MUĞNİ’L-MUHTAC

VEKALET

 

GİRİŞ

 

"Vekalet" ve "vikalet" kelimeleri sözlükte "bir işini birine bırakmak" anlamında kullanılır. Nitekim Araplar bunu ifade etmek üzere şöyle derler: .... [Vekkele emrahu ila fulan=] "İşlerini falana bıraktı / yükledi, o iş konusunda o kişi ile yetindi."

 

[tevekkeltü alallah=] "Allah'a tevekkül ettim i işlerimi Allah'a havale ettim" ifadesi de böyledir.

 

Vekalet sözcüğünün fıkıh terminolojisindeki anlamı şudur: "Başkasına bırakılmaya elverişli olan konularda, bir kimsenin kendisinin yapma hak ve yetkisine sahip olduğu bir işini kendisi hayatta iken yapması için başkasına yüklemesi / bırakması" .

 

Bunun meşru olduğunun delili şu ayettir: Eğer karı ile koca arasındaki anlaşmazlığın boşanma noktasına varacağından endişe ederseniz, o zaman kadının ve erkeğin ailelerinden birer arabulucuyu göreve çağırın. [Nisa, 35]

 

Aşağıdaki ayetler vekaletin meşrUiyetine delil olamaz; çünkü bu ayetler "bizden öncekilerin şeriatlarına ilişkin hükümler"dir. Bizden öncekilerin şeriatlarında yer alan hükümler, bizim şeriatımızda bunu kabul eden deliller bulunsa bile [bizzat bize meşru kılındığı bildirilmedikçe] bizim hakkımızda geçerli olmaz.

 

> İçimizden birini şu paraları verip şehre gönderelim. [Kehf, 19]

> Gömleğimi [babama] götürün. [Yusuf, 93]

 

[Vekaletin meşruiyetine dair] sünnetten delilolarak pek çok hadis bulunmaktadır.

 

[*] - Bunlardan biri Buhar! ve Müslim'in rivayet ettiği, Hz. Peygamber (s.a.v.)'in zekatı toplamak üzere etrafa zekat memurları göndermesidir. (Müslim, Zekat, 2295)

 

[*] - Bir diğeri Hz. Peygamber (s.a.v.)'in Ümmü Habibe ile kendisini evlendirmesi için Amr bin Ümeyye ed-Oamrt'yi vekil kılmasıdır.

 

[*] - Yine Hz. Peygamber (s.a.v.) Meymune ile evlenmek için Ebu Rafi'i vekil kılmıştır.

 

[*] - Hz. Peygamber (s.a.v.) kendisi için bir koyun satın almak üzere Urve el-Barıkl'yi vekil kılmıştır.

 

Vekaletin caiz olduğu konusunda icma bulunmaktadır.

 

Ayrıca [bunun caiz olduğunun akrı delili de şudur:] [İnsanlar arası ilişkileri yürütmede] vekalete ihtiyaç duyulmaktadır; çünkü kişi kendi yararına olan işlerin tümünü kendi başına yerine getiremeyebilir.

 

Kadı Hüseyin ve başka alimler şöyle demişlerdir:

 

Biri tarafından vekil kılınmayı kabul etmek dince teşvik edilmiş [mendub] bir davranıştır.

Çünkü Allah teala şöyle buyurmuştur: İyilik ve takva hususunda birbirinizle yardımlaşın" [Maide, 2]

 

[*] - Hz. Peygamber (s.a.v.) de şöyle buyurmuştur: Bir kimse [mü'min] kardeşine yardım ettiği sürece Allah da ona yardım eder.(Müslim, zikir ve'd-dua, 6793; Ebu Davud, Edeb, 4946; İbn Mace, Mukaddime, 225)

 

BİR SONRAKİ SAYFA İÇİN AŞAĞIDAKİ LİNK’E TIKLAYIN

 

A. MÜVEKKİLE İLİŞKİN ŞARTLAR