UMDETU’L AHKAM

KÖLE AZADI

KÖLE AZAD ETME

Dil bilginleri der ki: Itk, hürriyet demektir. Ateka, ya'tiku, ıtken ve ataken denilmesi buradan gelir. Bunu el-Muhkem sahibi ve başkaları nakletmektedir. (Mastarı) Itaken ve Itakaten de gelir. Kendisine hürriyet verilene "atık ve atik" denilir. Bunu da el-Cevheri nakletmektedir. Çoğulu uteka diye gelir. A'tekahu:

Ona hürriyetini verdi, demek olup bu şekilde hürriyeti verilene "mu'tak" denilir, çoğulu "uteka" diye gelir. Hürriyeti verilen cariyeye atık ve atıka denilir, çoğulu ataik diye gelir.

"Atak yapacağına yemin etti" kölelerini hürriyetine kavuşturacağına yemin etti, demektir. el-Ezheri dedi ki: Bu da Arapların yarışta öne geçip kurtulduğu zaman kullanılan: "Atake'l-feras" tabirlerinden türetilmiştir. Ataka'l-ferh: kuş yavrusu uçtu ve kendi başına kaldı demektir.

Buna sebep ise kölenin ıtk ile kurtulması ve dilediği yere gidebilmesidir.

Ezherı ve başkalarının dediklerine göre bir canı hürriyetine kavuşturan kimseye bir rakabeyi hürriyete kavuşturdu ve bir rakabeyi çözdü, denilmesinin ve bunun için diğer organlar arasından özellikle rakabe (boyun)un zikredilmesinin sebebi, -hürriyete kavuşturmak bedenin tamamını kapsamakla birlikte- efendinin köle üzerindeki hükmünün ve mülkiyetinin kölenin boynundaki bir ipe ve onun dışarı çıkmasını engelleyen bir tasmaya benzemesinden dolayıdır. İşte buna hürriyet verildiği zaman sanki boynu bu halden kurtarılmış gibi olur. Allah en iyi bilendir.

Sonraki sayfa için aşağıdaki link’i kullan:

BİR KÖLEDEKİ ORTAK PAYINA HÜRRİYETİNİ VEREN KİMSE BABI