ZADU’L-MEAD

BİRİNCİ KİTAP / GİRİŞ - BİRİNCİ BÖLÜM PEYGAMBER'İN (S.A.) SEÇİLMESİ

ANA SAYFA Kur’an Hadis Sözlük Biyografi

B) YARATIKLARINDAN SEÇMESİ

Şu yaratıkların hallerini düşünürsen, onlar arasındaki bu seçim ve tahsisin Allah Teala'nın Rablığını, birliğini, hikmet, ilim ve kudretinin sonsuzluğunu, O'nun yalnızca kendisinden başka bir tanrı bulunmayan Allah olduğunu, O'nun ortağı bulunmadığını, istediği gibi yarattığını, istediği gibi seçtiğini, istediği gibi idare ettiğini gösteren bir delil olduğunu görürsün. Eseri şu alemde görülen bu seçim, bu idare ve tahsis O'nun Rab olduğunun en muazzam delillerinden; birliğini, kemal sıfatlarını ve peygamberlerinin doğruluğunu gösteren en büyük şahitlerdendir. Şimdi ateşine karşı daha uyarıcı ve daha başkalarına götürücü olması için bunların birazına işaret etmeye çalışacağız:

1- Göklerden Seçmesi:

Allah, göğü yedi kat yarattı. Bunlar arasından en yücesini seçti/ Orasını mukarrab meleklerinin karargahı yaptı. Kürsi'sine ve Arş'ına yakın seçti ve yaratıklarından dilediğini oraya yerleştirdi. Şu halde bu gök katının diğer göklere göre bir meziyet ve üstünlüğü vardır. Hiçbir şey olmasa Allah Teala'ya yakınlığı yeter.

Göklerin maddesinin eşitliği yanında bu üstün kılma ve tahsis, O'nun kudret ve hikmetinin sonsuzluğunu, dilediğini yaratıp seçtiğini gösteren en açık delillerdendir.

2- Cennetlerden Seçmesi:

Allah Teala'nin Firdevs Cennetini diğer cennetlerden üstün kılması ve onu Arşı'nın tavanı yaparak tahsis etmesi de bunlardan biridir. Asar'ın birinde denilmektedir ki: "Firdevs cennetinin fidanlarını Allah Teala kendi eliyle dikti ve orasını hayırlı halkı için seçti."

3- Meleklerden Seçmesi:

Cebrail, Mikail ve İsrafil gibi seçkin melekleri diğerleri arasından seçmesi de bu kabildendir. Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle dua ederdi:

"Cebrail, Mikaiİ ve İsrafil'in Rabbi, göklerin ve yerin yaratıcısı, gizliyi, aşikarı bilen Allah'ım! Ayrılığa düştükleri konularda kulların arasında Sen hükmedersin. İzninle hak yolunda ayrılığa düşüldüğünde beni doğruya ulaştır. Şüphesiz Sen dilediğini doğru yola eriştirensin.

Melekler arasından bu üçünü, onların kamilen seçkin özel yerleri ve Allah'a yakınlıkları bulunduğu için anmıştır. Oysa göklerde onlardan başka nice melekler vardır; ama bu üçten başkasının adını anmamıştır. Cebrail, kalblerin ve ruhların sayesinde hayat bulduğu vahyi getiren melektir. Mikail, yeryüzünün, hayvanların ve bitkilerin hayatı olan yağmuru yağdıran melektir. İsrafil, Sur'a üfleyecek melektir; Sur'a üfleyince onun üflemesi Allah'ın izniyle ölüleri diriltecek ve onları kabirlerinden çıkartacaktır.

4- Peygamberlerden Seçmesi:

Ahmed'in, Müsned'de ve İbn Hibban'in Sahih'de Ebu Zer'den aktardıkları bir hadise göre Hz. Adem'in (a.s.) soyundan sayıları yüz yirmi dört bin olan nebileri ve onlar arasından da sayıları üç yüz on üç olan rasulleri seçmesi de bu kabildendir. Ayrıca bu rasuller arasından ülulazm diye adlandırılan, Ahzab ve Şura surelerinde geçen şu beş peygamberi seçmesi de böyledir:

"Hani peygamberlerden söz almıştık. Ey Muhammedi Senden, Nuh'dan, İbrahim'den, Musa'dan ve Meryem oğlu İsa'dan sağlam bir söz almışızdır. [Ahzab 7]

"Allah, Nuh'a buyurduğu şeyleri size de din olarak buyurmuştur. Sana vahyetük; İbrahim'e, Musa'ya ve İsa'ya da buyurduk ki: 'Dini ayakta tutun, onda ayrılığa düşmeyin''[Şura, 10]

Allah bu ulu'l-azm peygamberlerden de iki dostu İbrahim ve Muhammed'i seçti. Allah onlara ve ailelerine salat ve selam eylesin.

5- Ademoğullarından Seçmesi:

Ademoğulları soyundan ismail soyunu seçmiştir. Onlar arasından da Huzeyme'den olan Kinane oğullarından Kureyş'i. Kureyş'ten Haşimoğullarını, Haşimoğullarından da Ademoğullarının efendisi Hz. Muhammed'i (Sallallahu aleyhi ve Sellem) seçti.

6- Ashabtan Seçmesi:

Yine Allah, alemler içinde Hz. Muhammed'in (Sallallahu aleyhi ve Sellem) arkadaşlarım (ashabını), onlar içinden ilk önce iman edenleri, onlar arasından Bedir savaşına katılanları ve Rıdvan bey'atında bulunanları seçmiştir. Onlar için en mükemmel dini, en üstün şeriatı ve en temiz en hoş en pak huylan seçmiştir.

7- Ümmetlerden Seçmesi:

Hz. Muhammed'in (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ümmetini diğer ümmetlere tercih etmiştir. Nitekim İmam Ahmed'in Müsned'inde ve diğer hadis kitaplarında Behz b. Hakim b. Muaviye b. Hayde - babası - dedesi yoluyla aktarıldığı üzere, Allah Rasulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem) buyurdular ki: "Siz yetmiş ümmete bedelsiniz. Siz, Allah katında onların en hayırlı ve en değerlisisiniz". Ali b. el-Medini ve Ahmed: "Behz b. Hakim'in babası ve dedesi aracılığıyla aktardığı hadis sahihtir." demişlerdir.

Bu seçimin eseri, onların davranışlarında, ahlaklarında, tevhid inançlarında, cennetteki konak yerlerinde ve kalacakları makamlarında ortaya çıkmaktadır. Zira bu ümmet diğer insanlardan daha yukarıda, daha üstte bir tepe üzerinde olacak ve onlara o tepeden bakacaktır. Tirmizi'de Büreyde b. Husayb el-Eslemi'den rivayet edildiğine göre Allah Rasulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Cennet halkı, yüz yirmi sıradır. Sekseni bu ümmetten, kırkı da diğer ümmetlerdendir." buyurdu. Tirmizi: "Bu hadis hasendir." diyor. Sahih-i Müslim'de Cehenneme gönderilenler konusunda Ebu Said el-Hudri'den gelen bir hadiste Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Canım elinde olan Allah'a yemin

ederim, gerçekten ben sizin cennet halkının yarısı olmanızı çok ümit ediyorum." buyurdu ve bundan fazlasını söylemedi. Ya bu hadis daha sahihtir demeli, ya da Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ümmetinin cennet halkının yarısı olmasını istedi, bunun üzerine Rabbi ona ümmetinin yüz yirmi saflık cennet halkının seksen safını oluşturacağını bildirdi. Şu halde iki hadis arasında bir çelişki yoktur. Doğrusunu en iyi bilen Allah'dır.

Allah'ın bu ümmete, başka ümmetlere bağışlamadığı ilim ve hilimi (yumuşak huyluluk) bağışlamış olması da bu ümmeti, Cenab-ı Hakk'ın üstün ve seçkin kıldığını gösterir. Bezzar'ın Müsned'inde ve diğer bazı hadis kitaplarında rivayet edildiğine göre Ebu'd-Derda diyor ki: Ebu'l-Kasim'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şu hadiseyi anlattığını işittim: "Allah Teala, Meryem oğlu İsa'ya: Ben, senden sonra bir ümmet göndereceğim. Onlar başlarına sevdikleri birşey gelse hamdedip şükrederler. Başlarına hoşlanmadıkları birşey gelse -hilim ve ilim bulunmadığı halde- sevabını benden bekleyip sabrederler, buyurdu. İsa: Rabbim! Hilim ve ilim bulunmadığı halde bu nasıl mümkün olabilir? diye sordu. Allah Teala; Ben onlara kendi hilim ve ilmimden vereceğim, buyurdu.

8- Beldelerden Seçmesi:

Mekanların, beldelerin en hayırlısı ve en şereflisi Haram ke)'yi tercih edip seçmesi de bu cümledendir.

a) Zira Allah Teala, bu şehri Peygamber'i (Sallallahu aleyhi ve Sellem) için seçmiş ve kulları için ibadet yeri yapmış, uzak - yakın her yandan oraya gelmelerini farz kılmış ve oraya ancak mütevazı alçak gönüllü, niyaz ederek, yalvarıp yakararak, başlarını açarak ve dünya ehlinin elbiselerinden soyunarak (kefeni andıran ihrama bürünerek) girebilirler. Allah bu beldeyi güvenli ve kutlu (=Harem) bir bölge kılmıştır. Orada kan dökülmez, ağaç kesilmez, av kovalanmaz, yeşil ot kopanlmaz ve bulunan bir mal mülk edinmek için alınmaz; alınırsa yalnız ve yalnız ilan etmek için alınır.

b) Oraya gitmeye niyetlenmek, geçmiş günahları örtbas eden, suçları silen ve hataları gideren bir sebep kılınmıştır. Nitekim Sahihayn'da. Ebu Hureyre'den rivayet edilen bir hadiste Allah Rasulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Bir kimse Beytullah'a gelir ve hac esnasında fena sözler söylemez, günah işlemezse günahlarından arınarak annesinden doğduğu gibi hacdan döner." buyurmuştur. Allah oraya niyetlenen kimse için cennetten öte bir şeye razı olmamıştır. Sünen'de Abdullah b. Mes'ud'dan (r.a.) rivayet edilen bir hadiste Allah Rasulü {s.a.): "Hac ve umreyi ardarda yapın (yani haccettiğinizde umre yapın; umre yaptığınızda hac da yapın). Çünkü hac ve umre fakirliği ve günahları tıpkı körüğün demir, altın ve gümüşün cürufunu temizlediği gibi temizler. Kusursuz ifa edilen makbul (=mebrur) bir haccın cennetten öte bir sevabı yoktur." buyurmuştur. Sahihayn'aa Ebu Hureyre'den nakledilen bir hadiste ise Allah Rasulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem) buyuruyor ki: "Bir umreden diğer umreye kadar bu arada işlenen günahlara (son umre) keffarettir. Kusursuz ifa edilen makbul bir haccın mükafatı ise ancak cennettir.)

Şayet Emin Belde (Mekke), Allah'ın en hayırlı beldesi onun en sevdiği şehri ve beldeler arasından seçtiği belde olmasaydı oranın arazisini kulları için ibadetgah yapmazdı. Oysa oraya niyetlenmeyi kullarına farz kılmış, bu ibadeti İslam'ın en güçlü farzlarından saymış ve yüce Kitabının iki yerinde bu belde adına yemin etmiştir:

1- "Ve şu Emin Belde'ye yemin olsun ki..."[Tin, 3]

2- "Hayır, hayır. Şu beldeye yemin ederim ki...'[Beled, 1] Yeryüzünde, her gücü yetenin kendisinde bulunan bir eve koşması ve orasını tavaf etmesi farz olan bir mıntıka daha yoktur. Yine yeryüzünde, Hacer-i Esved ve Rükn-i Yemani dışında öpülmesi ve selamlanması meşru olan, günahların ve hataların silindiği başka bir yer yoktur.

c) Hz. Peygamber'den (Sallallahu aleyhi ve Sellem) gelen sağlam bir rivayete göre Mescid-i Haram'da kılınan bir namaz, diğer yerlerde kılman yüz bin namaza bedeldir. Sünen-i Nesai i!e Müsned'de sahih isnadla Abdullah b. Zübeyr'den rivayet edildiğine göre Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Şu mescidimde kılman bir namaz, -Mescid-i Haram dışında- diğer mescidlerde kılınan bin namazdan daha faziletlidir. Mescid-i Haram'da kılınan bir namaz ise şu mescidimde kılınan namazdan yüz kat daha faziletlidir. " buyurmuştur. Hadisi İbn Hibban da Sahihimde rivayet etmiştir. Bu hadis de açıkça gösteriyor ki, Mescid-i Haram genel olarak bütün yeryüzünün en üstün bölgesidir. Bu yüzden hazırlık yapıp ona doğru yola çıkmak farz olduğu haide, diğerleri için yola çıkmak müstehabtır, farz değildir. Müsned, Tirmizi ve Nesai'de rivayet edildiğine göre Abdullah b. Adiy b. el-Hamra, Allah Rasulü'nün (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Mekke'nin Hazvera semtinde devesi üzerinde: "Vallahi, şüphesiz sen (ey Mekke), Allah'ın arzının en hayırlısısın ve Allah'ın arzının, Allah katında en sevimlisisin. Senden çıkartılmasaydım gerçekten çıkmazdım." dediğini işitmiştir. Tirmizi: "Bu hadis, hasen, sahihtir." diyor.

d) Hatta bütün yeryüzü halkının kıblesi olması da onun hususiyetlerindendir. Yeryüzünde ondan başka bir kıble yoktur.

e) Yine tuvalet yaparken oraya doğru arkayı ve önü çevirmenin haram olması da onun özelliklerinden biridir; yeryüzünün diğer bölgeleri için böyle bir şey sözkonusu değildir. Bu meseledeki en doğru görüşe göre, başka yerde zikredilen on küsur delilden dolayı açık olanla bina içinde olma arasında bu konuda bir fark yoktur.

f) Mescid-i Haram'ın yeryüzünde ilk inşa edilen mescid olması da Mekke'nin bir diğer hususiyetidir. Nitekim Sahihayn (Buhari ve Müslim'in Sahih adlı hadis kitapların)'da rivayet edildiğine göre Ebu Zer diyor ki: "Allah Rasulü'ne (Sallallahu aleyhi ve Sellem) yeryüzünde ilk inşa edilen mescidi sordum: 'Mescid-i Haram'dır', cevabım verdi. 'Sonra hangisi?'diye sordum; 'Mescid-i Aksa'dır' karşılığını verdi. 'Aralarında ne kadar vardır?' şeklindeki sorumu da: 'Kırk sene' diye cevapladı.

Ne kastedildiğini anlamayanlara bu hadis bir mesele oldu. Dediler ki:

"Malum, Mescid-i Aksa'yı yapan Hz. Davud'un oğlu Hz. Süleyman'ındır. Onunla Hz. İbrahim arasında ise bin seneden daha fazla zaman farkı vardır." Bu sözler, söyleyenin cehaletini gösteriyor. Zira Hz. Süleyman, Mescid-i Aksa'yı yalnızca yenilemiştir, baştan kurmuş değildir. Hz. İbrahim'in Kabe'yi yapmasından bu kadar zaman geçtikten sonra onu kuran, tesis eden Hz. İshak'ın oğlu Hz. Yakub'tur. Allah her ikisine ve ailelerine salat ü selam eylesin.

g) Mekke'nin üstünlüğünü gösteren delillerden birisi de şudur: Allah bu şehrin, ümmü'l-kura- şehirlerin anası olduğunu haber vermiştir.[En'am, 92; Şura 7]. Bütün şehirler ona tabi ve onun bir uzantısıdır. O, şehirlerin kökenidir. Bu yüzden şehirler içinde ona denk bulunmaması gerekir. Nasıl ki Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem), Fatiha'nın Ümmü'l-Kur'an / Kur'an'ın anası olduğunu haber vermiştir bu yüzden diğer ilahi kitaplarda ona denk olacak bir sure yoktur.

h) İhtiyaçları sürekli yenilenenler dışındaki kimselerin oraya ihramsız girmelerinin caiz olmaması da bir diğer hususiyetidir. Hiçbir şehir bu meziyette ona ortak olamaz. Bu meseleyi insanlar İbn Abbas'tan (r.a.) almışlardır. Merfu hadis olmaya elverişli olmayan bir senedle İbn Abbas'tan rivayet edildiğine göre: "Hiç kimse Mekke'ye -ister ora halkından olsun, isler olmasın- ihramsız giremez." Bu rivayeti Ebu Ahmed b. Adiy kaydetmiştir. Ancak seneddeki Haccac b. Ertat ve ondan önceki diğer bir ravi zayıf ravilerdendir.

Bu konuda fakihlerin üç görüşü vardır:

1. Olumsuz (hiç kimse ihramsız Mekke'ye giremez),

2. Olumlu (İhramsız Mekke'ye girilebilir),

3. Mikatlar içinde olanlarla, mikatlar gerisinde kalanlar arasında fark gözetilir: Mikatlar ötesinde kalanlar oraları ihramsız geçemezler; taraflarda olanlar ise, Mekke halkı hükmündedirler. Bu görüş Ebu Hanife'nindir. İlk iki görüş ise Şafii ve Ahmed'e aittir.

Mekke'de günah işlemeyi kafada tasarlayıp kuran kimse, tasarladığını yapmasa da cezalandırılır. Allah Teala buyuruyor ki:

"Kim orada (Mescid-i Haram'da) hak yoldan saparak zulmetmek isterse (yani tasarlarsa) can yakan bir azabdan ona tattırırız.[Hac, 25] Burada! isteme (irade) fiili nasıl ba edatı ile geçişli yapıldı, bir düşün. "Şöyle yapmak istedim." dendiğinde bu cümle mutlaka "tasarla'' dı, kafasında kurdu' fiilinin anlamını taşıdığından "şöyle yapmayı tasarladım" denilir. Görüldüğü gibi Allah Teala, orada zulmetmeyi tasarlayan kimseyi, can yakan azabı tattırmakla tehdit etmektedir.

Orada işlenen günahların niceliklerinin değil de miktarlarının kat kal artırılması da bundandır. Zira işlenen bir kötülüğün karşılığı bir günah, ancak büyük bir günahtır. Cezası da ona denktir. Küçük günahın cezası'da kendisine denktir. O halde Allah'ın Harem'inde, beldesinde ve arzı üzerinde işlenen bir günah, yeryüzünün diğer taraflarından birinde işlenen günahtan daha kuvvetli ve daha büyüktür. Bu yüzdendir ki, hükümdara, hat] kim olduğu ülkede isyan eden kimse, ona yurdundan ve ülkesinden uzak; bir yerde isyan eden kimse gibi değildir. İşte günahların katlanması konu| sundaki tartışmanın çözümü budur. En iyi bilen Allah'tır.

Bu üstün kılma ve seçimin sırrı, gönüllerin bu Emin Belde'nin cazib sine kapılmasında, kalblerin onu arzulamasında, ona meyletmesinde ve mu| habbet göstermesinde ortaya çıkmaktadır. Bu beldenin kalbleri çekimi, mık| natısın demiri çekiminden daha muazzamdır. Şairin şu beytine en uygun düşen odur:

"Onun güzellikleri, her türlü güzelliğin ilk maddesi ve erkeklerin gö nüllerinin mıknatısıdır."

Bundan dolayı Allah Teala onun insanlar için bir toplanma yeri o ğunu haber vermiştir. Yani ardı arkası kesilmeksizin her sene her ülkeden gelen insan, orada toplanır, ama bir daha arzulamayacak şekilde gönüllerinin susuzluğunu gidermiş olmazlar. Aksine ne kadar çok ziyaret etseler, o kadar çok iştiyakları artar.

"Görünce göz onu, bakmaktan vazgeçmez. Yeniden döner ona müştak olarak göz."

Onun yolunda öldürülen, çılgına dönen, yaralanan niceleri vardır. Onun sevgisi uğrunda nice mallar, nice canlar feda edilmiştir. aşık, önündeki türlü türlü korkulu yerleri, tehlikeleri, sarp engelleri ve zorlukları karşısına alarak ciğerparelerinden, ailesinden, dostlarından, vatanından ayrılmaya razı olmuş; bunların hepsinden zevk alıyor; lezzet duyuyor; kalblerinde muhabbet sultanı taht kursa bütün bunları tatlı, lüks ve lezzetli nimetlerden daha hoş buluyor.

"Sevgilisi hoşnut olduğu halde, onun verdiği sıkıntıyı azap sayan aşık değildir."

İşte bütün bunlar, "evimi temiz tut" ayetinde [Hac, 26] Allah Teala'nın onu kendisine izafe etmesinin sırrıdır. Bu özel izafet, şu tazim, saygı ve muhabbetten icap ettiği kadarını icap ettirmiştir. Nitekim kulunu ve Rasülünü de kendisine izafe etmesi de bunlardan icap ettirdiği kadarını icap ettirmiştir. Yine aynı şekilde mü'min kullarını kendisine nisbet etmesi de onlara haşmet, muhabbet ve ağırbaşlılıktan giydireceğini giydirmiştir. Rab Teala'nın kendisine izafe ettiği herşeyin başkalarına karşı -seçip ayırmayı icap ettiren- bir üstünlüğü ve ayrıcalığı vardır. Sonra Allah, ona bu izafet sayesinde başka bir üstünlük ve izafetten önce var olana ilave olarak bir tahsis ve bir azamet giydirir. Asıl maddeler, davranışlar, zamanlar ve mekanlar arasında eşitlik görenler bu manayı anlamaya muvaffak olamadılar ve hiçbir şeyin diğer birşeyden üstün olamayacağını ve bunun tercih edici bulunmaksızın yapılan kuru bir tercih olacağını iddia etmişlerdir. Bu görüş, buranın dışında başka bir yerde kaydettiğim kırkı aşkın sebepten dolayı batıldır. Bu batıl görüşü şöyle bir zihinde düşünmek bile onun saçmalığını anlamaya yeter. Bu görüş ki, zorunlu neticesi şudur: Peygamberlerin zatları hakikaten düşmanlarının zatları gibidir. Üstünlük olsa olsa başkasında bulunmayan meziyet ve sıfatlara bakarak zatların seçimini ilgilendirmeyen bir durumdan dolayıdır. Aynı şekilde mevkilerin kendileri de zat itibariyle birdir; birinin diğerine asla üstünlüğü yoktur. Üstünlük yalnızca orada yapılan salih amellerden dolayıdır. O halde Beytullah'ın Mescid-i Haram'ın, Mina'nın, Arafat'ın ve Meş'ar-ı Haram'ın mevkilerinin yeryüzünün adım saydığımız herhangi bir bölgesine üstünlüğü yoktur. Üstün tutmada yalnızca bölge dışında ve ne ona, ne de orada bulunan bir vasfa ait olmayan bir durum gözönüne alınır...

Allah Teala, bu batıl görüşü şu ayetle reddetmiştir: "Onlara bir ayet geldiği zaman: Allah'ın peygamberlerine verilen bize de verilmedikçe inanmayız, derler. Allah, elçilik görevini nereye (kime) vereceğini daha iyi bilir. [En'am, 124] Yani herkes, O'nun elçiliğini yüklenmeye ehil ve uygun değildir. Aksine bu işin özel mahalleri vardır, ancak oralara layık olur ve ancak oralara uygun düşer. Allah bu mahalleri sizden daha iyi bilir... Şayet bunların dediği gibi varlıkların zatları birbirine eşit olsalardı burada onlara bir reddiye sözkonusu olmazdı. Aynı şekilde şu ayetle de Allah Teala bu görüşü reddetmektedir: "İşte böylece: Allah aramızdan bunlara mı iyilikte bulundu? demeleri için onları birbiriyle sınadık. Allah şükredenleri en iyi bilen değil midir?[En'am, 53] Yani Allah Teala verdiği nimete şükredeni daha iyi bilir ve onu şükretmeyenden ayırarak ona hassaten ihsanda bulunur ve iyilik eder. Her mahal, O'nun şükrün karşılığını vermesine, yapacağı ihsanı yüklenmeye ve hasseten ikramda bulunmasına uygun değildir.

Allah'ın seçip ayırdığı asıl maddeler, mekanlar, şahıslar vs.'nin zatları kendileriyle var olan ve başkalarında bulunmayan birtakım sıfatlara ve durumlara sahiptirler; Allah onları bunlardan dolayı süzüp ayırmıştır. Bu sıfatlarla onları üstün kılan ve seçim yapmakla onlara özel bir kıymet veren Allah Teala'nın kendisidir. İşte yaratması ve işte seçim! "Rabbin dilediğini yaratır ve seçer.[Kasas, 67] Bir görüş ki; Beytullah,'ın yerinin diğer mekanlara, Hacer-i Esved'in zatının diğer taşlara, Allah Resulünün (Sallallahu aleyhi ve Sellem) zatının diğer insanların zatlarına eşit olduğunu, bu şeylerdeki üstünlüğün yalnızca zatları dışındaki birtakım durumlarda ve onlarla var olan sıfatlarda bulunduğunu ileri sürüyor... Batıl olduğuna bundan daha açık delil mi olur! Bu ve benzeri görüşler kelamciların şeriata karşı işledikleri ve şeriat bundan masum iken ona nisbet ettikleri cinayetlerdendir. Zatların genel bir durumda müşterek olmalarından daha fazla tutunabilecekleri bir delilleri yoktur. Bu da öz itibariyle ( = hakikat'te) eşit olmalarını gerektirmez. Çünkü muhtelif şeyler, özlerine ait sıfatlarda ayrılmakla birlikte genel bir durumda birleşebilirler. Allah Teala asla, misk'in zatı ile idrarın zatını, suyun zatı ile ateşin zatını birbirine eşit yaratmamıştır. Şerefli mekanlarla zıtları ve üstün zatlarla zıtları arasındaki bu açık fark, buradaki farktan çok daha muazzamdır. Hz. Musa'nın (a.s.) zatı ile Firavun'un zatı arasındaki fark misk ile dışkı arasındakinden daha büyüktür. Aynı şekilde Kabe'nin kendisi ile sultanın sarayı arasındaki fark da buradaki farktan çok daha muazzamdır. O halde orada yapılan ibadetlere, çekilen zikirlere, edilen dualara bakarak iki yer, nasıl özde ve üstünlükte eşit tutulabilir?!

Burada biz bu rezil ve çürütülmüş görüşü etraflıca çürütmeyi kastetmedik. Amacımız, onu tasvir etmekti. Karar vermek akıllı, zeki ve adil kimseye kalmış. Allah ve O'nun kulları başka hiçbir şeye kıymet vermez. Allah Teala, seçmeyi ve üstün kılmayı gerektiren bir mana olmaksızın hiçbir şeyi seçmez. Üstün kılmaz ve tercih etmez. Evet, bu tercih sebebini veren, bağışlayan O'dur. Onu yaratan, yarattıktan sonra seçen de O'dur. Rabbin dilediğini yaratır ve seçer.

9- Günlerden ve Aylardan Seçmesi:

Günleri ve ayları birbirine üstün kılması da Allah'ın seçim yaptığım gösteren bir delildir.

a) Allah katında en hayırlı gün kurban günü ( = kurban bayramının ilk günü)dür. Bu gün en büyük hac günüdür. Nitekim Sünen* de rivayet edilen bir hadiste Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Allah katında en faziletli gün kurban günüdür; sonra (kurbanın ikinci günü olan) yevmü'l-karr'dır." buyurmuştur. Arefe gününün ondan daha faziletli olduğu söylenmiştir ki, Şafiilerce tanınan görüş budur. Diyorlar ki: "Zira bu gün en büyük hac günüdür. Bu günde tutulan oruç iki senelik günaha keffaret olur. Allah, kullarını arefe gününde cehennemden azad ettiği kadar, başka hiçbir günde -o kadar çok- azad etmemiştir'' Çünkü o gün Allah kullarına yaklaşır, sonra meleklerine mevkıf ehli (Arafat'ta vakfe yapanlar) ile Övünür." Doğrusu birinci görüştür. Zira bunun delili olan hadisle çelişen ona karşı koyabilecek hiçbir hadis yoktur. Doğrusu şu ayetten dolayı en büyük hac günü, kurban günüdür. "En büyük hac günü, Allah ve Peygamber'! insanlara Allah ve Rasulünün müşriklerden uzak olduğunu ilan ederler.[Tevbe, 3]. Sahihayn'daki bir hadiste sabittir ki, Hz. Ebu Bekir ve Hz. Ali -r.a.- bu ilanı arefe günü değil, kurban günü yaptılar. Ebu Davud'un Sünen'inde en sahih senedle rivayet edildiğine göre Allah Rasulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "En büyük hac günü, kurban günüdür." buyurmuştur. Ebu Hureyre ve bir gurup sahabi de aynı şeyi söylemişlerdir.

Arefe günü, kurban gününün öncesinde, onun bir mukaddimesi niteliğindedir. O gün Arafat'ta vakfe yapılır. Allah'a yalvarıp niyaz edilir, tevbe edilir, yakarılır, af dilenir. Ondan sonra gelen kurban günü ise huzura çıkılıp, ziyaret yapılır. Bundan dolayı o gün yapılan tavafa "ziyaret tavafı" adı verilmiştir. Çünkü hacılar, arefe günü günahlarından temizlenmiş olduklarından Rableri onlara kurban günü kendisini ziyaret ve evinde huzuruna çıkma izni vermiştir. Kurban kesimi, baş tıraşı, şeytan taşlama ve hac fiillerinin büyük bir bölümü bu sebeple o günde yapılır. Arefe günü yapılanlar ise bu gün öncesinde yapılan temizlenme ve yıkanma gibidir.

b) Zilhicce ayının (ilk) on gününün diğer günlere üstün kılınması da böyledir. Zira bu günler Allah katında en faziletli günlerdir. Sahih-i Buhari'de İbn Abbas'tan -r.a.- rivayet edilmektedir ki: "Allah Rasulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem); Salih amelin Allah katında bu on günden daha sevimli olduğu günler yoktur, buyurdu. Allah yolunda cihad da mı? diye sordular. Evet, Allah yolunda cihad da. Ancak bir adam ki, canını malını ortaya koyup cihada çıkıyor, sonra bunlardan hiçbir şeyle geri dönmüyor. İşte bu müstesna, karşılığını verdi.". Allah'ın kitabında: "Tan yerinin ağarmasına ve on geceye and olsun. .."[Fecr, 1-2] diyerek adlarına yemin ettiği on gün işte bunlardır. Bu sebeple o günlerde bol bol tekbir getirmek "La ilahe illallah" ve "Elhamdülillah" demek müstehabtır. Nitekim Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "O günlerde bol bol tekbir getirin; La ilahe illallah ve Elhamdülillah deyin." buyurmuştur. Bu günlerin diğer günlere nisbeti, hac vazifesinin ifa edildiği yerlerin diğer mevkilere nisbeti gibidir.

c) Ramazan ayının diğer aylara ve bu ayın son on gecesinin diğer gecelere; kadir gecesinin bin geceye üstün kılınması da böyledir.

Soru: Hangi on gün -Zilhicce'nin (ilk) on günü mü, yoksa Ramazan'ın son on günü mü- daha faziletlidir? Kadir gecesi mi yoksa İsra (ve Mİrac) gecesi mi, daha faziletlidir?

Cevap: Birinci soruyu ele alalım. Bu konuda "Ramazan'ın son on gecesi Zilhicce'nin (ilk) on gecesinden; Zilhicce'nin on günü, Ramazan'ın on gününden daha faziletlidir." demek doğru olur. Bu açıklama sayesinde problem ortadan kalkar. Bunu gösteren delil de şudur: Ramazan'ın on gecesi gecelerden biri olan Kadir gecesi itibariyle üstün kılınmıştır. Zilhicce'nin on günü ise günleri itibariyle üstün kılınmıştır. Çünkü kurban günü, arefe günü ve tevriye günü bu günler arasındadır.

İkinci soruya gelince; Şeyhülislam İbn Teymiye'ye -rahimehullah- sordular: Adamın biri: "İsra gecesi, Kadir gecesinden daha faziletlidir" diyor, bir diğeri de: "Hayır, Kadir gecesi daha faziletlidir" diyor. Şimdi hangisi isabetlidir?

Cevaben dedi ki: Allah'a hamd olsun. "İsra gecesi, Kadir gecesinden daha faziletlidir" diyen bu sözüyle Hz. Peygamber'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) isra buyurulduğu (Allah tarafından bir gece Mescid-i Haram'dan Mescid-i Aksa'ya götürüldüğü) gece ve her sene bu güne rastlayan geceler Hz. Muhammed (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ümmeti için Kadir gecesinden daha faziletli olup bu yüzden bu gecede kılınacak namaz ve yapılacak dua Kadir gecesindekinden daha faziletlidir, demek istemişse bu batıldır, bunu hiçbir müslüman söylememiş ve bunun çürüklüğü İslam dininde baştan beri yaygın ve muttasıl olarak bilinmektedir. İsra gecesi muayyen olduğunda durum böyle. Oysa ne hangi ayda, rie hangi on günde ne de belli hangi günde olduğunu gösterir bilinen bir delil vardır, ya bu durumda ne demeli?! Bu konuda aktarılan rivayetler (sened itibariyle) munkati ve çelişkilidir. Aralarında kesin olan bir rivayet yoktur. Hem -Kadir gecesinin aksine- İsra gecesi zannedilen geceyi namaz vs. ibadetlere ayırma müslümanlara meşru da kılınmış değildir. Oysa Sahihayn'da. var olan bir hadiste Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Kadir gecesini Ramazan'ın son on gecesinde arayınız" buyurmuştur. Yine Sahihayn'daki bir hadiste ise: "Kadir gecesini inanarak ve sevabını Allah'tan umarak ibadetle geçiren kimsenin geçmiş günahları bağışlanır. " buyurmuştur'. Allah Teala da Kur'an-ı Kerim'de Kadir gecesinin bin aydan daha hayırlı olduğunu ve Kur'an'ın o gece indirildiğini haber vermiştir.

Şayet bu sözüyle, namaz ve ibadetle tahsis meşru sayılmaksızın Hz. Peygamber'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) isra buyurulduğu ve başka gecelerde eline geçmeyen şeylerin geçtiği belli gecenin (üstünlüğünü) kasdetmişse bu doğrudur. Allah, Peygamberine (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bir mekan yahut zamanda bir fazilet verdiği vakit, bu zaman ve mekanın, bütün zaman ve mekanlardan faziletli olması gerekmez. Tabii, Allah Teala'nın Peygamberine Isra gecesinde yaptığı ihsanın, Kadir gecesinde Kur'an'ın indirilmesi gibi ona sunduğu nimetlerden daha muazzam olduğuna bir delil varsa!

Böyle konularda konuşmak için hem işlerin gerçek yüzlerim ve hem de vahiy olmadan kendileri hakkında bilgi edinilmeyecek nimetlerin miktarlarını bilmeye ihtiyaç vardır. Bu konularda hiç kimsenin ilimsiz konuşması caiz değildir. Ne müslümanlardan herhangi birinin, İsra gecesinin diğer gecelere, bilhassa Kadir gecesine bir üstünlüğü olduğunu söylediği, ne de sahabe ile onlara güzellikle uyan tabiinin tsra gecesini herhangi bir şeyle tahsise niyetlendikleri bilinmektedir. Hatta adını bile anmazlardı. Bu yüzden her ne kadar İsra hadisesi Hz. Peygamber'in (Sallallahu aleyhi ve Sellem) en muazzam faziletlerinden ise de hangi gece olduğu bilinmemektedir. Maamafih, özellikle ne o zamanda, ne de o mekanda şer'i bir ibadette bulunmak meşru kılınmıştır. Hatta vahyin ilk gelmeye başladığı ve Hz. Peygamber'in (Sallallahu aleyhi ve Sellem) peygamberlikten önce vaktini geçirdiği Hira mağarasına -peygamberlikten sonra Mekke'de kaldığı süre içinde- ne kendisi, ne de ashabından biri teveccüh etmiş, ne de vahyin'geldiği günde bir ibadet vs. yapmayı belirlemiş ve ne de vahyin ilk gelmeye başladığı zaman ve mekanı bir şey yapmaya tahsis etmiştir. Kim kendi kendine bu ve benzeri sebeplerden dolayı özel zaman ve mekanlarda ibadet etmeyi çıkarırsa, Hz. İsa'nın doğum günü, çarmıha gerilme günü... gibi başına gelen çeşitli olayların geçtiği zamanları tören ve ibadet günü yapan Ehl-i Kitap (Hıristiyanlar) gibi olur. Hz. Ömer ibnü'l-Hattab -r.a.- bir grup insanın bir yerde namaz kılmak için yarıştıklarını gördü ve "Bu nedir?'* diye sordu. "Allah Rasulü'nün (Sallallahu aleyhi ve Sellem) namaz kıldığı bir yerdir." cevabını alınca: ''Peygamberlerinizin bıraktığı eserleri mescid mi yapmak istiyorsunuz?! Sizden öncekiler ancak bu yüzden helak oldu. Namaz vakti kendisine burada erişen namazım kılsın, yoksa yoluna devam etsin." dedi.

Bazıları da diyorlar ki: tsra gecesi Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) hakkında Kadir gecesinden daha faziletlidir. Kadir gecesi, ümmete nisbetle İsra gecesinden daha faziletlidir. O halde bu gece ümmet hakkında onlar için daha faziletli, isra gecesi de Allah Rasülü (Sallallahu aleyhi ve Sellem) hakkında kendisi için daha faziletlidir.

Soru: Cuma günü mü, yoksa arefe günü mü, hangisi daha faziletlidir? İbn Hibban Sahih'inde Ebu Hureyre'den naklen Allah Rasulü'nün (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurduğunu rivayet eder: "Cuma gününden daha faziletli bir gün üzerine güneş ne doğar, ne balar.''. Yine aynı kaynakta Evs b. Evs'ten rivayet edilen bir hadiste: "Üzerine güneşin doğduğu en hayırlı gün, cuma günüdür." Duyurulmaktadır.

Cevap: Bazı alimler bu hadisi delil göstererek, cuma gününün airefe gününden daha faziletli olduğu görüşünü savunmuşlardır. Kadı Ebu Ya'la cuma gecesinin Kadir gecesinden daha faziletli olduğu yolunda İmam Ahmed b. Hanbel'den bir rivayet aktarmaktadır. Doğrusu, cuma günü haftanın en faziletli günü; arefe ve kurban günleri de senenin en faziletli günleridir. Kadir gecesi ve cuma gecesi de böyledir (yani Kadir gecesi senenin en faziletli gecesi, cuma gecesi de haftanın en faziletli gecesidir.) Bu yüzden cumaya rastlayan arefe gününde yapılan vakfenin diğer günlere göre pek çok yönden bir üstünlüğü vardır:

1- Günlerin en faziletlileri olan iki günün çakışması.

2- Yapılan duanın muhakkak kabul edileceği saatin bulunduğu gündür. Çoğunlukta olan görüşe göre bu saat, ikindiden sonraki en son saattir. O vakitte mevkıftakilerin hepsi dua ve tazarru için bekleşmekte, vakfe yapmaktadırlar.

3- Allah Rasulünün (Sallallahu aleyhi ve Sellem) vakfe yaptığı güne rastlaması,

4- O gün yeryüzünün her yanında insanlar hutbe ve cuma namazı için toplanırlar. Bu da hacıların arefe günü Arafat'ta toplanmalarına rastlar. Böylece müslümanların camilerde ve mevkıfta toplanmalarından ortaya başka hiçbir günde görülmeyen dua ve yakarışlar çıkar.

5- Cuma günü bayram günüdür. Arefe günü ise, Arafat'takilerin bayram günüdür. Bu yüzden Arafat'taki kimsenin oruç tutması mekruh sayılmıştır. Nesai'nin rivayetine göre Ebu Hureyre diyor ki: "Allah Rasulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem) arefe günü Arafat'ta oruç tutmayı yasakladı. Bu hadisin isnadı biraz şüphelidir. Çünkü senedinde geçen Mehdi b. Harb el-Abedi'nin kimliği bilinmiyor. Senedin eksenini de o teşkil ediyor. Ancak Sahih'de kaydedilen bir hadise göre insanlar arefe günü Ümmü'l-Fadl'ın yanında Allah Rasulü'nün (Sallallahu aleyhi ve Sellem) oruçlu olup olmadığını tartışırlar. Kimisi "Oruçludur" der, kimisi "Oruçlu değildir" der. Bunun üzerine Ümmü'l-Fadl, Hz. Peygamber'e (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bir bardak süt gönderir. Bu sırada Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem), Arafat'ta devesi üzerinde vakfe yapmaktadır. Bardağı ahr, içer.

Arefe günü Arafat'ta oruç tutmamanın müstehab oluşunun hikmeti konusunda farklı görüşler ileri sürülmüş; el-Hıraki ve bir grup alim duada güçlü olmak için derken, diğerleri de -Şeyhülislam İbn Teymiye bunlardan biridir- diyorlar ki: Bunun hikmeti, bu günün Arafat'takilerin bayramı olmasıdır. Bu sebeple o gün oruç tutmaları müstehap olmaz. Delili ise Sünen'de rivayet edilen şu hadistir: Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) buyuruyor ki: "Arefe günü, kurban günü ve Mina günleri biz müslümanların bayramıdır.

Üstadımız diyor ki: Arefe günü yalnızca Arafat'takiler için bayram olur. Çünkü orada toplanmaktadırlar. Diğer şehirlerde bulunanlar için durum farklıdır. Zira kurban günü toplanırlar. Dolayısıyla o gün onlar için bayram olur. Sözün özü, arefe günü cuma gününe rastlarsa iki bayram birleşmiş olur.

6- Allah Teala'nın, dinini mü'min kulları için ikmal ettiği ve onlara nimetlerini tamamladığı güne rastlamaktadır. Nitekim Sahih-i Buhari'de Tarik b. Şihab'dan rivayet edildiğine göre: Bir yahudi Hz. Ömer İbnü'l-Hattab'a geldi ve: "Ey mü'minlerin emiri! Kitabınızda okuduğunuz bir ayet var ki, biz yahudilere inmiş olsaydı ve ayetin indiği günü bilseydik o günü bayram yapardık." dedi. Hz. Ömer: "Hangi ayet?" diye sordu. Yahudi: "Bugün size dininizi ikmal ettim, üzerinize olan nimetimi tamamladım ve din olarak sizin için İslam'ı beğenip seçtim." ayetini [Mâide, 5] okudu. Bunun üzerine Hz. Ömer İbnü'l-Hattab: "Doğrusu ben, bu ayetin hangi gün indiğini ve nerede indiğini kesinlikle biliyorum. Allah Rasulüne (Sallallahu aleyhi ve Sellem) cuma günü Arafat'ta, biz onunla birlikte Arafat'ta vakfe yaparken indi.

7- Kıyametteki en büyük toplantı ve en muazzam beklenti gününe rastlamaktadır. Çünkü kıyamet, cuma günü kopacaktır. Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) buyuruyor ki: "Üzerine güneşin doğduğu en hayırlı gün cuma günüdür. Hz. Adem o gün yaratıldı. O gün cennete konuldu. O gün oradan çıkartıldı. Kıyamet o gün kopacaktır. O günde bir saat vardır ki, bir müslüman kul namaz kıldığı halde o saate rastlar da Allah'tan bir hayır dilerse mutlaka Allah onun dileğini yerine getirir."

Bundan dolayı Allah Teala kulları için, toplanıp bir araya gelecekleri ve yaratılış, yeniden diriltiliş, cennet, cehennem konularından söz edecekleri bir günü meşrulaştırmıştır. Allah Teala bu ümmet için cuma gününü saklamıştır. Çünkü yaratılış bu günde vuku bulmuş ve yeniden diriltiliş de bu günde vuku bulacaktır. Bu sebeple Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) cuma günü sabah namazında Hz. Adem'in yaratılışı, ilk yaratılış ve yeniden diriliş, cennet ve cehenneme giriş gibi bu günde olmuş ve olacak olayları içerdikleri için Secde ve Dehr (= İnsan) surelerini okur, ümmete cuma günü, bu günde olmuş ve olacak olayları hatırlatırdı.

Aynı şekilde insan, dünyadaki bu en büyük bekleyiş yer ve zamanında -ki bu arefe günüdür- aynen Rab Teala'nın huzurundaki en muazzam durak yerini ve cennetlikler yerlerine, cehennemlikler de kendi yerlerine yerleşinceye kadar adaletin tamamen yerini bulmuş olmayacağı günü düşünür.

8- Müslümanlar cuma günü ve cuma gecesi diğer günlere oranla daha çok itaatkar olurlar, daha çok ibadet ederler. Hatta günahlar içinde yüzenlerin çoğunluğu cuma günü ve gecesine hürmet ederler ve bu günde Allah'a (c.c.) karşı günah işlemeye cüret edenleri, Allah'ın mühlet vermeden derhal cezalandıracağını düşünürler. Bu, onlarda yerleşmiş ve çeşitli deneyimlerle bildikleri birşey haline gelmiştir. Tabii ki bütün bunlar bu günün Allah katında yüce ve şerefli olmasının, Allah Teala'nın onu diğer günler arasından süzüp seçmesinin neticesidir. Şüphesiz o günde yapılan vakfenin diğer günlere oranla bir ayrıcalığı vardır.

9- Cennetteki mezid gününe rastlamaktadır. Bu mezid gününde cennet halkı geniş bir vadide toplanır, onlar için misk tepecikleri üzerine gümüş minberler, akın minberler, zeberced ve yakut minberler dikilir. Yüce Rablerine bakarlar. Rableri onlara tecelli eder, O'nu gözleriyle ayan beyan görürler. Onların işi en hızlı görüleni (cuma gününde) camiye en erken gidenleri olacaktır. Allah'a en yakınları da imama en yakın namaz kılanları olacaktır. Cennet halkı mezid gününe -o günde pek çok ihsanlara nail oldukları için- hasret ve sevgi doludurlar. Mezid günü, cuma günüdür. Bir de arefe gününe rastlarsa o zaman başka günlerde bulunmayan fazlaca bir üstünlük, ayrıcalık ve fazilete sahip olur.

10- Yüce Rab, arefe günü akşamı mevkıfta bekleşenlere yaklaşır; sonra onlarla meleklere övünür ve der ki: "Bunlar ne istiyor? Sizi şahit tutuyorum, ben bunları bağışladım. Allah Teala'nın onlara yaklaşmasından, herhangi bir hayır İsteyenin dileğinin geri çevrilmeyeceği saat olan icabet saati hasıl olur. Bu saatte dua ve tazarru ile Allah'a yaklaşırlar; Allah Teala da onlara iki türlü yaklaşır:

1. O saatte yapılacak duanın mutlaka kabul görüp gerçekleşmesi yakınlığı,

2. Allah'ın Arafat'ta vakfe yapanlara has yakınlaşması ve onlarla meleklerine Övünmesi. iman ehli kişilerin kalbleri bu durumları farkeder, güçlerine güç katılır; neşe, sevinç ve mutlulukları, Rablerinin ihsan ve keremine olan ümitleri kat kat artar. Bunlar ve diğer bazı sebeplerden ötürü cuma günü yapılan vakfe diğer günlerde yapılanlardan faziletli kılınmıştır.

Halkın dilinde dolaşan "Bu (arefenin cumaya rastladığı zamanda yapılan hac) yetmiş iki hacca bedeldir" sözü batıldır, aslı yoktur, ne Allah Rasulünden (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ne de sahabe ve tabiinin herhangi birinden bu konuda bir rivayet vardır. En iyi bilen Allah'tır.

Sözün özü, Allah Teala yaratıkların her cinsinden, -başkasını değil- en hoş ve temiz olanını seçmiş, onu kendisine has kılmış ve ondan hoşnut olmuştur. Çünkü Allah Teala, hoştur; ancak hoş olanı sever. Amelin, sözün ve sadakanın yalnız hoş ve temiz olanını kabul eder. O halde herşeyin hoş olanı Allah Teala'nın seçtiği demektir.

Allah Teala'nın yaratması ise her iki türü de kapsar. Kulun mutluluk yurduna mı, yoksa bedbahtlık yurduna mı gideceği bununla bilinir. Çünkü hoş ve temiz olan kişi, ancak hoş olana uyum sağlar. Ancak ondan hoşnut kalır, yalnız onda teskin olur ve kalbi yalnızca onunla tatmin olur. Öyle hoş ve güzel sözler söyler ki, zaten yalnız o sözler Allah Teala'ya yükselir. Ve çok çirkin söz söylemekten; diline adi çirkin ve kötü sözleri almaktan; yalan, dedikodu, koğuculuk, iftira, yalan yere şahitlik... ve her türlü pis sözlerden nefret eder.

Aynı şekilde davranış ve fiillerin de ancak en hoş olanlarına yatkın ve alışık olur. Bunlar ise güzellikleri konusunda temiz fıtratların peygamberlere gelen şeriatlarla birlik sağladıkları, sağlam akılların övdüğüme güzelliklerinde şeriatın, aklın ve fıtratın ittifak ettikleri fiil ve davranışlardır. Mesela, kişinin yalnız tek Allah'a tapması, O'na hiçbir şeyi ortak tutmaması, O'nun rızasını kendi heva ve arzusuna tercih etmesi, bütün olanca varlığı ile O'nu sevmeye çalışıp çabalaması, gücü yettiği kadarıyla O'nun yaratıklarına iyilik etmesi, kendisine ne yapmalarından, nasıl davranmalarından hoşnut oluyorsa onlara da öylece davranması, kendisine yapmalarını istemediği şeyleri onlara da yapmaması, kendisine öğütlediği şeyleri onlara da öğütlemesi; yine kendisine hükmedilmesini istediği gibi onlar hakkında yargıda bulunması, onlardan gelecek eza ve cefaya tahammül göstermesi, fakat kendisinin onlara eziyet etmemesi, onların ırzlarına, namuslarına dil uzatmaması, kendi şerefine karşı dil uzattıklarında ise aynı şekilde karşılık vermemesi, bir iyiliklerini görürse anlatıp yayması, kötülüklerini görürse gizlemesi; şeriati ibtal etmeyecek ve Allah'ın bir emir ve yasağı ile çatışmayacaksa mümkün olduğu kadarıyla özür ve kabahatlarını doğru anlama çekmeye çalışması böyledir.

Yine hoş ve temiz (yaratılışlı) kişi; halim (yumuşak huyluluk), vakar, ağırbaşlılık, merhamet, sabır, vefa, kolaylık göstermek, uysallık, doğruluk; gönlün aldatma, düşmanlık, kin ve hasetten (çekememezlikten) pak olması; tevazu (alçakgönüllülük); iman ve izzet sahiplerine kanat germek, Allah'ın düşmanlarına sert davranmak, Allah'tan başkasına yüz suyu dökmekten ve kendini alçaltmaktan kaçınmak, iffet, şecaat, cömertlik, insanlık gibi, güzelliklerinde şeriatların, fıtratların ve akılların ittifak ettikleri bütün güzel huylara sahiptir.

Yiyeceklerin de ancak en hoş ve temiz olanlarını seçer. Bu yiyecekler ise, yenildiklerinde kişinin kötü sonuçlarla karşılaşması tehlikesinden uzak, beden ve ruhun en güzel biçimde gıdalarını almasını sağlayan helal, leziz ve hazmı kolay faydalı yiyeceklerdir.

Yine aynı şekilde nikahlanacağı zaman kadınların en hoş, en temiz olanlarını, koku sürüneceği zaman en hoş, en temiz kokuları; arkadaş ve dostların da hoş ve iyi karakterli olanlarım seçer. Ruhu hoş, bedeni hoş, huyu hoş, işi hoş, sözü hoş, yiyeceği hoş, içeceği hoş, giyeceği hoş, nikahlanacağı hanım hoş, girdiği yer hoş, çıktığı yer hoş, döndüğü yer hoş, kaldığı yer hoş, hepsi hoş! İşte böyle olan kişi Allah Teala'nın haklarında: "Melekler onların canını temizlenmiş olarak alırken: 'Selam size; yaptıklarınıza karşılık girin cennete, derler, [Nahl, 32] buyurduğu ve cennet bekçilerinin kendilerine: "Selam size, tertemiz ve hoşsunuz. Girin, temelli kalacağın bu yere.[Zümer, 73] dedikleri kimselerdendir. Bu ikinci ayette geçen ed ti nedensellik anlamını icabettirir. Buna göre ayet, tertemiz ve hoş olduğ nuzdan dolayı girin buraya, anlamına gelir. Allah Teala buyuruyor ki: "Kötü kadınlar, kötü erkeklere; kötü erkekler, kötü kadınlara yakışırlar. İyi kadınlar, iyi erkeklere; iyi erkekler, iyi kadınlara yakışırlar.[Nûr, 26] (Arapçada dişilik alameti taşıyan kelimelerin cansız varlıklar ve soyut şeyler içinde kullanımı göz önüne alınarak). Bu ayet kötü kelimeler kötü kişiler:, iyi kelimeler de iyi kişilere yaraşır, şeklinde tefsir edildiği gibi, iyi kadınlar iyi erkeklere, kötü kadınlar kötü erkeklere yaraşır, şeklinde de tefsir edilmiştir. ayet hem bu anlamı, hem başka anlamları da kapsar. Şu halde iyi (hoş) kelimeler, davranışlar ve kadınlar kendilerine münasip olan iyilre; kötü kelimeler, davranışlar ve kadınlar ise kendilerine münasip olan kötülere yaraşırlar. Allah Teala, bütün yönleriyle iyi (hoş ve temiz) olanı cennete; bütün yönleriyle kötü olanı da cehenneme koydu. Yurtları üçe ayırdı: 1) Yalnız iyi olanlara ait yurt. İyi olmayan kişilere bu yurt haramdir. Her türlü güzellikleri bünyesinde toplamıştır. Bu yurt cennettir. 2) Yalnız kötü ve kötülüklere ayrılan yurt. Oraya sadece kötü olanlar girer. Bu yurt cehennemdir. 3) İyinin ve kötünün bir arada bulunduğu ve karıştığı yu O da bu dünyadır. Bundan dolayı bu karışıklık ve iyinin kötünün iç içe bulunması sebebiyle imtihan ve deneme var olmuştur. Bu da ilahi hikmetin icabıdır. İnsanların yeniden diriltiliş günü gelince Allah, iyiyi kötüden ayıracak, iyiyi ve iyilik sahiplerini bir yere koyacak, o yurda onlardan başkası karışmayacak; kötüyü ve kötülük sahiplerini bir yere koyacak oraya da onlardan başkası karışmayacak. Neticede yalnızca iki yurt kalacak: 1) Cennet: İyilerin yurdu, 2) Cehennem: Kötülerin yurdu. Allah Teala, her iki grubun yaptıkları fiil ve davranışlardan onların sevap ve azaplarını türetecek Ve bunların güzel sözlerini, amellerini ve ahlaklarım, faydalanacakları nimet ve lezzetleri aynı kılacak ve onlar için o şeylerinden dolayı en mükemmel konfor ve neşe sebeplerini yaratacak; diğerlerinin kötü sözlerini, amellerini ve ahlaklarını ise çarptırılacakları azap ve elemleri aynı kılacak ve onlar için bu şeylerlerden en büyük azap ve elem sebeplerini yaratacaktır. Tam yerinde hikmet, göz kamaştırıcı kahir izzet! Böylece Allah kullarına hem rububiyetinin kemalini; hem de hikmetinin, ilminin, adaletinin ve merhametinin kemalini göstermiş olacak ve düşmanlarına, sadık ve vazifelerini hakkıyla yapan peygamberlerinin değil, kendilerinin asıl iftiracı ve yalancılar olduklarını onlara bildirecektir. Allah Teala buyuruyor ki: "Ölen kimseyi Allah çürütmeyecektir, diyerek Allah 'a alabildiğine yemin ederler. Ama hiç de öyle değil. Ayrılığa düştükleri konuda onlara açıklama yapmayı ve inkarcıların asıl kendilerinin yalancı olduklarını bildirmeyi Allah gerçekten va'detmiştir. Fakat insanların çoğu bilmezler. "[Nahl, 38-39]

Sözün özü, Allah Teala mutluluk ve bedbahtlığa (yani kişinin cennetlik mi, cehennemlik mi olduğuna) bir alamet koymuştur ki, onun sayesinde bu iki durum anlaşılır, iyi ve temiz karakterli olan mutlu kişiye ancak iyi yaraşır, o kişi ancak iyi olana gelir, ondan yalnız iyi şeyler sudur eder ve o kimse yalnız iyi olanla ilişki kurar. Kötü olan bedbaht kişiye ise ancak kötü yaraşır. O kişi ancak kötü olana gelir, ondan sırf kötü sudur eder. Şu halde kötü kişinin kalbinden, diline ve organlarına kötülük fışkırır; iyi kişinin kalbinden diline ve organlarına ise iyilik fışkırır. Bazan bir şahısta her iki madde de bulunabilir. Hangisi baskın gelirse o taraftan olur. Şayet Allah, ona bir iyilik dilerse, tamamen kötülükler onu kaplamadan kötü maddeden arındırır, kıyamet günü tertemiz yapar, artık cehennemle arındırılmasına gerek kalmaz. Allah kötülüklerden temizlemek için, onu samimi ve bir daha dönmemecesine yapılan tevbeye, günahları silen iyilikler yapmaya muvaffak kılar ve günahlarına keffaret olacak musibetler verir. Böylece o kişi Allah'a kavuştuğunda üzerinde hiçbir günah kalmamış olur. Allah diğerinden ise temizleme maddelerini engeller, O kişi kıyamet günü kötü ve iyi madde bir arada olarak Allah'a kavuşur. İlahi hikmet bu, Allah kendi yurdunda hiç kimseye, o kişinin kötülükleri var oldukça yakın olmaz. Onu, temizlemesi, arındırması ve cürufunu süzüp yeni kalıba dökmesi için cehenneme atar. İmanının külçesi kötülükten arınınca, artık Allah'a yakın olmaya ve Allah'ın iyi kulları ile bir arada oturmaya layık duruma gelir. Bu gruptaki insanların cehennemde bırakılma süreleri, bu kötülüklerin kendilerinden hızlı yahut yavaş ayrılmasına göredir. Daha çabuk temizlenen ve arınan kimse daha erken, daha geç temizlenen de daha sonra çıkacaktır. Herkese yaptığının tam karşılığı verilir. Rabbin kullara asla zulmedici değildir.

Müşriklerin (Allah'a ortak tutanın) maddesi ve özü pis olduğundan onun pisliğini cehennem de temizleyemez. Nash ki, köpek denize girse çıksa temizlenemez, tıpkı bunun gibi o da cehennemden çıksa, olduğu gibi yine pis olarak döner. Bu sebepten Allah Teala müşrike cenneti haramkılmıştır.

Hoş ve temiz olan mü'min de kötülük ve pisliklerden uzak; olduğu için cehennem de ona haramdır. Çünkü onun orada temizlenmesini icab ettirecek bir şeyi yoktur. Hikmeti akılları ve zekaları hayran bırakan; kullarının fıtrat ve akılları O'nun hakimler hakimi ve alemlerin Rabbi olduğuna, O'ndan başka tanrı bulunmadığına tanıklık eden yüce Allah'ı her türlü eksiklikten tenzih ederim.

Sonraki sayfa için aşağıdaki link’i kullan:

C) PEYGAMBERLERE OLAN İHTİYAÇ