|
HAKİM el-Müstedrek |
TAHARET |
|
267- Teyemmümün Hükümleri |
653- *Bize Ali b. İsa
el-Hiri tahdis etti, bize Muhammed b. Amr elHaraşi tahdis etti. Bize Muhammed
b. Yahya tahdis etti, bize Ali b. Zabyan, Ubeydullah'tan tahdis etti. O
Nafi'den, o İbn Ömer'den, o Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'den şöyle
buyurduğunu nakletti: "Teyemmüm biri yüz için, biri de dirseklere kadar
eller için olmak üzere iki vuruştur,"
Buharı ve Müslim,
el-Hakem'in, Zerr'den, onun Said b. Abdurrahman b. Ebza'dan, onun babasından,
onun Ömer'den teyemmüme dair hadisini ittifakla rivayet etmişlerdir. Bununla
birlikte onu bu lafızIa tahriç etmemişlerdir. Ben bu hadisi Ubeydullah'tan, Ali
b. Zabyan dışında müsned olarak rivayet eden kimse olduğunu bilmiyorum. Ali b.
Zabyan ise saduk (doğru sözlü) birisidir. Yahya b. Said, Huşeym b. Beşir ve
başkaları ise bunu mevkuf olarak rivayet etmişlerdir. Ayrıca Malik b. Enes de
Muvatta'da, Nafi'den bu hadisi başka bir lafız ile mevkuf olarak kaydetmiştir.
Aynı hadisi mevkuf olarak zikretmesi halinde hadisi saduk olan bir kimsenin
senedindeki şartı (bundan başkadır).
Diğer Tahric:
Mecmau'z-Zevaid, I, 262'de belirtildiğine göre hadisi Taberani, el-Kebir'de
zikretmiştir.
Senedinde Ali b.
Zabyan vardır. Yahya b. Main onu zayıfbulmuş ve kötü bir yalancıdır demiştir.
Bir topluluk da aynı şekilde zayıf olduğunu belirtmişlerdir. Ebu Ali
en-Neysaburi bir sakıncası yoktur demektedir. Zehebi, et-Yelhfs'de: Aksine vahi
bir hadistir. Ali hakkında da İbn Main bir şey değildir demiştir. Nesai sika
değildir demiştir. Yahya b. Said, Huşeym ve başkaları da hadisi mevkuf olarak
rivayet etmişlerdir. Derim ki: Mevkuf rivayet doğru olandır.
Hakim bunu illetli
görenlerin hangi illete dayanarak böyle kabul ettiklerini de şartını da
açıklamış bulunmaktadır. Ömer'in teyemmüme dair hadisi Buharf, 331; Müslim, 368
ve diğerlerinde bulunmaktadır.
654- *Onu bize
müminlerin emiri Bağdat'ta Daru'l-Mansur'da Ebu Cafer Abdullah b. İbrahim b.
İsmail b. Mansur tahdis etti. Bize el-Heysem b. Halid tahdis etti, bize Ebu
Nuaym tahdis etti, bize Süleyman b. Erkam, ez-Zühri'den tahdis etti. O
Salim'den, o babasından şöyle dediğini nakletti: Rasulullah (Sallallahu aleyhi
ve Sellem) ile birlikte teyemmüm yaptık. Ellerimizi temiz toprağa vurduktan
sonra ellerimizi silkeledik ve onlarla yüzlerimizi me sh ettik. Sonra temiz
toprağa bir daha vurduk sonra ellerimizi silkeleyip, ellerimizi dirsekten el
ayasına doğru iç ve dış tarafından tüylerin bittiği yerleri me sh ettik.
Bu müfessir bir
hadistir. Ben bunu şahit olarak zikrettim. Çünkü Süleyman b. Erkam bu kitabın
şartına uygun bir ravi değildir. Bizler bunun gibilerin rivayetlerini şahitler
arasında tahriç etme şartını koşmuştuk.
Diğer Tahric: Hadisin
durumu Hakim'in dediği gibidir. Süleyman bu kitabın şartına uygun bir ravi
değildir çünkü o zayıftır. Hakim bu hadisi şahit olarak tahriç ettiğini
belirterek mazeretini açıklamıştır. Bundan sonraki hadise de bakınız.
655- *Bize Hamza b.
Abbas el-AkabiBağdat'ta haber verdi, bize Muhammed b. İsa el-Medaini tahdis
etti, bize Şebabe b. Sevvar tahdis etti.
Bize Muhammed b. Salih
b. Hani de tahdis etti, bize İbrahim b. İshak tahdis etti, bize Harun b.
Abdullah tahdis etti, bize Şebabe, Süleyman b. Ebu Davud el-Harrani'den tahdis
etti. O Salim ve Nafi'den, ikisi İbn Ömer'den, o Nebi (Sallallahu aleyhi ve
Sellem)'den teyemmüm hakkında şöyle buyurduğunu nakletti: "(Teyemmüm) bir
vuruş yüz için, bir vuruş da dirseklere kadar eller için olmak üzere iki
vuruştur."
Süleyman b. Ebi
Davud'a ait bir rivayeti de Buhari ve Müslim tahriç etmemişlerdir. Ancak biz
bunu şahitler arasında zikretmiş bulunmaktayız.
Bu hadisin ihtiva
ettiği manayı Cabir b. Abdullah'tan, o Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'den
diye sahih bir senedle de rivayet etmiş bulunmaktayız.
Diğer Tahric: Bundan
önceki notlara da bakınız. Burada sözü geçen Süleyman oldukça vahi bir ravidir.
Lisan, III, 90'da biyografisi bulunmaktadır. Hadis Keşfu'l-Estar'da
belirtildiği gibi Bezzar, 312'de Süleyman yoluyla böylece rivayet edilmiştir.
Bezzar der ki: Hadisi Muhammed b. Sabit el-Asri, Nafi'den, o İbn Ömer'den, o
Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'den diye rivayet etmiş olmasına rağmen hadis
hafızları bunu İbn Ömer'in mevkufbir sözü olarak kaydederler.
Hadisi Heysemi,
Mecmau'z-Zevaid, i, 262'de kaydetmiş ve: Ebu Zur'a: Süleyman metruk bir ravidir
demiştir demektedir.
656- *Bize adaletli ravi
Ali b. Hamşaz ile Ebu Bekr b. Baleveyh tahdis edip dediler ki: Bize İbrahim b.
İshak el-Harbi tahdis etti, bize Ebu Nuaym, Arza b. Sabit'ten tahdis etti. O
Ebu'z-Zubeyr'den, o Cabir'den nakletti: Bir adam gelerek ben cünüp oldum ve
toprakta yuvarlandım dedi. (Cabir) şöylece vur deyip, ellerini yere vurduktan
sonra yüzüne mesh etti sonra ellerini bir daha vurdu ve dirseklere kadar
onlarla (ellerini) mesh etti.
Diğer Tahric: Hadisin
Ebu'z-Zubeyr'in tedlisi dışında bir illeti yoktur. Çünkü burada semaını (hadisi
dinlemiş olduğunu) açıkça ifade etmemiştir. Bundan sonraki hadise de bakınız.
657- *Yine bize Ali b.
Hamşaz ile Ebu Bekr b. Baleveyh tahdis edip dediler ki: Bize İbrahim b. İshak tahdis
etti, bize Osman b. Muhammed elEmvati tahdis etti, bize Haremi b. Umare, Azre
b. Sabit'ten tahdis etti. O Ebu'z-Zubeyr'den, o Cabir'den, o Nebi (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)'den şöyle buyurduğunu nakletti: Teyemmüm bir vuruş yüz için,
bir vuruş dirseklere kadar eller için olmak üzere iki vuruştur."
Bir önceki nota
bak.
658- *Bize Ebu'l-Abbas
Muhammed b. Yakub tahdis etti, bize Muhammed b. Sinan el-Kazzaz tahdis etti,
bize Amr b. Muhammed b. Ebi Rezin tahdis etti, bize Hişam b. Hassan, Ubeydullah
b. Umeyr'den tahdis etti. O )lafi'den, o İbn Ömer'den şöyle dediğini nakletti:
Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'ı davarların ağılı denilen bir yerde Medine
evlerini de gördüğü halde teyemmüm yaparken gördüm.
Bu sahih bir hadis
olup, bunu Amr b. Muhammed b. Ebi Rezin münferid olarak rivayet etmiştir ki o
da çok doğru sözlü (saduk) birisidir. Bununla birlikte Buhari ve Müslim bunu
tahriç etmemişlerdir. Yahya b. Said el-Ensari ve başkaları bunu Nafi'den, o İbn
Ömer'den diye mevkuf olarak zikretmişlerdir.
Diğer Tahric: Buhari
hadisi Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'ye merfu olarak muallak rivayet
etmiştir. Aynı şekilde Muvatta'da (I, 56)'da böylece zikretmektedir. Bir
sonrakine de bakınız.
659- *Bunu bize Ebu
İshak İbrahim b. Muhammed b. Hatim ez-Zahid haber verdi, bize Muhammed b. İshak
es-Sağani tahdis etti. Bize Muhammed b. Heysem, Süfyan es-Sevri'den tahdis
etti. O Yahya b. Said'den, o Nafi'den şöyle dediğini nakletti: İbn Ömer
Medine'den bir ya da iki mil uzakta iken teyemmüm yaptı, ikindiyi kıldı ve
güneş henüz yüksekken Medine'ye vardığı halde namazı iade etmedi.
Diğer Tahric: Buhari
ve Müslim'deki lafız bu değildir. Buna yakındır. Doğrusu hadisin Hakim'in
belirttiği gibi mevkuf oluşudur. Darakutni'nin el-İlel'de doğru kabul ettiği de
budur.
660- Bize Ebu'l-Abbas
Muhammed b. Yakub tahdis etti, bize Bahr b. Nasr b. Sa'dık el-Havlani tahdis
etti, bize Bişr b. Bekr tahdis etti, bize Musa b. Ali b. Rebah babasından
tahdis etti. O Ukbe b. Amir el-Cuheni'den şöyle dediğini nakletti: Cuma günü Şam'dan
Medine'ye gitmek üzere yola çıktık. Medine'ye (yine bir) Cuma günü girdim. Ömer
b. el-Hattab'ın huzuruna girdiğimde bana: (Medine'ye) ne zaman girdin? Henüz
mestlerin ayağında dedi. Ben Cuma günü diye cevap verince, o: Onları ayağından
hiç çıkardın mı dedi. Hayır deyince, Ömer: Sünneti isabet ettirdin dedi.
Bu Müslim'in şartına
göre sahih bir hadis olmakla birlikte Buhari ile bunu tahriç etmemişlerdir.
Bu hadisin Ukbe b.
Amir'den gelen bir diğer şahidi de vardır.
661- Bize Ukbe b. Amir
tahdis etti, bize Ebu Muhammed el-Hasen b. Muhammed b. İshak el-İsferayini
tahdis etti, bize el-Huseyn b. İshak et-Tusteri tahdis etti, bize Yahya b.
Abdullah b. Bukeyr tahdis etti, bize el-Mufaddal b. Fedale dedi ki: Yezid b.
Ebi Habib'e mestler üzerine me sh etmeye dair sordum. O şöyle dedi: Bana
Abdullah b. el-Hakem el-Belevi, Ali b. Rebah'tan haber verdi. O Ukbe b.
Amir'den naklettiğine göre kendisine şunu haber vermiştir:
Bir yılda Ömer b.
el-Hattab (r.a)'ın huzuruna gitmiştik. Ukbe dedi ki: Ayaklarımda şu kaba
mestlerden vardı. Ömer bana: Bunları ne zaman giymiştin dedi. Ben Cuma günü
bunları giymiştim. İşte bu da (diğer) Cuma günüdür. Ömer bana: Sünneti isabet
ettirdin dedi.
Diğer Tahric: İbn
Mace, 558 Yezid yoluyla böylece rivayet etmiştir. Bu haberin illeti ise Ali b.
Rebah hususundaki ihtilaftır. Bazen babasından diye rivayet ederken, bazen onu
ıskat etmektedir. Bir önceki rivayete de bakınız.
662- Ubeydullah b.
Ömer'den, o Nafi'den, o ibn Ömer'den diye mestler üzerine mesh etmek için belli
bir süre tayin etmediğine dair rivayet sahih olarak nakledilmiş bulunmaktadır.
Bu hadis Enes b.
Malik'ten, oRasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'dan diye ravilerinin
tamamı sika olan -ancak Murre ile rivayeti şaz olan- sahih bir isnad ile de
rivayet edilmiştir.
663- Bunu bize Ebu Cafer
Muhammed b. Muhammed b. Abdullah elBağdadi tahdis etti, bize el-Mikdam b.
Davud, Telid er-Ruayni'den tahdis etti, bize Abdulğaffar b. Davud el-Harrani
tahdis etti, bize Hammad b. Selecme, Ubeydullah b. Ebi Bekr ile Sabit'ten tahdis
etti. ikisinin Enes'ten rivayet ettiğine göre Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) şöyle buyurdu: "Sizden biriniz abdest alıp da mestlerini giyecek
olursa onlarla namaz kılsın ve üzerlerine (abdest aldığında) me sh etsin. Sonra
da dilerse onları hiç çıkarmasın, cünüplükten dolayı müstesna."
Bu Müslim'in şartına
göre sahih bir hadistir. Abdulgaffar b. Davud sika bir ravi olmakla birlikte
Basralılar arasında Hammad'dan diye rivayet nakleden olarak bulunmamaktadır.
Diğer Tahric: Hadis
Hakim'in sözünü ettiği şekilde rivayetindeki şazlık ile illetlidir. Bunu
Tirmizi, 12; İbn Mace, 307; Nesdi, l, 26'da tahriç etmişlerdir. Onlar bu hadisi
bundan başka bir lafızia kaydetmektedirler. Hadisi ayrıca Ebu Davud
et-Tayalisi, Müsned, i, 45; İbn Hibban, Sahih, 1430; İmam Ahmed, Müsned, 25653;
Ebu Avane, Müsned, l, 198; Beyhaki, es-Sünenu'l-Kübra, (/101. Bu hadis hakkında
Tirmizi: Bu konuda en güzel ve en sahih şey budur demektedir. Bu lafız ile
hadisi Hakim'e uygun olarak rivayet edenler için bk. l, 185 (kaynak ismi
belirtilmemiş). Huzeyfe'nin rivayet ettiği hadis Buhari, 222; Müslim, 273; Ebu
Davud, 23; Tirmizi, 13; Nesai, l, 35; İbn Mace, 305'te yer almaktadır.
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan:
268- Ayakta ve
Oturarak Küçük Abdest Bozmak
,