AHBERANİ FULAN
KİTABETEN
AHBERANİ FULAN
MUKATEBETEN
“Fulan kimse bana
yazışma yoluyla haber verdi” manasınadır. Rivayet metotlarından mukâtebe (veya
kitâbe) yoluyla alman hadislerin rivayetinde eda lafzı olarak kullanılan bir
tabirdir.
İlerde özel başlığı
altında geniş çapta ele alınacağı gibi mukâtebe, şeyhin kendi el yazısıyla
yazılmış ve içinde rivayet hakkını elde ettiği hadislerin bulunduğu bir kitap
ya da yazılı metni birine göndermesi şeklinde gerçekleşir. Şeyhin böylece
yazarak yolladığı hadisleri, gönderdiği kimse rivayet etmiş olur. Böyle bir
ravi o yolla aldığı hadisleri başka bir raviye rivayet ederken isnadında
genellikle bu lafzı kullanır.
Mukâtebe yoluyla
rivayette ahberanâ ve haddesenâ lafızlarının kullanılmasını caiz görmeyenler
onların yerine hadis alma şeklini de gösteren ahberanî fulânun mukâtebeten gibi
tabirlerin kullanılmasını zaruri görmüşlerdir. Bu tabirin yerine aynı manada
ahberanî fulânun kitâbeten veya ketebe ileyye fulânun eda lafızları da
kullanılmıştır.