|
HAKİM el-Müstedrek |
NAMAZ |
|
277- Amellerin En Faziletlisi ilk Vaktinde Kılınan
Namazdır |
701- * ... Bize Osman b.
Ömer tahdis etti, bize Malik b. Niğvel, el-Velid b. el-Ayzar'dan tahdis etti. O
Ebu Amr eş-Şeybani'den, o Abdullah b. Mesud'dan şöyle dediğini nakletti:
Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'a en faziletli amel hangisidir? diye
sordum. O: "İlk vaktinde kılınan namazdır" buyurdu.
Sika iki ravi olan
Bundar b. Beşşar ile el-Hasen b. Mükerrem'in, Osman b. Ömer'den rivayette
ittifakları ile bu lafız sahih olarak gelmiş bulunmaktadır. Bu hadis Buhari ve
Müslim'in şartına göre sahih olup bunu tahriç etmemişlerdir. Bu hususta bunun
birtakım şahitleri de vardır.
702- Bunlardan birisini
bize Ebu Said İsmail b. Ahmed el-Cürcani tahdis etti, bize Muhammed b. el-Hasen
b. Mukrim tahdis etti, bize Haccac b. eş-Şari tahdis etti. Bize Ali b. Hafs
el-Medaini tahdis etti, bize Şube el-Velid b. el-Ayzar'dan şöyle dediğini
nakletti: Ebu Amr eş-Şeybani'yi şöyle derken dinledim: Abdullah b. Mesud'un
evine işaret edip, adını vermeksizin bu evin sahibi bize tahdis edip dedi ki:
Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'a: En faziletli amel hangisidir?
sordum. o: "İlk vaktinde kılınan namazdır" buyurdu. Sonra hangisidir?
dedim. o: "Allah yolunda cihattır" buyurdu. Sonra hangisidir? dedim.
o: "Anne babaya iyilik yapmaktır" buyurdu. Eğer ona daha fazlasını
sorsaydım, o da bana fazlasını söyleyecekti.
Bu hadisi Şube'den bir
topluluk rivayet etmiş bulunmaktadır. Ancak bu lafzı yalnızca Haccac b.
eş-Şair, Ali b. Hafs'dan diye zikretmektedir. Haccac ise si ka bir hafızdır,
Müslim ise Ali b. Hafs el-Medaini'nin rivayetini delil göstermiştir.
703- *Bir diğer şahidi
de bize Ebu Said Ahmed b. Yakub es-Sakafi tahdis etti, bize el-Hasen b. Ali b.
Şebib el-Mameri tahdis etti, bize Muhammed b. el-Müsanna tahdis etti, bize
Muhammed b. Cafer tahdis etti, bize Şube tahdis etti. Bana Ubeyd el-Muktib
haber verip dedi ki: Ebu Amr eş-Şeybani'yi Nebi (Sallallahu aleyhi ve
Sellem)'nin ashabından bir adamdan şöyle dediğini tahdis ederken dinledim:
Rasulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)'a: En faziletli amel hangisidir? diye soruldu. o: "İlk
vaktinde kılınan namazdır" buyurdu.
Sözü geçen adam Abdullah
b. Mesud'dur. Çünkü bu hadiste bütün raviler Ebu Amr eş-Şeybani üzerinde ittifak
etmektedir.
704- *Bunlardan birisini
de bize Ebu Cafer Muhammed b. Muhammed b. Abdullah el-Bağdadi haber verdi. Bize
Yahya b. Osman es-Salih es-Sehmi Mısır'da tahdis etti. Bize Ali b. Ma'bed
tahdis etti, bize Yakub b. el-Velid, Ubeydullah b. Ömer'den tahdis etti. O
Nafi'den, o İbn Ömer'den şöyle dediğini nakletti: Rasulullah (Sallallahu aleyhi
ve Sellem) şöyle buyurdu: "Amellerin en hayırlısı ilk vaktinde kılınan
namazdır."
Burada sözü geçen
Yakub b. el-Velid Medine ahalisinden Bağdat'ta yerleşmiş birisidir. Bu kitabın
şartına uygun bir ravi değildir, ancak o Ubeydullah'tan bir şahittir.
Diğer Tahric: Tirmizı:
"Namaz vaktinin ilki Allah'ın rızası, son vakitleri ise Allah'ın
affıdır" rivayetini kaydetmiştir. Hakim bu haberin: Yakub bu kitabın şartılli
taşıyan ravi değildir diyerek zayıf olduğuna dikkat çekmektedir. Zehebı: Yakub
yalancıdır demektedir. Derim ki: Hadis Tirmizi'de (172) onun yoluyla gelmiştir.
Bir sonrakine de bakınız_
705- *Adalet sahibi Ebu
Amr Muhammed b. Ahmed b. İshak en-Nahvi tahdis etti, bize Muhammed b. Ali b.
Hasen er-Rakki tahdis etti. Bize İbrahim b. Muhammed b. Sa'daka el-Amiri
Kinde'de el-Eşec'in meclisinde tahdis etti. Bize Muhammed b. Humeyr el-Hamsi,
Abdullah b. Ömer elÖmeri'den tahdis etti. O Nafi'den, o İbn Ömer'den şöyle
dediğini nakletti:
Rasulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)'a: En faziletli amel hangisidir? diye soruldu. o: "İlk
vaktinde namazdır."
Diğer Tahric: Bir
önceki hadisin aynıdır. Bu da zayıfbir başka senettir. Hadis Beyhaki,
es-Sünenu'l-Kübra, I, 435; Darakutni, Sünen, I, 249
706- Bu şahitlerden
birisini de bize Ebu'l-Abbas Muhammed b. Yakub tahdis etti, bize el-Abbas b.
Muhammed ed-Duri tahdis etti, bize Ebu Seleme Mansur b. Seleme el-Huzai tahdis
etti, bize Ubeydullah b. Ömer el-Umeri, el-Kasım b. Gannam'dan, o büyük annesi
ed-Dünya'dan, o büyük annesi Um Ferve'den -ki Nebi (Sallallahu aleyhi ve
Sellem)'ye bey'at etmiş ve ilk hicrette bulunmuş kadınlardandır- rivayet
ettiğine göre o Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'ye bazı ameller hakkında
soru sorulurken şöyle dediğini dinlemiştir: "İlk vaktinde kılınan
namaz."
Bu el-Leys b. Sa'd,
el-Mutemir b. Süleyman, Kazaa b. Suveyd ve Muhammed b. Bişr el-Abdi'nin
Ubeydullah b. Ömer'den, onun el-Kasım b. Gannam'dan diye rivayet ettiği bir
hadistir.
Diğer Tahric: Ebu
Davud, 426; Tirmizi, 170; İmam Ahmed, Müsned, IV, 375; Darakutni, Sünen, I,
348; Taberani, el-Kebir, XXV, 209-211. Tirmizi: Garib, hasen bir hadistir.
Ancak Abdullah elUmeri yolu ile rivayet edilmektedir. O ise hadis ehli nezdinde
pek güçlü bir ravi değildir. Bu hadiste ondan rivayeti nakletmekte farklılıklar
(ızdırap) göstermişlerdir. Derim ki: Kasım da aynı şekilde hadisi ızdıraplı
birisidir. Tirmizi bunu az önce İbn Mesud'dan geçen şahidi sayesinde hasen
olarak değerlendirmiştir.
707- el-Leys b. Sa'd'ın
rivayet ettiği hadisi bize Ebu Bekr Muhammed b. Davud b. Süleyman ez-Zahid
tahdis etti, bize Ahmed b. Abdurrahman b. Muhammed b. el-Hasen el-Meafiri
Mısır'da tahdis etti. Bize Ali b. Abdurrahman Allan tahdis etti, bize Amr b.
er- Rabi' b. Tarık tahdis etti, bize el-Leys b. Sa'd, Ubeydullah b. Ömer'den, o
Kasım b. Gannam el-Ensari'den, o babaannesi ed-Dünya'dan, o büyükannesi Um
Ferve'den, o Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'dan hadisi buna yakın
olarak zikretti.
Ebu'l-Abbas Muhammed b.
Yakub'u şöyle derken dinledim: el-Abbas b. Muhammed ed-Duri'yi şöyle derken
dinledim: Yahya b. Main'i şöyle derken dinledim: Abdullah b. Ömer el-Kasım b.
Gannam'dan rivayet etmiş olmakla birlikte kardeşi Ubeydullah b. Ömer ondan
rivayet nakletmemiştir.
708- * ... Bize el-Leys
b. Sa'd, Ebu'n- Nadr'dan tahdis etti. O Amre'den, o Aişe (r.anha)'dan şöyle
dediğini nakletti: Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Allah ruhunu
kabzedinceye kadar hiçbir namazı son vaktinde kılmadı.
Bu Buharı ve Müslim'in
şartına göre sahih bir hadistir. Leys'te bunun bir başka isnadı da
bulunmaktadır:
709- ... Bize el-Leys
Halid b. Yezid'den tahdis etti. O Said b. Hilal'den, o İshak b. Ömer'den, o
Aişe (r.anha)'dan şöyle dediğini nakletti: Rasulullah s.a) Allah ruhunu
kabzedinceye kadar son vaktinde iki defa namaz kılmış eğildir.
Bunun Vakidi yoluyla
gelen bir şahidi daha vardır. Ancak bu da bu kitabın şartını taşımamaktadır.
Diğer Tahric: Bu
Tirmizi, l74'deki lafzıdır. Munkatı olmakla birlikte hasen olduğunu
söylemiştir. Bunu açıkça ifade edip: Hasen, garibtir, senedi muttasıl değildir
demektedir. Çünkü İshak, Aişe'ye yetişmemiştir. Ancak ondan önceki hadis Amre
yoluyla mevsuldür. Bundan ötürü hasen kabul edilmeyi hak etmiştir. Hadis
Darakutni, Sünen, 18; Beyhaki, es-Sünenu'lKübra, I, 43S'te yer almaktadır. Bir
sonraki hadise de bakınız.
710- *Bunu bize fakih
Ebu Bekr İsmail b. Muhammed b. İsmail Rey'de tahdis etti. Bize Muhammed b. Ali
el-Ezrak tahdis etti, bize Muhammed 0. Ömer tahdis etti. Bize Rabia b. Osman,
İmran b. Ebi Enes'ten tahdis etti. O Ebu Seleme'den, o Aişe'den şöyle dediğini
nakletti: Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Allah ruhunu kabzedinceye
kadar son namazı bile son vaktinde kıldığını görmedim.
Diğer Tahric: Bir
önceki hadisin aynısıdır. İmran'ın münker rivayetleri bulunmaktadır. Vakidi ise
Hakim'in de dikkat çektiği üzere metruk bir ravidir.
711- *Bana Kadı Abdullah
b. el-Huseyn de Merv'de haber verdi. Bize elHaris b. Ebi Usame tahdis etti.
Bize Yezid b. Harun tahdis etti, bize Muhammed b. İshak bildirdi.
Bize Ahmed b. Cafer
el-Katıi de -ki lafız onun dur- de haber verdi. Bize Abdullah b. Ahmed b.
Hanbel tahdis etti. Bana babam tahdis etti, bize İsmail b. Uleyye, Muhammed b.
İshak'tan şöyle dediğini tahdis etti. Bana Yezid b. Ebi Habib, Mersed b.
Abdullah el-Yezeni'den şöyle dediğini tahdis etti. Bize Ebu Eyyub gazi olarak
geldi. Ukbe b. Amir de o dönemde Mısır'ın başında bulunuyordu. Akşam namazını
geciktirince Ebu Eyyub bize doğru ayağa kalkıp şöyle dedi: Bu namaz da ne
oluyor ey Ukbe! Ukbe işimiz vardı deyince, şöyle dedi: Allah'a yemin ederim ki
benim tek üzüntüm ancak şudur: İnsanlar senin Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem)'ın böyle yaptığını gördüğünü zannedecekler. Oysa Rasulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)'ı şöyle buyururken dinledim: "Ümmetim akşam namazını
yıldızlar birbirinin içine girinceye kadar geciktirmedikleri sürece hayır üzere
-yahut fıtrat üzere- kalmaya devam edecektir."
Bu Müslim'in şartına
göre sahih bir hadis olmakla birlikte Buhari ve Müslim bunu tahriç
etmemişlerdir. Bunun senedi sahih bir şahidi de bulunmaktadır:
Diğer Tahric: Ebu
Davud, 418; İmam Ahmed, Müsned, V, 422; VII, 147; Taberani, el-Kebir, IV, 218.
Nevevi, el-Mecmu', III, 35'te hasen olduğunu belirtmektedir.
Hadisi Ebu Davud, Ebu
Eyyub'un: "Allah'a yemin ederim ... tek üzüntüm şudur. .. sözü dışında
tamamen rivayet etmiştir. İşte bunu zikretmediği için ben de hadisi zevaid
arasında saydım. Çünkü bu ibarenin faydası da açıkça ortadadır. Ayrıca bk.
Temmam, Pevaid, I, 283. Orada bundan sonra gelecek olandan başka üçüncü bir
şahit de zikretmiş bulunmaktadır.
712- Bize fakih Ebu Bekr
b. İshak tahdis etti, bize el-Huseyn b. Ali b. Ziyad bildirdi, bize İbrahim b.
Musa el-Fena tahdis etti, bize Abbad b. elA"vam, Ömer b. İbrahim ve Ma'mer'den
tahdis etti. İkisi Katade'den, O el-Hasen'den, o el-Ahnefb. Kays'dan, o
el-Abbas b. Abdulmuttalib'den, o Nebi (s.a.v.)'den şöyle buyurduğunu nakletti:
"Ümmetim akşam namazını yıldızlar birbirine girinceye kadar
geciktirmedikleri sürece fıtrat üzere kalmaya devam edecektir."
Diğer Tahric: İbn
Mace, 689; Darimi, Sünen, l, 275; Beyhaki, es-Sünenu'l-Kübra, 1, 448; Nevevi,
el-Mecmu', III, 35'te senedi ceyyiddir demektedir. el-Busiri de
Misbahu'z-Zücace, 1, 87'de senedi has endir demektedir.
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan:
278- Fecir iki
Tanedir Buyurdu