AHBERANİ أخبرني
Bana haber verdi
demektir.
Hadis ilminde: Daha çok arz veya kıraat
ale'ş-Şeyh denilen rivayet metoduyla alınan Hadislerin başkalarına rivayet
sırasında isnadda kullanılan eda lafızlarındandır.
Ahberana eda lafzının açıklanması sırasındada
söylendiği gibi, bu lafız sonraları özellikle arz yoluyla alınan Hadislerin
rivayetinde kullanılan bir eda lafzı haline gelmiştir.
Ahberani lafzı da
önceleri Haddesena ile aynı manada ve Şeyh ten arada vasıta olmaksızın sema' ı
belirtmek üzere kullanılmıştır. Hatta sema' yoluyla alınan Hadislerin
rivayetinde bu lafzı kullanmayı adet haline getirenler vardır. Bunların en
meşhurları: Abdullah ibn-ül Mubarek, Huşeyn bin Beşir, Ubeydillah bin Musa,
Abdurrezzak Yezid bin Harun, Amr bin Avn, Yahya bin Yahya, Et-Temimi ve İshak
bin Rahuya dir.
(Tecrid mukaddimesi 402
) Ancak daha sonraları Ahberana gibi Ahberani lafzıda aynı şekilde Şeyh'e
okuyarak rivayet etme metoduyla Hadis almaya has bir lafız haline gelmiştir.
Ahberana ile Ahberani arasında küçük bir fark
vardır. Bu fark: Ahberana lafzının daha çok bir topluluk huzurunda Şeyh'e
okunan Hadislerini rivayet de Ahberani
ise Ravinin yalnızca kendisinin Şeyh'e okuduğu Hadislerin nakledilmesinde
kullanılmasından ileri gelmektedir. (Hadis ıstılahları 29) Nitekim Abdullah bin
Vehb rivayet de Haddesena dediğim Hadisler başkalarıyla birlikte Şeyh'ten
işittiklerimdir. Haddeseni diyerek ettiklerim Şeyh'ten yalnız başına duyduklarımdır.
Ahberana dediklerim Şeyh'e okunurken benimde hazır olduklarım. Ahberani
dediklerim ise: Şeyh'e bizzat kendi okuduklarımdır. Diyerek Haddesena ile
Haddeseni Ahberana ile Ahberani arasındaki küçük fark'a işaret etmiştir.
(Tedrib 2/21)
El-Hakimu'nisaburi de
aynı konuda şunları söylemiştir: Rivayette ihtiyar ettiğim Şeyhlerimin ve
zamanımın Hadis imamlarından çoğuna katıldığım husus Muhaddisten yanında kimse
olmadan lafzen Hadis alanın Haddeseni fulan; başkaları ile birlikte yine lafzen
rivayet bulunanın Haddesena fulan; Muhaddis'e kendisi okuyan şahzın Ahberani
fulan; Muhaddis'e okunıurken hazır bulunan kimsenin ise Ahberana fulan
demesidir. (Ma'rife 29)
Demek oluyorki Ahberani
lafzı aynı manada kullanılan diğer lafızlardan bil hassa Ahberana dan farklı
olarak ravinin Şeyh'e bizzat kendisinin okuduğu Hadislerin rivayetinde
kullanılmıştır.
İlgili Diğer Konular: