|
TİLAVET SECDESİ |
3. TİLAVET SECDELERİNİ
OKUYAN VE DİNLEYENİN YAPMASI
Secde ayetini okuyan ve
dinleyen kişinin secde yapması sünnettir.
Tilavet secdesini; okumasının
meşru olduğu durumda okuyanın ve dinlemesinin mendup olduğu durumda kasten
dinleyenin yapması sünnettir.
EI-Mecmu'da belirtildiği
ne göre okuyan kişi mümeyyiz bir çocuk veya kadın olsa ve dinleyen erkek olsa
bile tilavet secdesi yapılır. Yine okuyan abdestsiz ve KMir olsa bile dinleyen
sehiv secdesi yapar. Ancak cünüp ve sarhoş secde ayetini okuduğunda secde
yapmazlar; çünkü bu ikisinin ayeti okuması meşru değildir.
İsnevı şöyle demiştir:
Uyuyan ve yanılarak okuyan kişilerin secde etmesi de meşru değildir; çünkü
onlar ayeti okumayı kastetmemişlerdir.
Zerkeşi şöyle demiştir:
Sad sükun ile okunduğu gibi fetha ile ve tenvinsiz ve tenvinlik kesra ile
okunur.
Mushafta yazılırken tek
bir harf olarak yazılır. Mushaf dışında ise bazıları yine bu şekilde yazarken
bazıları ise sad-vav-dad şeklinde üç harfle yazarlar.
(Şirbinl)
Bir meleğin veya cinin
okuyuşunu duyma durumunda secde yapılması gerekir, bir zerrenin [cansız bir
varlığın] vb. bir şeyin secde ayetini okuması halinde ise onun okuma kastı olmadığı
için secde yapılmaz.
Zerkeşi, Subkl'ye tabi
olarak şöyle demiştir: Kişi mescide girdiği anda secde ayeti okunduğunu duysa,
daha doğru görüşe göre secde yapar. Ancak bu tahiyyetü'l-mescid namazını
kaçırma konusunda bir özür sayılır mı? Bu konu araştırılması gereken bir
konudur.
Bazı son dönem
alimlerinin de belirttiği gibi bunun bir özür olarak kabul edilmesi daha
uygundur.
Okuyanın secde yapması
halinde dinleyenin secde yapması daha da kuvvetli bir sünnet olur.
Okuyanın secde yapması
halinde dinleyenin secde yapması daha kuvvetli bir sünnet olur. Çünkü bu
durumda dinleyenin sehiv secdesi yapmasının müstehap olduğu konusunda ittifak
vardır. Ancak okuyan kişi secde yapmamışsa dinleyenin secde yapması bir görüşe
göre müstehap değildir.
Namaz dışında secde
ayeti okuyanın secdesine uyulmaz, ikisinin secdeleri arasında bir irtibat
yoktur. Er-Rovdo'da belirtildiğine göre dinleyen kişi okuyandan önce secdeden
başını kaldırabilir.
Zerkeşi "Bu,
dinleyenin okuyana iktida edemeyeceğini göstermektedir" demiştir. Ancak
Kadı Hüseyin ve Beğavı'nin sözlerinden "bunun caiz olduğu
anlaşılmaktadır." Bu görüşe itimad edilmesi gerekir.
Ben [NevevI] derim ki:
Secde ayetini [kasten dinlemese bile] duyan kişinin secde yapması da sünnettir.
Allah daha iyi bilir.
Secde ayetini kastı
dışında duyan kişinin secde yapması da sünnettir, ancak kasten dinleyenin secde
yapması daha kuvvetli sünnettir.
Kişi, namazda Kur'an
okunmayan bir yerde secde ayeti okusa, örneğin rükuda, secdede veya cenaze
namazında okusa tilavet secdesi yapmaz. Fatiha' dan önce okursa secde yapar.
Çünkü kıyam, genel anlamda Kur'an okuma yeridir. Kişi secde ayetini üçüncü veya
dördüncü rekatta okuduğunda da secde yapar; çünkü bu rekatlar da Kur' an okuma
yeridir. Nitekim namaza sonradan yetişenin kıraati bu rekatlarda yapması da
bunu göstermektedir. Hatta üçüncü ve dördüncü rekatlarda zamm-ı sure okumanın
mutlak olarak sünnet olduğu söylenmiştir.
Zerkeşi şöyle demiştir:
1) Hatip minberde iken
secde ayeti okuduğunda minber secde yapmaya müsait değilse, ayeti okumakla
minberden inme arasında uzun zaman geçeceğinden korkarsa secde ayetini okumayı
terk etmesi müstehaptır.
2) Şayet secde ayetini
okursa, inip secde yapmasında bir zorluk yoksa inip secde yapar.
3) Şayet minberde secde
yapması mümkünse orada secde yapar.
[*] - Secde ayeti
okuyunca okuyan ve dinleyenin secde yapması konusunda temel delil Buhari ve
Müs!im'in İbn Ömer'den (r.a.) rivayet ettikleri şu hadistir:
Nebi {s.a.v.} içinde
secde ayeti bulunan bir sureyi okur ve secde ederdi. Biz de onunla birlikte
secde ederdik. [Mescid o kadar sıkışık olurdu ki] bazılarımız alnmı koyacak yer
bulamazdı.(Buhari, Sucudu'I-Kur'an, 1075; Müslim, Mesacid, 1295)
Secde ayetini işitmeyen
kişi ise -secde edenleri görse bile- secde yapmaz; bu konuda ittifak vardır.
BİR SONRAKİ SAYFA İÇİN
AŞAĞIDAKİ LİNK’E TIKLAYIN
4. NAMAZDA İKEN
SECDE AYETİNİN OKUNMASINA İLİŞKİN HÜKÜMLER