle
olur: Gece kalkmak işitme, görme duyuları ile kalbin tam bir uyum içinde
Kur'ân'a yönelmesi için çok uygun bir zaman dilimidir.
حدثنا
عبد العزيز بن
عبد الله قال:
حدثني محمد بن
جعفر، عن
حميد: أنه سمع
أنسا رضي الله
عنه يقول: كان
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم يفطر من
الشهر حتى نظن
أن لا يصوم
منه، ويصوم
حتى نظن أن لا
يفطر منه
شيئا، وكان لا
تشاء أن تراه
من الليل
مصليا إلا
رأيته، ولا
نائما إلا
رأيته.تابعه
سليمان وأبو
خالد الأحمر،
عن حميد.
[-1141-] Enes İbn Mâlik (r.a.) şöyle demiştir: "Nebi Sallallahu Aleyhi
ve Sellem bu ayda o kadar çok oruçsuz olurdu ki, hiç oruç tutmayacak sanırdık. Bazen
de o kadar çok oruç tutardı ki bu ayı hep oruçla geçireceğini düşünürdük. Sen
onu geceleri ibadet ederken de görmek istesen görürdün, uyurken de görmek
İstesen görürdün."
AÇIKLAMA: Kur'an'ın ağır ağır
ve duyarak okunması, harflerin açık ve seçik bir şekilde taleffuz edilmesi
harekelerin hakkının tam olarak verilmesi ile olur.
Sorumluluğu ağır mesaj, Kur'ân'ı Kerîm'dir. Hasan-ı Basrî bu
ağır sözün Kur'ân ile amel etmek olduğunu söylemiştir.
Alimlerin çoğunluğuna göre Kur'ân'da Arapça dışında bir kelime
yoktur. Onlara göre eğer böyle bir kelimenin varlığından söz ediliyorsa söz
konusu kelimenin her iki dilde de ortaklaşa kullanıldığını düşünmek gerekir.
(Sen onu geceleri ibadet ederken de görmek istesen görürdün uyurken
de görmek İstesen görürdün) Bu ifade Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in gece
namazının ve uykusunun belli bir zamanı olmadığını, kendisine nasıl kolay geliyorsa
ve rahat oluyorsa geceyi o şekilde ibadetle ihya ettiğini göstermektedir. Hz.
Aişe'den nakledilen ve Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in horozun sesini
duyduğu zaman kalktığını vurgulayan rivayet bu hadisle çelişmez. Çünkü Hz. Aişe
burada kendisinin haberdar olduğu bir durumu aktarmakla yetinmiştir; Nebi
Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in farklı uygulamalarından habersiz kalması ihtimal
dahilindedir. Zira Hz. Aişe kendi odasındaki gece ibadetini bilmektedir. Dolayısıyla
Enes İbn Mâlik'ten nakledilen bu rivayet Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in
diğer zamanlarda kıldığı gece namazlarını anlatır.