18- BİR SATIŞTA İKİ
SATIŞIN YASAK OLUŞU
حدثنا هناد
حدثنا عبدة بن
سليمان عن
محمد بن عمرو
عن أبي سلمة
عن أبي هريرة
قال نهى رسول
الله صلى الله
عليه وسلم عن
بيعتين في
بيعة
Ebû Hureyre (r.a.)’den
rivâyete göre, şöyle demiştir: “Rasûlullah (s.a.v.) bir satışta iki satış
muamelesini yasaklamıştır.”
Diğer tahric: Nesâî,
Buyu’
وفي الباب عن
عبد الله بن
عمرو وابن عمر
وابن مسعود
قال أبو عيسى
حديث أبي
هريرة حديث
حسن صحيح
والعمل على
هذا عند أهل
العلم وقد فسر
بعض أهل العلم
قالوا بيعتين في
بيعة أن يقول
أبيعك هذا
الثوب بنقد
بعشرة وبنسيئة
بعشرين ولا
يفارقه على
أحد البيعين فإذا
فارقه على
أحدهما فلا
بأس إذا كانت العقدة
على أحد منهما
قال الشافعي
ومن معنى نهى
النبي صلى
الله عليه
وسلم عن
بيعتين في بيعة
أن يقول أبيعك
داري هذه بكذا
على أن تبيعني
غلامك بكذا
فإذا وجب لي
غلامك وجب لك
داري وهذا
يفارق عن بيع
بغير ثمن
معلوم ولا
يدري كل واحد
منهما على ما
وقعت عليه
صفقته
Tirmîzî: Bu konuda
Abdullah b. Amr, İbn Ömer ve İbn Mes’ûd’tan da hadis rivâyet edilmiştir.
Tirmîzî: Ebû Hüreyre
hadisi hasen sahihtir. İlim adamlarının uygulaması bu hadise göredir. Bazı ilim
adamları: “Bir satışta iki satış muamelesi” konusunu şöyle açıklıyorlar. Satıcı
alıcıya bu elbiseyi sana peşin on, vadeli yirmi liraya satarım der ve bu iki
tekliften biri üzerinde anlaşmaya varmaksızın alıcı ve satıcının birbirinden
ayrılmasıyla gerçekleşen alışveriş şeklidir.
Eğer iki satıştan biri
üzerinde anlaşmaya varırlarsa bu alışverişte bir sakınca yoktur.
Şâfii diyor ki:
Peygamber (s.a.v.)’in yasakladığı bir satışta iki satışın manası şudur:
Satıcının evimi şu fiyata sana satarım köleni bu fiyatla bana satarsan gibi
veya kölen benim mülküm olduğunda evim de senin mülkün olsun demek gibi. Bu tür
alışverişler malın değer ve kıymeti tespit edilmemiş meçhul alışverişler
durumundadır.