3- “İŞİN ELİNDEDİR”
“BAŞINA BUYRUKSUN” NE DEMEKTİR?
حدثنا علي بن
نصر بن علي
حدثنا سليمان
بن حرب حدثنا
حماد بن زيد
قال قلت لأيوب
هل علمت أن أحدا
قال في أمرك
بيدك إنها
ثلاث إلا
الحسن فقال لا
إلا الحسن ثم
قال اللهم
غفرا إلا ما
حدثني قتادة
عن كثير مولى
بني سمرة عن
أبي سلمة عن
أبي هريرة عن
النبي صلى
الله عليه
وسلم قال ثلاث
قال أيوب
فلقيت كثيرا
مولى بني سمرة
فسألته فلم
يعرفه فرجعت
إلى قتادة
فأخبرته فقال
نسي
Hammad b. Zeyd
(r.a.)’den rivâyete göre, şöyle demiştir: Eyyûb’e “başına buyruksun” sözü
hakkında Hasan’dan başka bu sözün üç talak olduğunu söyleyen birisini biliyor
musun? Dedim. Hayır yalnız Hasan’ı biliyorum dedi ve sonra: Allah’ım bağışla
beni meğer Katâde de Semure oğulları azatlısı Kesir’den, Ebû Seleme’den, Ebû Hureyre’den
bu söz hakkında “Üç talaktır” dediğini bana aktarmıştır diye konuştu. Ebû Eyyûb
şöyle der: Sonradan Semura oğullarının azatlısı Kesir ile karşılaştığımda bu
hadis hakkında sordum, fakat bilemedi. Bundan sonra Katâde’ye sordum “O
unutmuştur” dedi.
Diğer tahric: Ebu
davud, Talak; Nesâî, Talak
قال أبو عيسى
هذا حديث غريب
لا نعرفه إلا
من حديث
سليمان بن حرب
عن حماد بن
زيد وسألت
محمدا عن هذا
الحديث فقال
حدثنا سليمان
بن حرب عن حماد
بن زيد بهذا
وإنما هو عن
أبي هريرة
موقوف ولم
يعرف حديث أبي
هريرة مرفوعا
وكان علي بن نصر
حافظا صاحب
حديث وقد
اختلف أهل
العلم في أمرك
بيدك فقال بعض
أهل العلم من
أصحاب النبي
صلى الله عليه
وسلم وغيرهم
منهم عمر بن
الخطاب وعبد
الله بن مسعود
هي واحدة وهو
قول غير واحد
من أهل العلم
من التابعين
ومن بعدهم وقال
عثمان بن عفان
وزيد بن ثابت
القضاء ما قضت
وقال بن عمر
إذا جعل أمرها
بيدها وطلقت
نفسها ثلاثا
وأنكر الزوج
وقال لم أجعل
أمرها بيدها
إلا في واحدة
إستحلف الزوج
وكان القول
قوله مع يمينه
وذهب سفيان
وأهل الكوفة
إلى قول عمر
وعبد الله
وأما مالك بن
أنس فقال القضاء
ما قضت وهو
قول أحمد وأما
إسحاق فذهب
إلى قول بن
عمر
Tirmîzî: Bu hadis
ğaribtir. bu hadisi sadece Süleyman b. Harb’ın, Hammad b. Zeyd’den yaptığı
rivâyetiyle bilmekteyiz. Bu hadisi Muhammed’e sordum şöyle dedi. Süleyman b.
Harb, Hammad b. Zeyd’den bu şekilde bize aktardı ne varki Ebû Hüreyre’nin kendi
sözü olarak (mevkuf) rivâyet edilmiştir. Ebû Hüreyre’nin rivâyeti merfu olarak
bilinmemektedir.
Ali b. Nasr; hafız
olup hadisçidir. İlim adamları: “işin elindedir (başına buyruksun)” sözünde
değişik görüşler ortaya koydular Peygamber (s.a.v.)’in ashabından ve
başkalarından bazı ilim adamları Ömer b. Hattâb ve Abdullah b. Mes’ûd; “O bir
talak yerine geçer” dediler.
Tabiin ve sonraki
dönemlerden pek çok ilim adamı bu görüştedir. Osman b. Affân ve Zeyd b. Sabit
“Hüküm kadının verdiği şekilde gerçekleşir” demektedir.
İbn Ömer diyor ki:
Erkek boşama işini kadına verdiğinde kadında kendisi üç talakla boşadığında
erkek bunu kabul etmeyip ben bu işi sadece bir talak olarak vermiştim derse
kocaya yemin teklif edilir. Yemin ederse durum kocanın yeminine göredir. Sûfyân
es Sevri ve Küfeliler, Ömer ve Abdullah b. Mes’ûd’un görüşüne uydular. Mâlik b.
Enes ise hüküm kadının verdiği hükümdür, dediler. Ahmed’de aynı şekilde
düşünmektedir. İshâk ise İbn Ömer’in görüşündedir.