|
ZEKAT’I KİM ALIR? |
GİRİŞ
Bu bölümde [farz olan]
zekatların taksimi konusu ele alınacaktır.
Nafile sadakaların
taksimi ise Nevevi tarafından bu bölümün sonunda [müstakil bir başlık altında] ele
alınmıştır.
Zekatın altın-gümüş,
tahıl vb. mallardan farklı türleri bulunduğu için Nevevi, başlıkta
"zekatlar"(2) şeklinde çoğul ifade kullanmıştır. (2) Kitabın orijinal
başlığı "sadakat / sadakalar"dır. Sadaka kelimesi farz olan zekat
anlamında kullanıldığı gibi nafile sadakalar anlamında da kullanılmaktadır. Biz
sadaka dilimizde çoğunlukla nafile olarak verilenler için kullanılmasını göz
önünde bulundurarak bu bölümde farz olan maddi yardım için sadaka kelimesini
değil zekat kelimesini kullanacağız. (çev.)
[Zekata]
"sadaka" isminin verilmesi, bu malı veren kimsenin doğruluğunu
hissettirdiği içindir.
Müzenı (r.a.v) ve
alimlerin çoğunluğu bu konuyu burada ele almışlardır. Nevevi de [el-Min hac
adlı] bu eserinde onlara tabi olmuştur. [Konunun burada ele alınmasının sebebi]
fey, ganimet ve zekatı toplama işini devlet başkanının yerine getirmesidir.
İmam Şafii ise bu konuyu
el-Ümm adlı eserinde zekat konusunun sonunda ele almış, bir grup alim de onu
izlemiştir. Nitekim Nevevi de er-Ravda'da böyle yapmıştır. Bu, daha uygundur.
[Rafiı] el-Muharrer adlı
eserinde konuya "zekatlar ancak ... " [et-Tevbe, 60] ayetiyle
başlamıştır. Buradaki "ancak" ifadesinden anlaşıldığına göre zekat,
bu ayette belirtilenlerin dışındakilere verilmez. Bu konuda icma bulunmaktadır.
Görüş ayrılığı, bu ayette sayılan sınıfların tümüne vermenin gerekip
gerekmediği konusundadır.
Ayette zekatlar, [sekiz
sınıf olarak sayılan kimseler içinden] ilk dört sınıfa, mülkiyet ifade eden
"lam" harf-i ceri ile izafe edilmiş, son dört sınıfa ise zarf
anlamına gelen "fı" harf-i ceri ile izafe edilmiş, böylece zekatın
mülkiyetinin ilk dört sınıfa mutlak olarak son dört sınıfa ise kayıtlı olarak
ait olduğu hissettirilmiştir. Buna göre zekat, ikinci gruptaki harcama
yerlerine harcanmadığında geri istenir. ilk grup ise -ileride geleceği üzere-
bundan farklıdır.
BİR SONRAKİ SAYFA İÇİN
AŞAĞIDAKİ LİNK’E TIKLAYIN