38- İŞLENMEYEN
SAHİPSİZ ARAZİLER KİMİNDİR?
حدثنا محمد
بن بشار
أخبرنا عبد
الوهاب الثقفي
أخبرنا أيوب
عن هشام بن
عروة عن أبيه
عن سعيد بن
زيد عن النبي
صلى الله عليه
وسلم قال من أحيى
أرضا ميتة فهي
له وليس لعرق
ظالم حق
Saîd b. Zeyd (r.a.)’den
rivâyete göre, Rasûlullah (s.a.v.) şöyle buyurdu: “Kim sahipsiz işlenmeyen ölü
bir araziyi ekip dikerek o toprağı canlandırırsa o toprak onundur. Zâlim bir
damar için hak yoktur.”
Diğer tahric: Ebû
Dâvûd, Harâc
قال أبو عيسى
هذا حديث حسن
غريب وقد رواه
بعضهم عن هشام
بن عروة عن
أبيه عن النبي
صلى الله عليه
وسلم مرسلا
والعمل على
هذا الحديث
عند بعض أهل
العلم وهو قول
أحمد وإسحاق
قالوا له أن يحيي
الأرض الموات
بغير أذن
السلطان وقد
قال بعضهم ليس
له أن يحييها
إلا بإذن السلطان
والقول الأول
أصح قال وفي
الباب عن جابر
وعمرو بن عوف
المزني جد
كثير وسمرة
حدثنا أبو موسى
محمد بن
المثنى قال
سألت أبا
الوليد الطيالسي
عن قوله وليس
لعرق ظالم حق
فقال العرق الظالم
الغاصب الذي
يأخذ ما ليس
له قلت هو
الرجل الذي
يغرس في أرض
غيره وقال هو
ذاك
Zâlim Damar: Kendisinin
olmayan bir şeyi gasbetmek üzere alan kimsedir veya başkasının toprağına
toprağın kendisine aid olduğunu isbat etmek için ağaç diken kimsedir.
Tirmizî: Bu hadis
hasen garibtir. Bazı kimseler Hişâm b. Urve ve babasından mürsel olarak rivâyet
etmişlerdir.
Bazı ilim adamlarının
uygulaması bu hadise göredir. Ahmed ve İshâk bunlardan olup şöyle derler:
“İdarecinin izni olmadan ölü toprağı ekip dikip canlandırabilir.” Bazı ilim
adamları ise: “İdarecinin izni olmadan ölü toprağı ekip dikemez” derler. Birinci
görüş daha sahihtir.
Tirmizî: Bu konuda
Câbir Amr b. Avf el Müzenî, Kesir’in dedesi ve Semure’den de hadis rivâyet
edilmiştir.
Ebû Musa Muhammed b.
el Müsennâ bize naklederek dedi ki: Ebûl Velid et Tayalisi’ye “Zâlim bir damar
için hak yoktur” sözünün manasını sordum dedi ki: “Kendisinin olmayan bir şey
zorla gasbeden kimsedir.” Ben de: “Başkasının toprağına ağaç diken mi? dedim,
“Evet” dedi.