MUĞNİ’L-MUHTAC

ÖLÜ ARZİYİ İHYA ETMEK

 

''ÖLÜ ARAZİ'' KAVRAMI

 

1. Rafil eş-Şerh u' s-sağır adlı eserinde şöyle demiştir:

 

Ölü arazi (mevat) suyu olmayan ve hiç kimsenin kendisinden yararlanmadığı arazidir.

 

Maverdi ve Ruyanı şöyle demiştir:

 

İmam Şafii (r.a.)'ye göre ölü arazi "ma'mur topraklara yakın olsun uzak olsun ma'mur olmayan ve ma'mur bir arazinin harımi de olmayan topraklar"dır.

 

Nevevl'nin el-Minhac'daki ifadesi de buna uygundur. Zira o şöyle demiştir:

 

Hiçbir zaman ma'mur hale getirilmemiş olan arazi şayet İslam ülkesinde yer alıyorsa Müslüman bu araziyi ihya etmek suretiyle ona malik olabilir.

 

2. Ölü arazi hiçbir zaman ma'mur hale getirilmemiş olan arazidir. Nevevi daha sonra "ma'ınur bir arazinin hanmi ihya yoluyla mülk edinilemez" demiştir.

 

Ölü arazinin ihyası konusu ile ilgili icma vardır. Ancak bu konuda icmadan önce temel delil şu rivayetlerdir:

 

[*] - Buharl'nin rivayet ettiğine göre Hz. Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurmuştur: Hiç kimseye ait olmayan ölü araziyi ma'mur hale getiren kimse o arazi üzerinde herkesten fazla hak sahibidir.(Buhari, Müzaraa, 14)

 

el-Mühezzeb'te belirtildiğine göre böyle bir araziyi temellük etmek müstehaptır. Nevevi de şu hadis sebebiyle bu görüşe katı!maktadır:

 

[*] - Nesal'nin rivayet ettiği ve İbn Hibban'ın sahih saydığı bir hadise göre Hz. Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurmuştur: Ölü bir araziyi dirilten kişi bundan sevap alır. Rızık arayanlar, bu araziden bir şey yediklerinde bu kendisi için sadaka olur.(Sahıh-i İbn Hibban, İhyaü'l-mevat, 5202)

 

3. İbnü'r-Rif'a şöyle demiştir:

 

Ölü araziler iki kısımdır:

 

a) Daha önce hiç imara elverişli hale getirilmemiş araziler,

b) Sonradan ölü hale gelmiş, yani cahiliye döneminde mamur iken sonradan harap olmuş araziler.

 

4. Arazinin ma'mur olmadığını tespit için kesinlik şart olmayıp kesinliğin olmaması yeterlidir. Yani arazide ma'murluğun izinin görülmemesi ve ağaç kökü, nehir, duvar, kazı k vb. herhangi bir şeyin bulunmaması yeterlidir.

 

BİR SONRAKİ SAYFA İÇİN AŞAĞIDAKİ LİNK’E TIKLAYIN

 

ÖLÜ ARAZİNİN HÜKMÜ