HAC-UMRE – ŞEYTAN TAŞLAMA

G. ŞEYTAN TAŞLAMANIN ŞARTLARI

Şeytan Taşlamada şunlar şarttır:

Yedi taşı birer birer atmak,

Büyük, orta ve küçük şeytanı sırayla taşlamak,

Atılan şeylerin taş olması,

"Atma" adı verilebilecek bir fiilin bulunması. Taşları koymak yeterli değildir.

1. YEDİ TAŞIN BİRER BİRER ATILMASI

2. ŞEYTANI TEMSİLEN DİKİLEN SÜTUNLARA [CEMERATA] SıRAYLA ATIŞ YAPMAK

3. TAŞLAMANIN ELLE YAPILMASI

4. ATILAN ŞEYİN TAŞ OLMASI

5. "ATMA" ADI VERİLEBİLECEK BİR FİİLİN BULUNMASI

6. TAŞ ATARKEN SÜTUNA ATMAYI KASDETMEK

1. YEDİ TAŞIN BİRER BİRER ATILMASI

[1] - Şeytan taşlamanın bir takım şartları vardır. Bunlardan biri gerek kurban bayramında gerekse diğer günlerde yedi taşın birer birer atılmasıdır.

[*] - Bunun gerekçesi Hz. Peygamber (s.a.v.)'e uymaktır. Konuyla ilgili hadis Müslim'de yer almaktadır.

"Yedi" ile kastedilen yedi defa atış yapmaktır.

Taşlar ister birlikte düşsün, isterse son taş ilkini geçmiş olsun yeterli olur.

[2] - Kişi;

> Yedi taşı birden atarsa,

> İki taştan birini sağ eline birini sol eline alarak aynı anda atarsa,

Taşların yere düşmesi biri diğerinden sonra olsa bile bu atış bir tane olarak kabul edilir.

Bu hüküm şundan farklıdır: Bir insana [yaptığı zinadan dolayı] had cezası uygulanması gerekse, bu kişiye birbirine bağlanmış yüz sopayla vurulsa bu vuruş yüz vuruş kabul edilir; çünkü had cezalarında hafifletme esastır. Yine vuruşların amacı acı vermektir, yüz sopa bir arada vuruldu ğu nda bu amaç gerçekleşmiş olmaktadır. Şeytan taşlama meselesi ise çoğunlukla taabbudi hükümlere dayanmaktadır.

[3] - Nevevi'nin ifadeleri şunu çağrıştırmaktadır: "Kişi bir taşı yedi defa atsa bu yeterli olmaz." Bu, Gazali'nin tercih ettiği bir görüştür. İbnü's-Salah "bu konudaki en güçlü görüş budur" demiş, Ezrai de bu görüşü tercih etmiştir. Bunun gerekçesi "şeytan taşlama konusunun [akli meselelerden değil, Hz. Peygamber (s.a.v.)'e] uyma ve taabbudi hükümlerden olması"dır. Ancak Rafiive Nevevi'nin daha doğru kabul ettiği görüşe göre bu ctÜzdir. Nevevi bunu el-Mecmu'da alimlerimizin ittifakı şeklinde rivayet etmiştir.

[4] - Kişi yedi taşın tümünü yedi defa atsa bu taşlama yeterli olur.

Metindeki ifade bunun aksini çağrıştırmaktadır.

El-Muharrer' de şöyle denilse daha uygun olurdu: "Yedi taşın yedi defada atılması şarttır".

2. ŞEYTANI TEMSİLEN DİKİLEN SÜTUNLARA [CEMERATA] SıRAYLA ATIŞ YAPMAK

[1] - [Şeytan taşlamanın şartlarından biri de şeytanı temsilen dikilen] sütunlara sırayla taş atmaktır.

Kişi önce Hayf mescidinin bitişiğindeki sütunu taşlar. Bu, Arafat yönünden gelenler için ilk sütundur. Daha sonra orta şeytanı daha sonra da büyük şeytanı taşlar.

[*] - Bunun delili sünnettir. Konuyla ilgili hadisi Buhari rivayet etmiştir. (Buhari, Hac, 1751)

[2] - Kişi önce cemre-i akabeyi sonra orta sütunu, sonra da Hayf mescidinin bitişiğindeki sütunu taşlasa taşlama yapılmış olur.

[3] - Kişi bir tane taşı atmasa ve bunu hangi sütuna atmadığında şüphe etse ihtiyaten birincisine atmamış kabul eder ve ona atar. Daha sonra diğer iki sütunu taşlamayı yeniler. Çünkü tavafta olduğu gibi sütunları ara vermeksizin taşlamak farz olmayıp sünnettir.

[4] - Kişinin elinde iki tane taş kalmış olsa ve bunları hangi sütuna atması gerekirken atmadığını bilemese, ihtiyata uygun davranarak bunlardan birini bayramın ilk günü yapılan taşlamadan diğerini de üçüncü gün yapılan taşlamadan kalmış sayar ki bu üçüncü gün Mekke'ye dönüşün ilk günüdür [nefir-i evvel]. Bunları hangi sütuna atmamak en kötü sonuca yol açıyorsa onu terk etmiş sayar.

3. TAŞLAMANIN ELLE YAPILMASI

Taş atma işleminin elle yapılması şarttır.

4. ATILAN ŞEYİN TAŞ OLMASI

Atılan şeyin taş olması şarttır. Bunun delili sünnettir.

Bu [iki şart gereğince] taşı akla, ayakla, sapanla atmak yeterli olmaz.

Yine altın, gümüş veya bunlar gibi olan inci, sürme taşı, zırnık, kireç-alçı, cevher atmak yeterli olmaz.

Her çeşit taş atmak yeterli olur. Örneğin yakut, demirden taş, billur, akık, altın ve gümüş taşlar yeterli olur.

Kireç taşı pişirilmemişse atılabilir. Ancak pişirildiğinde yeterli olmaz; çünkü bu durumdayken ona kireç taşı değil kireç denilir.

5. "ATMA" ADI VERİLEBİLECEK BİR FİİLİN BULUNMASI

[Taşlamanın şartlarından biri de] "atmak" denilebilecek bir fiille yapılmış olmasıdır. Buna göre taşı, atılacak sütunun oraya koymak yeterli değildir; çünkü buna "atma" denilemez. Ayrıca bu, sünnette yer alan uygulamaya aykırıdır.

[Soru] ''Atma şartı"nın zikredilmiş olmasına gerek yoktur; çünkü bu zaten "yedi taşın birer birer atılması şarttır" ifadesinden anlaşılmaktadır.

[Cevap] Bunu zikretmesinin sebebi, bahsi geçen ifadenin atmanın şeklini değil sayısını belirtmek üzere yazıldığı zannedilmesin diyedir. Burada ihtiyaten bu konuyu açıkça belirtmiştir.

6. TAŞ ATARKEN SÜTUNA ATMAYI KASDETMEK

Taşlamada sütuna atmayı kastetmek de şarttır. Kişi bunun dışında bir yere atsa, örneğin taşı havaya atsa ancak taş sütuna isabet etse bu yeterli olmaz.

Rafii ve Nevevi'nin sözünden şöyle bir anlam çıkmaktadır: Kişi, günümüzde insanların çoğunluğunun yaptığı gibi şeytanı temsilen dikilmiş işarete veya cemretü'l-akabe' de bulunan duvara atsa ve attığı taş da bunlara isabet etse, daha sonra da taşlama alanına düşse bu yeterli olmaz.

Muhibbü't-Taberı şöyle demiştir: Bu bana göre en güçlü görüştür. Bunun yeterli olması ihtimali de söz konusudur. Çünkü bu taş, kişiye farz olan atma fiilini kastetmekle birlikte kendi fiili sonucunda taşın atılacağı mekana ulaşmıştır.

Zerkeşı "[Taberı'nin ileri sürdüğü] ikinci ihtimal doğruya daha yakındır" demiştir.

Oysa alimlerin görüşlerine daha yakın olanı birinci ihtimaldir.

Taberi şöyle demiştir: Alimler, taşlama alanı için belirli bir sınırdan bahsetmemişlerdir. Bununla birlikte her bir taşlama sütununun üzerinde işaret bulunmaktadır. Bunların alt kısmında yerin üzerinde bulunan bölüme taşlama yapmak uygun olur. İhtiyaten buradan uzakta durulmaz.

İmam Şafii (r.a.) de bunu şu şekilde belirtmiştir: Taşların atılacağı yer [cemre] taşların toplandığı yerdir, taşların ~ dolup taştığı yer değildir. Buna göre kişinin attığı taş, taşların toplanma yerine ulaşırsa bu yeterli olur. Taşların aktığı yere ulaşırsa bu yeterli olmaz.

Son dönem alimlerinden biri taşlama alanının sınırını şu şekilde belirtmiştir:

Taşlama alanı cemretü'l-akabe hariç her bir yönden üç ziradır. Cemretü'l-akabenin ise bir yönü vardır. İnsanların çoğunluğunun cemretü'l-akabenin üst tarafından yaptığı taşlama geçersizdir.

Bu görüş, yukarıda geçen görüşlere yakındır.

BİR SONRAKİ SAYFA İÇİN AŞAĞIDAKİ LİNK’E TIKLAYIN

H. ŞEYTAN TAŞLAMANIN SÜNNETLERİ