12- GANİMET MALINDAN
VERİLEN İLAVE HiSSE (NEFEL)
حدثني
محمد بن بشار
حدثنا عبد
الرحمن بن
مهدي حدثنا
سفيان عن عبد
الرحمن بن
الحارث عن
سليمان بن
موسى عن مكحول
عن أبي سلام
عن أبي أمامة
عن عبادة بن
الصامت ان
النبي صلى
الله عليه
وسلم كان ينفل
في البدأة
الربع وفي
القفول الثلث
Ubâde b. Sâmit
(r.a.)’den rivâyete göre: “Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem ordudan bir
müfrezeyi önden gönderirdi, onlarda düşman kuvvetlerine saldırıp bir ganimet
elde ettikleri zaman o ganimetin beşte biri çıkarıldıktan sonra kalanın dörtte
biri o müfrezeye ait olurdu, kalan dörtte üçe ise diğer askerler de ortak
olurlardı savaş bittikten sonra yine bir müfreze düşman kuvvetlerine saldırıp
yine bir şeyler elde ederse bu sefer elde ettiklerinin beşte biri ayrıldıktan
sonra kalanın üçte biri müfrezeye geri kalana ise tüm ordudaki askerler ortak
olurlardı. Bu; teşvik için böyle yapılırdı.”
Diğer tahric: İbn
Mâce, Cihâd; Dârimî, Cihâd
وفي الباب عن
بن عباس وحبيب
بن مسلمة ومعن
بن يزيد وابن
عمر وسلمة بن
الأكوع وحديث
عبادة حديث
حسن وقد روي
هذا الحديث عن
أبي سلام عن
رجل من أصحاب
النبي صلى
الله عليه
وسلم حدثنا هناد
حدثنا بن أبي
الزناد عن أبيه
عن عبيد الله
بن عبد الله
بن عتبة عن بن
عباس أن النبي
صلى الله عليه
وسلم تنفل
سيفه ذا الفقار
يوم بدر وهو
الذي رأى فيه
الرؤيا يوم أحد
هذا حديث حسن
غريب إنما
نعرفه من هذا
الوجه من حديث
بن أبي الزناد
وقد اختلف أهل
العلم في
النفل من
الخمس فقال
مالك بن أنس
لم يبلغني أن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم نفل في
مغازيه كلها
وقد بلغني انه
نفل في بعضها
وإنما ذلك على
وجه الاجتهاد
من الإمام في
أول المغنم
وآخره قال بن
منصور قلت
لأحمد إن
النبي صلى
الله عليه
وسلم نفل إذا
فصل بالربع
بعد الخمس
وإذا قفل
بالثلث بعد
الخمس فقال يخرج
الخمس ثم ينفل
مما بقي ولا
يجاوز هذا قال
أبو عيسى وهذا
الحديث على ما
قال المسيب
النفل من
الخمس قال
إسحاق كما قال
Bu konuda İbn Abbâs,
Habib b. Mesleme, Ma’n b. Yezîd İbn Ömer ve Seleme b. Ekvâ’dan da hadis rivâyet
edilmiştir. Ubâde hadisi hasendir. Bu hadis Ebû Sellam vasıtasıyla ismi
belirtilmeyen bir adamdan rivâyet edilmiştir.
Hennâd, Ebû’z Zinad
vasıtasıyla babasından Ubeydullah b. Abdullah b. Utbe’den, İbn Abbâs’tan
rivâyete göre, Rasûlullah (s.a.v.), Bedr günü kılıcı Zülfikarı nefel olarak
yani ganimet taksimi dışında fazladan olarak almıştı ki bu kılıç Uhud günü
hakkında rüya gördüğü kılıçtır.
Bu hadis hasen garibtir.
Bu şekliyle sadece İbn ebiz Zinad rivâyetiyle bilmekteyiz.
İlim adamları beşte
birden tenfil meselesinde değişik
görüşler ortaya koymuşlardır.
Mâlik b. Enes der ki:
Rasûlullah (s.a.v.) bütün savaşlarda tenfil yaptığı bana ulaşmadı. Bazı
savaşlarda tenfil yaptığını öğrenmiş bulunmaktayım buda ganimetten önce veya
sonra devlet başkanının görüşüne göre yaptığı bir uygulamadır.
İbn Mansur ise şöyle
diyor: Ahmed’e Peygamber (s.a.v.), beşte biri ayırdıktan sonra dörtte birini
nefel olarak verirdi dönüşte ise yine beşte birden sonra kalanın üçte birinin
verildiğini söylemiştim de o da şöyle dedi: Beşte biri çıkardıktan sonra geriye
kalandan tenfil yapardı ve bu tenfil de bu oranları geçmezdi.
Tirmizî: Bu hadis İbn’ül
Müseyyeb’in görüşüne göre beşte birden yapılan tenfildir. İshâk’ta aynı
görüştedir.