BEYHAKİ KÜLLİYATI

İ’TİKAD

ANA SAYFA Kur’an Hadis Sözlük Biyografi

Yüce Allah'ın Zatında Kaİm Olan Zaİd Sıfatlar

Yüce Allah şöyle buyurur: "Allah, O'ndan başka tanrı yoktur ... "[Bakara 255 ve Al-i imran 2] "İnsanlar, diri ve her an yaratıklarını gözetip duran Allah'a boyun eğmiştir ... "[aha 111], "Ölümsüz, diri olan Allah'a güven ... ''[Furkan 58] O, Hayy'dır.

O'nun hayat sıfatı vardır ki; bu sıfatla hayat sıfatı olmayan varlıklardan ayrılır. " ... Allah her şeye Kadir'dir.''[Haşr 6] "De ki: Allah'ın size üstünüzden (gökten) veya ayaklarınızın altından (yerden) bir azap göndermeğe ya da birbirinize düşürüp kiminize kiminizin hıncını tattırmaya gücü yeter ... "[En'am 65] O, her şeye kadirdir. O'nun kudret sıfatı vardır ki; bu sıfatla kudret sıfatı olmayan varlıklardan ayrılır. " ... Allah her şeyi bilir."[Nur 35], Dişinin gebe kalması ve doğurması, ancak O'nun bilgisiyledir ... "[Fatır 11], dilediğinden başka ilminden hiçbir şeyi kavrayamazlar ... "[Bakara 255] O, her şeyi bilir. O'nun ilim sıfatı vardır ki; bu sıfatla ilim sıfatı olmayan varlıklardan ayrılır. " ... böylece Allah'ın her şeye kadir olduğunu ve her şeyi ilmiyle kuşatlığını bilesiniz."[Talak 12] Yani kudretinin her şeyi kuşattığı gibi, ilmi bilinecek bütün şeyleri kuşatmıştır. Yine Yüce Allah,

Vermediğini verecek de yoktur. Senin katında hiç bir varlık sahibine varlığı fayda verecek değildir" lafzıyla.

"Şüphesiz rızıldandıran da, güç ve kuvvet sahibi olan da Allah'tır.''[Zariyat 58] " ... bütün kuvvetin Allah'a ait olduğunu ve Allah'ın azabının çok şiddetli olduğunu önceden anlayabilselerdi."[Bakara 165] Ayetteki kuvvetten kasıt, kudrettir. " ... Allah, şüphesiz, istediğini yapar."[Hac 14], " ... Rabbin şüphesiz, her istediğini yapar."[Hud 107], "Rabbin dilediğini yaratır ve seçer ... "[Kasas 68]

Meşiet (bir şeyi isteyip yapmak) ve irade aynı manaya gelen iki kelimedir ve isteyen (istediği olan) manasındadır. Yüce Allah, irade sıfatıyla, gaflet içinde olan, mağlub olan veya bir işe zorlanan varlıklardan ayrılır. Yüce Allah, " ... Allah her şeyi işiten ve her şeyi görendir"[Nisa 134] ve "Kocası hakkında seninle tartışan ve Allah'a şikayette bulunan kadının sözünü Allah işitmiştir; esasen Allah konuşmanızı işitir. Doğrusu Allah işitendir, görendir"[Mücadele 1] buyurmaktadır. Allah işiten ve görendir. Allah, semi' sıfatıyla bütün duyulacakları duyar, basar sıfatıyla da görülecek her şeyi görür. Yine Yüce Allah, " ... ve Allah Musa ile gerçekten konuştu.''[Nisa 164], "Ey Musa! Verdilderimle ve seninle konuşmamla seni insanlar arasından seçtim ... ''[A'raf 144], "Allah bir insanla ancak vahiy suretiyle veya perde arkasından konuşur ... "[Şura 51], "Puta tapanlardan biri sana sığınırsa, onu güvene al; ta ki Allah'ın sözünü dinlesin ...''[Tevbe 6] buyurmaktadır. Allah konuşandır. Allah kelam sıfatıyla diğer varlıklardan ve konuşamayanlardan ayrılır. Yine Allah, "O, her şeyden öncedir; kendisinden sonraya hiçbir şeyin kalmayacağı Son'dur; varlığı aşikardır; gerçek mahiyeti insan için gizlidir ... "[Hadid 3] ve " ... diri, her an yaratıklarını gözetip durandır ... "[Bakara 255] buyurmaktadır. Kayylim'un, daim olan manasında olduğu da söylenmiştir. Yine Yüce Allah, " ... Rabbinin varlığı bakidir"[Rahman 27] buyurmaktadır. O, bakidir. Baki olmasının manası, Vacibu'l-Vücüd (varlığının mutlaka gerekli) ve varlığının daim olmasıdır.

Ebü Hureyre'nin bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) duasına ''Ya Hayyu ya Kayyüm (= Ey diri ve her an yaratıklarını gözetip duran!)" diye başlardı.

[T] Tirmizi (3436), Ebu Ya'la (6545). Nesai S. el-Kübra'da (10448)

İbn Abbas'ın bildirdiğine göre Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle dua ederdi: "Allahım! Beni dalalete düşürmenden Senin izzetine sığınınm. Senden başka ilah yoktur. Sen, diri ve ölmeyecek olan Kayylim'sun. İnsanlar ve cinler ise ölürler."

[T] Sahih hadistir. Buhari (7383) ve Müslim (2717).

Sa'd b. Ubade, İfk hadisesinde, Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) yanında Sa'd b. Muaz'a: "Allah'ın hayatına yemin olsun ki onu (Hz. Aişe hakkındaki iftirayı yayan Ubey b. Selul'u) öldüremezsin" deyince Useyd b. Hudayr: "Allah'ın hayatına yemin olsun ki onu öldüreceğiz" dedi ve ikisi de Allah'ın hayat ve beka sıfatlarına yemin ettiler. Bu sırada Allah'ın Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem) de onları duyuyordu.

Cabir'in bildirdiğine göre Allah'ın Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem) tıpkı Kur'an'dan bir sure öğretir gibi istihareyi öğretir ve şöyle derdi: "Biriniz bir işe azmettiğinde, farzın dışında (nafile olarak) iki rekat namaz kılsın ve şöyle dua etsin: Allahım! Senin ilminden ötürü senden hayır istiyorum ve senin kudretine dayanarak (işimde) bana güç vermeni diliyorum ve senin büyük fazlından senden istiyorum. Zira sen (her şeyi) bilirsin, ben bilemem, sen takdir edersin, ben takdir edip güç yetiremem ve Sen bütün gaybı bilensin. Allahım! Eğer bu işin -Yapmak istediği işi zikreder- dinimde ve yaşayışımda, işimin sonu açısından bana hayırlı olduğunu bilirsen, onu bana takdir et, kolaylaştır ve bereketlendir. Allahım! Eğer bu işin dinimde ve yaşayışımda, işimin sonu açısından kötü olduğunu bilirsen, onu benden uzaklaştır, beni de ondan uzaklaştır ve hayır nerede ise bana onu takdir et; sonra beni (verdiğine) razı kıl. Veya şöyle dedi: "Şimdi veya gelecekte beni (verdiğine) razı kıl."

[T] Sahih hadistir. Buhari (1162, 6382, 7390,2661) ve Müslim (2770).

Beyhaki der ki: Bu sahih, hadis ve Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Allah'ın ilim ve kudret sıfatlarıyla dua ederek istiharede bulunması, Allah'ın ilim ve kudret sıfatını isbat etmektedir. el-Esma ve's-Szfat'ta hadisin şahitlerini zikrettik.

Ebu Hureyre'nin bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: "Sizden biriniz, ''Allahım! Dilersen beni bağışla. Allahım! Dilersen bana merhamet et. Allahım! Dilersen bana rızık ver'' demesin. Duasını kesin yapsın; çünkü Allah dilediğini yapar, Onu zorlayacak olan yoktur."

[T] Buhari (6338,6339), el-Edebu'l-Müfred (607) ve Müslim (2678, 2679).

Beyhaki der ki: Bu hadis, Yüce Allah'ın meşietini ve dilediğini yapacağını isbat etmektedir ve hadisin şahitleri çoktur.

Cüreyri'nin bildirdiğine göre Ebu Nadra: "Kur'an'daki hükümlerin hepsi, "Çünkü Rabbin, istediğini hakkıyla yapandır"[Hud 107] buyruğunun kapsamına girmektedir" demiştir.

Ebü Nadra, Cabir'den veya Ebü Said'den ya da başka bir sahabiden aym manada, Allah'ın irade sıfatını ispatlayan, kullarına, "Allah kendisine ortak koşmayı elbette bağışlamaz, bundan başkasını dilediğine bağışlar ... "[Nisa 48] buyurduğu üzere, şirk dışında yaptıklarından dolayı vaad ettiği şeylerin, Allah'ın dilemesine bağlı olduğunu (dilerse bağışlayacağım, dilerse azab edeceğini) bildiren bir rivayette bulunmuştur.

Hz. Aişe der ki: "İşitmesi her şeyi kuşatan Allah ne yücedir! (Kocasını) şikayete gelip, bu konuda Allah'ın Resulü ile tartışan kadına gelince, ben bir köşede durmuş, ne dediklerimi duymuyordum. Kadının Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ile tartışması üzerine Yüce Allah: "Kocası hakkında seninle tartışan ve Allah'a şikayette bulunan kadının sözünü Allah işitmiştir ... "[Mücadele 1] ayetini indirdi. Bu ayet, Yüce Allah'ın işitme sıfatı olduğunun delilidir.

[T] Sahih hadistir. İbn Mace (188, 2063), Ahmed (6/46) ve Hakim (2/481). Hakim hadisin senedinin sahih olduğunu ama Buhari ve Müslim'in rivayet etmediklerini söyledi.

Ömer b. el-Hattab, iman ile ilgili hadisi (Cibril hadisini) naklederken, soru soran (Cibril): "Ey Muhammed! İhsan nedir?" diye sorunca, Allah'ın Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Allah'a, Onu görüyormuşçasına ibadet etmendir. Eğer sen Onu görmüyorsan, O seni görüyor" cevabını verdi.

[T] Sahih hadistir. Müslim (9) ve Buhari (50).

Beyhaki der ki: Bu hadis, Allah'ın gördüğünü isbat etmektedir. Rüyet ve basar, aynı manaya gelmektedir.

Yine sıcak ve soğukla ilgili hadiste rivayet edildiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: "Sıcak günde Yüce Allah, yeryüzü ve gök ahalisine bakıp dinler. Kul: ''La ilahe illallah, bugün ne kadar da sıcak! Allahım! Beni Cehennemin sıcağından koru'' derse, Yüce Allah Cehenneme: ''Kullarımdan birisi, senden Bana sığındı. Onu korumama aldığı ma seni şahit tutuyorum'' buyurur." Allah'ın Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem), soğuk gün için de aynı manada ifadeler kullandı.

Havle binti Hakim'in bildirdiğine göre kendisi, Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurduğunu işitmiştir: "Bir kimse bir yerde konaklayınca: ''Allah'ın tam olan kelimeleriyle yarattıklarının şerrinden (ona) sığınırım'' desin. Eğer böyle derse, o yerden gidinceye kadar ona hiç bir şey zarar vermez."

[T] Sahih hadistir. Müslim (2708, 2709)

Yahya'nın rivayetinde ise: "....." şeklindedir. Bu hadis te Yüce Allah'ın kelam sıfatını isbat etmektedir. Hadisteki "kelimeler" sözcüğü ta'zım sebebiyle çoğulolarak kullanılmıştır.

Şefaat ile ilgili hadiste, Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "(Hz. İbrahim) Sizler (şefaat için) Yüce Allah'ın kendisine Tevrat'ı verdiği ve onunla konuştuğu Musa'ya gidiniz ( der)" buyurduğu nakledilmiştir.

[T] Sahih hadistir. Buhari (7410, 7440) ve Müslim (193)

Adiy b. Hatim der ki: Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Sizden, Yüce Allah'ın kendisiyle, aralarında bir perde ve tercüman olmadan konuşmayacağı kimse yoktur" buyurmuştur.

[T] Buhari (1413, 1417, 3595, 6023, 6539, 6540, 6563, 7443, 7512) ve Muslim (1016).

Sonraki sayfa için aşağıdaki link’i kullan:

Yüz, Eller ve Göz Sıfatlarının İsbatı