MUĞNİ’L-MUHTAC

SAYD VE ZEBH

 

GİRİŞ

 

"Sayd / av" kelimesi -sade-  fiilinin masdarıdır. Sonra "sayd" kelimesi avlanan hayvan için kullanılmıştır. Yüce Allah ayette şöyle buyurmuştur:

 

> İhramlı iken av hayvanını öldürmeyin. [Maide, 95] 

 

"zebaih" kelimesi ise "zebiha" kelimesinin çoğulu olup "boğazlanmış hayvan" anlamına gelmektedir.

 

"Sayd" kelimesi masdar olduğu için Nevevi bunu tekil yapmış ancak "zebaih" kelimesini çoğulolarak kullanmıştır. Çünkü hayvan boğazlamak bıçakla, okla veya avcı hayvanlarla olabilmektedir.

 

Bu konuda temel delil şu ayetlerdir:

 

> Ey iman edenler! Allah'ın (koyduğu, dinI) işaretlerine, haram aya, (Allah'a hediye edilmiş) kurbana, (ondaki) gerdanlıklara, Rablerinin lütuf ve rızasını arayarak Beyt-i Haram'a yönelmiş kimselere (tecavüz ve) saygısızlık etmeyin. İhramdan çıkınca avlanabilirsiniz. Mescid-i Haram'a girmenizi önledikleri için bir topluma karşı beslediğiniz kin sizi tecavüze sevketmesin! İyilik ve (Allah'ın yasaklarından) sakınma üzerinde yardımlaşın, günah ve düşmanlık üzerine yardımlaşmayın. Allah'tan korkun; çünkü Allah'ın cezası çetindir.

 

> Leş, kan, domuz eti, Allah'tan başkası adına boğazlanan, boğulmuş, (taş, ağaç vb. ile) vurulup öldürülmüş, yukarıdan yuvarlanıp ölmüş, boynuzlanıp ölmüş (hayvanlar ile) canavarların yediği hayvanlar -ölmeden yetişip kestikleriniz müstesna- dikili taşlar (putlar) üzerine boğazlanmış hayvanlar ve fal oklarıyle kısmet aramanız size haram kılındı. Bunlar yoldan çıkmaktır. Bugün kafirler, sizin dininizden (onu yok etmekten) ümit kesmişlerdir.

Artık onlardan korkmayın, benden korkun. Bugün size dininizi ikmal ettim, üzerinize nimetimi tamamladım ve sizin için din olarak İslam'ı beğendim. Kim, gönülden günaha yönelmiş olmamak üzere açlık halinde dara düşerse (haram etlerden yiyebilir). Çünkü Allah çok bağışlayıcı ve esirgeyicidir.

 

> Kendileri için nelerin helal kılındığını sana soruyorlar; de ki: Bütün iyi ve temiz şeyler size helal kılınmıştır.

 

Allah'ın size öğrettiğinden öğretip avcı hale getirdiğiniz hayvanların sizin için yakaladıklarından da yeyin ve üzerine Allah'ın adını anın (besmele çekin). Allah'tan korkun. Allah'ın hesabı pek çabuktur. [el-Maide,2-4]

 

Boğazlanmış hayvan da "iyi ve temiz şeyler [tayyibat]" kapsamındadır.

 

Konunun sünnetten delillerini ileride zikredeceğiz.

 

Ümmet de avın helal olduğu konusunda icma etmiştir. 

 

Not:  Nevevi, konu başlığında yaptığının aksine boğazlanan hayvanları av konusundan önce ele almıştır. Ancak "vav harfi [ve bağlacı]" sıralama ifade etmez. Nevevi, el-Muharrer'de olduğu gibi ve alimlerimizin çoğunluğu da bu kitabı ve sonrasındakileri Müzenl'ye uyarak burada zikretmişlerdir. Nevevi, Ravdatü't-talibin'de buna aykırı davranarak bu kitabı bir grup ailimize uymak suretiyle ibadetlere ilişkin dörtte birlik kısımdan sonra zikretmiş ve "bu daha uygundur" demiştir. İbn Kasım "muhtemelen daha uygun olmasının gerekçesi, helal talebinin farzı ayn olmasıdır".

 

BİR SONRAKİ SAYFA İÇİN AŞAĞIDAKİ LİNK’E TIKLAYIN

 

A. Hayvan Boğazlama Fiili