|
UMDETU’L AHKAM |
TAHARET |
|
HELAYA GİRMEK İSTEDİĞİ ZAMAN NE SÖYLENECEĞİ BABI |
829-122/1- Bize Yahya b.
Yahya tahdis etti. Bize Hammad b. Zeyd haber verdi. .. -Hammad'ın hadisinde:
Nebi (s.a.v.) helaya girdiği zaman şeklindedir. Huşeym'in hadisinde de:
Rasulullah (s.a.v.) kenefe girdiği zaman şeklindedir-: ''Allah'ım, şüphesiz ben
hubstan ve habaisten sana sığınırım" derdi.
830- .. ./2- Bize Ebu
Bekr b. Ebu Şeybe ile Zuheyr b. Harb tahdis edip dediler ki: Bize İsmail-ki İbn
Uleyye'dir- Abdulaziz'den bu isnad ile tahdis etti ve: "Hubstan ve
heMisten Allah'a sığınırım" dedi.
Açıklama:
"Rasulullah
(s.a.v.) helaya girdiği zaman ... derdi"; bir rivayette de "kenefe
girdiği zaman" ; diğer rivayette: "Hubstan ve heMisten Allah'a
sığınırım, derdi" denilmektedir.
Hela, kenef ve mirhad,
ihtiyaç giderilen yerin adıdır.
"Girdiği
zaman" girmek istediği zaman anlamındadır. Buhari'deki rivayette bu
şekilde açıkça ifade edilmiş olarak rivayet edilmiş olup: " Girmek
istediği zaman ... derdi" demiştir.
Hubs ve hubus,
şekilleri bu hadisin rivayetinde meşhur olarak gelmiş iki söyleyiştir. Kadı
İyaz (rahimehullah) üstatların çoğunlukla rivayetlerinin "hubs"
şeklinde olduğunu nakletmektedir.
İmam Ebu Süleyman
el-Hattabi dedi ki: Hubus söyleyişi Habıs"in çoğuludur.
HaMis,
"habise"nin çoğuludur. Böylelikle (bu duasıyla) erkek ve dişi
şeytanları (onlardan Allah'a sığınmayı) kastetmiş olmaktadır. Muhaddisler
genelolarak be harfini sakin "hubs" diye söylerler. Ancak bu
yanlıştır. Doğrusu be harfini ötreli olarak "hubus" diye söylemektir.
Hattabi'nin sözleri bunlardır.
Ancak muhaddislerin
yanlış olduklarını söylediği söyleyiş yanlış değildir. Be harfinin sakin
okunabileceğini reddetmek doğru olamaz çünkü kolaylık sağlamak maksadıyla be
harfini sakin okumak caizdir. (Kitaplar anlamında) kutb, (Rasuller anlamında)
rusl, (boyun anlamında) unk, (kulak anlamında) uzn ve benzeri lafızlar gibi.
Bütün bu lafızların ve benzerlerinin sakin okunabileceği hususunda Arap dili
bilginleri arasında ihtilafsız olaraz caizdir. Bu, ise sarf bahisleri arasında
bilinen bir konu olup, bunu red etmeye imkan yoktur. Hattabi'nin bu sözleriyle
bunun aslının sakin okuyuş olduğunu söyleyenlerin kanaatlerini red etmek
istemiş olabilir. Eğer maksadı bu ise, ibaresi bir parça yanıltıcıdır.
Diğer taraftan bu işin
uzmanlarından bir topluluk da bu kelimede "be" harfinin sakin (hubs
şeklinde) söyleneceğini açıkça ifade etmiş bulunmaktadır. Bu alanda imam ve
temel dayanak olan imam Ebu Ubeyd de bunlar arasındadır.
Yalnız anlamının ne olduğu
hususunda farklı görüşlere sahiptirler. Anlamının şer, küfür olduğu söylendiği
gibi, hubs'un şeytanlar, habais'in ise masiyetler olduğu da söylenmiştir.
İbnu'l-A'rabı dedi ki:
Hubs, Arapça'da hoşlanılmayan şey demektir. Eğer söz kastedilerek söylenirse,
söğmek anlaşılır. Din kastıyla kullanılırsa küfür, yemek hakkında kullanılırsa
haram, içecek kastedilirse zararlı olan şey kastedilir. Allah en iyi bilendir.
Tuvalete giderken bu
edebe uymanın (bu duayı yapmanın) müstehab olduğu üzerinde icma edilmiştir.
İhtiyacın bir yapı içerisinde ya da dışarıda karşılanması arasında (bu hususta)
bir fark bulunmamaktadır.
Sonraki sayfa için
aşağıdaki link’i kullan: