|
RİBA / FAİZ |
K. KESİLMİŞ ET
KARŞILIĞINDA CANLI HAYVANı SATMAK
Kesilmiş eti, aynı
cinsten hayvan karşılığında satmak haramdır.
Daha güçlü görüşe göre kesilmiş
eti kendi cinsinden olmayan bir yiyecek maddesi veya başka bir şey karşılığında
satmak da böyledir.
1. Et ve onun gibi olan;
iç yağı, ciğer, kalp, böbrek, dalak, kalçayı kendi cinsinden canlı hayvan
karşılığında satmak haramdır. Buna örnek olarak koyun eti karşılığında koyun
satımını zikredebiliriz.
2. Eti [ve onunla
birlikte zikredilen diğer sakatatı];
[a] - İnek etinin koyun
karşılığında satılması ve balıketinin koyun karşılığında, koyun etinin deve
karşılığında satılması gibi kendi cinsi dışındaki yenilebilir şeyler
karşılığında
[b] - koyun etini eşek
karşılığında satma durumunda olduğu gibi yenilemeyen şeyler karşılığında
satmalnın hükmü nedir? Bu konuda İmam Şafii (r.a.)'ye ait iki görüş
bulunmaktadır:]
[Birinci görüş]
İmam Şafii (r.a.)'nin
daha güçlü görüşüne göre bu da haramdır.
[*] - Çünkü Hz.
Peygamber (s.a.v.) koyunun et karşılığında satımını yasaklamıştır. (Müstedrek,
Buyu', 2, 35; Beyhakı, Buyu', 5, 296. Hakim bu hadisin senedinin sahih olduğunu
söylemiştir)
[*] - Ebu Davud'un Said
ibnü'I-Müseyyeb'ten mürselolarak naklettiğine göre Resulullah (s.a.v.) etin
hayvan karşılığında satımını yasaklamıştır. (Ebu Davud, Buyu', 3356; Tirmizi,
Buyu', 1237. Tirmizi bu hadisi Zeyd bin Seleme es-Saidi'den müsned olarak nakletmiştir)
[İkinci görüş]
Daha güçlü görüşün
karşısında yer alan bu görüşe göre bu satım caizdir.
Etin yenilebilir şeyler
karşılığında satılmasının caiz olma sebebi "etler birbirinden farklı
cinslerdir" anlayışına dayalıdır. Ayrıca bu, etin et karşılığında satımına
kıyasla verilmiş bir hükümdür.
Etin yenilemeyen şeyler
karşılığında satılmasının dUz olma sebebi ise mezhep içindeki şu görüşe
dayalıdır: Etle ilgili yasağın sebebi faize tabi bir malı, kendisini de içeren
aslı karşılığında satmaktır. Bu durum bizim meselemizde bulunmamaktadır.
Derinin hayvan
karşılığında satılması ise derinin tabaklanmasından sonra caiz olur,
tabaklamadan önce caiz olmaz.
Son Hükümler
1. Bir koyunun sütünü,
sütü sağılmış bir koyun karşılığında satmak caizdir.
2. Şayet koyunda
sağılabilecek miktarda çok süt kalmışsa veya kişi sütü bulunan yenilebilir bir
hayvanı yine kendi cinsinden bir hayvan karşılığında satarsa bu satım sahih
olmaz; çünkü memedeki sütün satım bedelinde bir payı vardır. Nitekim sütlü
görünsün diye sağılmadan satılmış bir hayvanı alan müşteri aldatıldığını
anlayıp hayvanı geri vermek isteyince hayvanla birlikte bir sa' hurma vermesi
gerekmektedir. İnsanlardan sütü bulunanlar [süt emziren kadınlar] bundan
farklıdır. El-Beyan adlı eserde Şaşi'den bunun caiz olduğu aktarılmış ve arada
şu farkın bulunduğu belirtilmiştir: Koyunun memedeki sütü mal hükmündedir. Bu
yüzden onun üzerine kira akdi yapmak ca.İz değildir. Kadının sütü ise bundan
farklı olup menfaat hükmündedir. Bu yüzden süt emzirtmek için kadını ücretle
tutmak caizdir.
3. Kişi inek sütünü,
memesinde süt bulunan bir koyun karşılığında satsa, süt cinsleri farklı
olduğundan bu satım caiz olur.
4. Sütlü hayvanı sütsüz
hayvan karşılığında satmak sahihtir.
5. Yumurtayı tavuk
karşılığında satmak tıpkı sütü koyun karşılığında satmak gibidir; şayet tavukta
yumurta varsa ve satılan yumurta da tavuk yumurtasıysa akit sahih olmaz, aksi
takdirde akit sahih olur.
6. Yumurtası bulunan
tavuğu aynı şekilde yumurtası bulunan tavuk karşılığında satmak -tıpkı sütlü
hayvanı sütlü hayvan karşılığında satmak gibi- batıldır.
BİR SONRAKİ SAYFA İÇİN
AŞAĞIDAKİ LİNK’E TIKLAYIN
YASAK SATIMLAR 1.
BİR RÜKNÜ VEYA ŞARTI ZEDELENDİĞİ İÇİN FASİD OLAN SATIMLAR