UMDETU’L AHKAM

AVLANMA

KÖPEKLERİ ÖLDÜRMENİN EMREDİLMESi, EMRİN NESH EDİLDİĞİNİN BEYANI, KÖPEK BARINDIRMANIN -AV, EKİN YA DA DAVAR VE BENZERLERİ İÇİN OLMASI DIŞINDA- HARAM KILlNDIĞININ BEYANI BABI

4000-51/9- Bize Ebu Bekr b. Ebu Şeybe, Zuheyr b. Harb ve İbn Numeyr de tahdis edip dedi ki: Bize Süfyan, Zühr'i'den tahdis etti, o Salim'den, o babasından, o Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'den şöyle buyurduğunu rivayet etti: "Kim bir av köpeği yahut çoban köpeği dışında bir köpek barındıracak olursa ecrinden her gün iki kırat eksilir. "

4003-54/12- Bize İshak b. İbrahim tahdis etti, bize Veki' haber verdi, bize Hanzala b. Ebu Süfyan, Salim'den tahdis etti, o babasından, o Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'den şöyle buyurduğunu rivayet etti: "Her kim alıştırılmış av köpeği yahut çoban köpeği dışında bir köpek barındıracak olursa her gün onun amelinden iki kırat eksilir. " buyurdu.

Salim dedi ki: Ebu Hureyre de: "Yahut tarla köpeği" derdi. Kendisi tarla sahibi birisi idi.

Açıklama:

(3999) "Her kim çoban köpeği ya da eğitilmiş av köpeği dışında bir köpek barındırırsa ... iki kırat eksilir" bir başka rivayette (4000) "Ecrinden her gün bir kirat eksilir" Ebu Hureyre'nin rivayetinde (4006) " Her kim av köpeği, çoban köpeği ve arazi köpeği olmayan bir köpek barındırırsa her gün ecrinden iki kırat eksilir" yine ondan gelen bir diğer rivayette (4007) "Her gün ecrinden bir kırat eksilir." Süfyan b. Ebu Zuheyr'in rivayetinde de: "Her kim ... fayda vermeyen bir köpek barındırırsa her gün amelinden bir kırat eksilir."

İlim adamları kudurmuş köpek ile saldırgan köpeğin öldürüleceğini icma ile kabul etmiş olmakla birlikte zarar vermeyen köpeğin öldürülmesinde ihtilaf etmişlerdir. Mezheb alimlerimizden İmamül Harameyn dedi ki: Nebi (s.a.v.) önce bütün köpeklerin öldürülmesini emir buyurdu sonra bunu nesh ederek simsiyah köpek dışındaki köpeklerin öldürülmesini yasakladı sonra da şeriatin hükmü ister siyah renk olsun ister başka renkte olsun herhangi bir zararı olmayan bütün köpeklerin

öldürülmesinin yasaklanması üzerinde şer'i hüküm kesinleşip son halini aldı.

Onun sözünü ettiği bu hususa İbnu'l-Muğaffel'in hadisi delil gösterilir.

Kadı Iyaz dedi ki: İlim adamlarının bir çoğu köpeklerin öldürülmesi ile ilgili hadisin delil alınacağı kanaatindedir. Onlara göre bundan istisna edilen av köpeği ve diğer köpekler müstesnadır. Malik'in ve Maliki mezhebine mensup alimlerin görüşü budur. Bu görüşü kabul edenler de av köpeği ve benzeri köpeklerin öldürülmesi hükmü ile ilgili genel hükümden nesh mi edildiği yoksa öldürme emri önce bütün köpekler hakkında genel mi olduğu yoksa bunların dışındakiler için özelolduğu hususunda ihtilaf etmişlerdir. Başkaları ise bütün köpekleri edinmenin caiz olduğu, köpeklerin öldürülme emrinin ve siyah köpek dışında köpek barındırmanın yasaklığının nesh edildiği kanaatindedirler.

Kadı Iyaz dedi ki: Bana göre ilk yasaklama bütün köpekleri barındırmayı kapsayan genel bir yasak ve hepsinin öldürülmesi emri şeklinde genel bir emirdir. Sonra siyah köpek dışında köpeklerin öldürülmesi yasaklandı ve av köpeği, tarla köpeği ya da çoban köpeği dışındaki bütün köpeklerin barındırılması da menedildi.

Kadı Iyaz'ın yaptığı bu açıklama hadislerin zahirinden anlaşılandır. Buna göre İbn Muğaffel'in rivayet ettiği hadis (3997) siyahın dışında kalan köpeklere has olur. Zira bu hadis geneldir ama diğer hadis ile ondan siyah köpek tahsis edilir.

Köpek barındırmaya gelince. Bizim mezhebimizin görüşüne göre ihtiyaçsız köpek barındırmak haramdır. Av, ekin ve davar için ise barındırılması caizdir. Evleri, yolları ve benzer yerleri korumak için caiz midir bu hususta iki görüş vardır.

Bir görüşe göre hadislerin zahirleri gereğince caiz değildir çünkü bu hadisler ekin, av ya da davar için olması hali dışındaki barındırmaları açıkça yasaklamaktadır. Bu iki görüşün daha sahih olanı hadislerden anlaşılan illet ile amel ederek istisna edilen bu üç tür köpeğe kıyas ile caiz olacağıdır. Bu illet ise duyulan ihtiyaçtır.

Av, ekin ya da davar için eğitmek üzere enik köpeği barındırmak caiz midir?

Bu hususta da Mezheb alimlerimizin iki görüşü vardır. Daha sahih olana göre caiz olduğudur.

(4000) "Ecrinden -bir rivayette: amelinden- her gün iki kırat eksilir" ve başka rivayette bir kırat eksilir denilmektedir.

Amelinden eksilir rivayetinin manası amelinin ecrinden eksilir şeklindedir.

Kırat ise burada yüce Allah tarafından bilinen bir miktardır. Maksat ise onun amelinin ecrinin bir kısmının eksildiğidir.

Rivayetlerde farklı olarak "bir kırat" ve "iki kırat" şeklinde ihtilaflı gelmesine gelince şöyle açıklanmıştır: Bu muhtemelen birinin eziyeti diğerinden daha fazla olan ve her ikisindeki ayrı özellikler sebebi ile iki tür köpek hakkında söylenmiştir. Ya da bu yerlerin farklılığı dolayısı ile değişiklik göstermiş olabilir. İki kırat faziletinin üstünlüğü dolayısı ile özelolarak Medine'de, bir kırat ise Medine'nin dışındaki yerlerde yahut iki kırat şehirlerde veya şehirlere benzer kasabalarda, bir kırat ise çöllerde ya da iki ayrı zamanda bunları söz konusu etmiş ve önce bir kıratı zikretmiş sonra da vebali daha ağırlaştırarak iki kıratı zikretmiş olabilir.

Mezheb alimlerimizden er-Ruyanı, el-Bahr adlı kitabında şöyle demektedir:

Ayrıca hangi amelinden eksileceği hususunda da ilim adamları ihtilaf etmişlerdir. Onun geçmiş amelinden eksileceği söylendiği gibi gelecekteki amelinden eksileceği de söylenmiştir. Diğer taraftan kıratın nereden eksileceği hususunda da ihtilaf etmişlerdir. Gündüz amelinden bir kırat ve gece amelinden bir kırat denildiği gibi farz amelinden bir kırat nafile amelinden de bir kırat eksileceği de söylenmiştir. Allah en iyi bilendir.

Köpek barındırmaktan ötürü ecrin eksiliş sebebinin ne olduğu hususunda da ilim adamları ihtilaf etmişlerdir. Meleklerin köpek sebebi ile evine girmediğinden dolayı olduğu söylendiği gibi, gidip gelenleri korkutmasından ve onların üzerine yürümesinden ötürü ulaşan eziyet sebebi ile olduğu da söylenmiştir. Sebebinin, edinilmesi yasak olanı edinmesi ve bu hususta isyan etmesi dolayısı ile ona bir ceza olduğu da söylenmiştir. Köpek sahibinin farkına varmadığı zamanlarda kap-kacağı yalaması gibi bir halin ortaya çıkıp onu yıkamaması gibi bir hale düştüğünden dolayı olduğu da söylenmiştir. Allah en iyi bilendir.

Sonraki sayfa için aşağıdaki link’i kullan:

DİŞ, TIRNAK VE DİĞER KEMİK TÜRLERİ DIŞINDA KAN AKITAN HER BİR ŞEY İLE KESMENİN CAİZ OLDUĞU BABI