UMDETU’L AHKAM

TAHARET

YERYÜZÜ BANA MESCİD

VE TEMİZLENME ARACI KILINDI BABI

1163-3/3- Bize Yahya b. Yahya tahdis etti ... Cabir b. Abdullah el-Ensari dedi ki: Rasulullah (s.a.v.) şöyle buyurdu: "Benden önce kimseye verilmemiş beş şey bana verildi: 1- Benden önceki her bir nebi özelolarak kendi kavmine gönderilirdi. Ben ise kırmızı ve siyah tenli herkese gönderildim. 2- Ganimet bana helal kılındı. Halbuki benden önce kimseye helal kılın mamıştır. 3- Yeryüzü benim için hem temiz ve temizlenme aracı, hem mescid kılındı. Her kime namaz nerede yetişirse olduğu yerde namazını kılar. 4- Bir aylık yol kadar uzaklıktan (düşmanımın kalbine salınan) korku ile bana yardım olundu. 5- Ve bana şefaat verildi. "

Açıklama:

(1161) "Namaz vakti nerede girerse ... " Bu buyrukta şeriatın istisna ettiği yerler dışında her yerde namaz kılmanın caiz olduğu hükmü vardır. Söz konusu istisna edilenler kabristanlar, necaset bulunan çöplükler, mezbaha gibi yerler ile başka bir sebebe bağlı olarak namaz kılınması yasaklanmış olan mekanlar hakkında söz konusudur. Deve ağıllarında namaz kılmak bunlar arasındadır. Yol ağzı, hamam ve daha başka yerler de bu hususta varid olmuş hadis sebebiyle böyledir.

"Avluda babama Kur'an okuyordum ... " Hadiste geçen "es-südde" (avlu) Müslim'in Sahihinde bu şekildedir. Nesal'nin kitabında ise (yol anlamına gelen) "es-sikke" şeklindedir. Ondan başkalarının rivayetinde ise bu lafız "ba'du's-sikek: bir yolda" şeklindedir. Bu rivayet ise "babacığım yolda mı secde ediyorsun" sorusuna uygundur. Bu Müslim'in rivayetine de yakındır çünkü südde mescidden sayılmayıp, mescidin etrafında bulunan yerlere denilir. İşte İsmail'e, es-Süddi denilmesi de buradandır çünkü o caminin süddesinde satış yapardı. Eğer südde mescidin dışında kalıyorsa, mescid hükmünde değildir.

Süddede secde etmesi ve oğlunun ona "yolda mı secde ediyorsun" demesine gelince, onun abdestli olarak secde etmesi şeklinde yorumlanır. Kadı Iyaz dedi ki: Hocanın ve öğrencinin secde ayetini okumaları halinde hükmün ne olduğu ile ilgili olarak ilim adamlarının farklı görüşleri vardır. İlk okuyuşta onlara secde düşer denildiği gibi, secde etmeleri gerekmez de denilmiştir.

(1163) "Ganimetler bana helal kılındı. .. " İlim adamları der ki: Bizden öncekiler ganimetleri bir araya getirip, toplarlar. Sonra semadan bir ateş gelir, onu yerdi (yakardı). Nitekim bu husus Buhari ve Müslim'in Sahihlerinde Ebu Hureyre'nin Nebi (s.a.v.)'den diye naklettiği gazaya çıkıp da yüce Allah'ın kendisi için güneşin batmasını geciktirdiği zatın hadisi rivayetinde açıkça beyan buyurulmuştur.

"Yeryüzü benim için hem temiz, hem temizlenme aracı. .. " (Bundan sonraki (1165 numaralı) diğer rivayette ise "toprağı bizim için temizlenme aracı kılındı" şeklindedir. Birinci rivayeti Malik ve Ebu Hanife -yüce Allah'ın rahmeti onlara- ve onların dışında yeryüzünün bütün cüzleriyle teyemmümünü caiz kabul edenler delil gösterirken, ikinci rivayeti de ŞafiI ve Ahmed -yüce Allah'ın rahmeti onlarave özelolarak ancak toprak ile teyemmümü caiz kabul edenler delil göstermişler ve birincisini mutlak, diğerini mukayyed olarak yorumlamışlardır.

"Mescid" kılınmasının anlamına gelince, bizden öncekilere ancak kilise, havra gibi özel yerlerde namaz kılmaları mübah kılınmıştı. Kadı Iyaz (rahimehullah) dedi ki: Denildiğine göre bizden öncekiler ancak temiz olduklarından kesin olarak emin oldukları yerlerde namaz kılabiliyorlardı. Bize ise necasetli olduğundan kesinlikle emin olduğumuz yerler dışında yerin tamamında namaz kılmamızın caiz olması hükmüne özelolarak mazhar kılındık.

"Bana şefaat verildi." Sözü geçen şefaat, mahşerde bütün insanların Nebi (s.a.v.)'e sığınmaları sırasındaki genel şefaattir. Çünkü özel kimseler hakkında şefaat başkasına da verilecektir. Kadı Iyaz dedi ki: Denildiğine göre burada kasıt geri çevrilmeyecek olan şefaattir. Onun bu şefaati, kalbinde zerre ağırlığı kadar iman bulunan kimselerin cehennem ateşinden çıkması için yapacağı şefaat de olabilir. Çünkü başkasının da yapacağı şefaat türleri bundan önce yapılmış olacaktır. Bu şefaat ise mahşerdeki şefaat gibi ona özel bir şefaattir.

Sonraki sayfa için aşağıdaki link’i kullan:

HAYIZ İSTİHAZALI KADIN, ONUN GUSLETMESİ VE NAMAZ KILMASI BABI