SAYD VE ZEBH |
GİRİŞ
"Sayd / av"
kelimesi -sade- fiilinin masdarıdır.
Sonra "sayd" kelimesi avlanan hayvan için kullanılmıştır. Yüce Allah
ayette şöyle buyurmuştur:
> İhramlı iken av hayvanını
öldürmeyin. [Maide, 95]
"zebaih"
kelimesi ise "zebiha" kelimesinin çoğulu olup "boğazlanmış
hayvan" anlamına gelmektedir.
"Sayd"
kelimesi masdar olduğu için Nevevi bunu tekil yapmış ancak "zebaih"
kelimesini çoğulolarak kullanmıştır. Çünkü hayvan boğazlamak bıçakla, okla veya
avcı hayvanlarla olabilmektedir.
Bu konuda temel delil şu
ayetlerdir:
> Ey iman edenler!
Allah'ın (koyduğu, dinI) işaretlerine, haram aya, (Allah'a hediye edilmiş)
kurbana, (ondaki) gerdanlıklara, Rablerinin lütuf ve rızasını arayarak Beyt-i
Haram'a yönelmiş kimselere (tecavüz ve) saygısızlık etmeyin. İhramdan çıkınca
avlanabilirsiniz. Mescid-i Haram'a girmenizi önledikleri için bir topluma karşı
beslediğiniz kin sizi tecavüze sevketmesin! İyilik ve (Allah'ın yasaklarından)
sakınma üzerinde yardımlaşın, günah ve düşmanlık üzerine yardımlaşmayın.
Allah'tan korkun; çünkü Allah'ın cezası çetindir.
> Leş, kan, domuz
eti, Allah'tan başkası adına boğazlanan, boğulmuş, (taş, ağaç vb. ile) vurulup
öldürülmüş, yukarıdan yuvarlanıp ölmüş, boynuzlanıp ölmüş (hayvanlar ile)
canavarların yediği hayvanlar -ölmeden yetişip kestikleriniz müstesna- dikili
taşlar (putlar) üzerine boğazlanmış hayvanlar ve fal oklarıyle kısmet aramanız
size haram kılındı. Bunlar yoldan çıkmaktır. Bugün kafirler, sizin dininizden
(onu yok etmekten) ümit kesmişlerdir.
Artık onlardan
korkmayın, benden korkun. Bugün size dininizi ikmal ettim, üzerinize nimetimi
tamamladım ve sizin için din olarak İslam'ı beğendim. Kim, gönülden günaha
yönelmiş olmamak üzere açlık halinde dara düşerse (haram etlerden yiyebilir).
Çünkü Allah çok bağışlayıcı ve esirgeyicidir.
> Kendileri için
nelerin helal kılındığını sana soruyorlar; de ki: Bütün iyi ve temiz şeyler
size helal kılınmıştır.
Allah'ın size öğrettiğinden
öğretip avcı hale getirdiğiniz hayvanların sizin için yakaladıklarından da
yeyin ve üzerine Allah'ın adını anın (besmele çekin). Allah'tan korkun.
Allah'ın hesabı pek çabuktur. [el-Maide,2-4]
Boğazlanmış hayvan da
"iyi ve temiz şeyler [tayyibat]" kapsamındadır.
Konunun sünnetten
delillerini ileride zikredeceğiz.
Ümmet de avın helal
olduğu konusunda icma etmiştir.
Not: Nevevi, konu başlığında yaptığının aksine
boğazlanan hayvanları av konusundan önce ele almıştır. Ancak "vav harfi
[ve bağlacı]" sıralama ifade etmez. Nevevi, el-Muharrer'de olduğu gibi ve
alimlerimizin çoğunluğu da bu kitabı ve sonrasındakileri Müzenl'ye uyarak
burada zikretmişlerdir. Nevevi, Ravdatü't-talibin'de buna aykırı davranarak bu
kitabı bir grup ailimize uymak suretiyle ibadetlere ilişkin dörtte birlik
kısımdan sonra zikretmiş ve "bu daha uygundur" demiştir. İbn Kasım
"muhtemelen daha uygun olmasının gerekçesi, helal talebinin farzı ayn
olmasıdır".
BİR SONRAKİ SAYFA İÇİN
AŞAĞIDAKİ LİNK’E TIKLAYIN