BEYHAKİ KÜLLİYATI

İMAM’IN ARKASINDA KIRAAT

ANA SAYFA Kur’an Hadis Sözlük Biyografi

Namazda Her Rekatta, Her kişinin Kur'an Okumasının Farz Oluşu

İmamın, İmama Uyan Kişinin ve Tek Başına Namaz Kılan Kişinin Her Rekatta Kur'an Okumasının Vacipliği ve Her Rekatta Fatiha Süresinin Okunması Gerektiğine Dair Bölümler

Yüce Allah'ın: Bismillahirrahmanirrahim: "Ey örtünüp bürünen!

Birazı hariç geceleyin kalk. Yarısı kadar veya ondan biraz eksik; yahut biraz arttır. Kur'an'ı da ağır ağır oku Muhakkak ki Biz, sana yakında ağır bir söz ilka edeceğiz (ulaştıracağız). Muhakkak ki gece kalkışı (meşakkatli fakat) tesir bakımından daha kuvvetli ve okuyuş bakımından daha sağlamdır. Muhakkak ki senin için gündüzleyin uzun meşguliyet vardır. Ve Rabbinin İsmi'ni zikret ve her şeyden kesilerek O'na ulaş. O (Allah), doğunun ve batının Rabbidir. O'ndan başka ilah yoktur. Öyleyse O'nu vekil edin. Ve onların söyledikleri şeylere sabret. Ve güzel bir ayrılış ile onlardan ayrıl. Nimet sahibi olup yalanlayanları Bana bırak ve onlara biraz mühlet ver. Muhakkak ki bizim yanımızda (ayaklara bağlanan) ağır zincirler ve alevli ateş vardır. Ve boğazı tıkayıp orada kalan yemek ve elim azap vardır. O gün yeryüzü ve dağlar şiddetle sarsılır ve dağlar dağılmış kum yığını olmuştur. Muhakkak ki Biz, size, üzerinize şahit olacak bir resul gönderdik. Firavuna resUl gönderdiğimiz gibi. Fakat firavun resule asi oldu. Bunun üzerine onu çok ağır bir yakalayışla ahzettik (tutup aldık). Eğer inkar ederseniz, o taktirde çocukların saçlarını (korkudan) ağartan o günden kendinizi nasıl koruyacaksınız? Sema onunla (o günün şiddeti ile) yarılıp çatlamıştır. O'nun (Allah'ın) vaadi yapılmıştır (yerine gelmiştir). Muhakkak ki bu, hatırlatmadır (öğüttür). Artık kim dilerse, Rabbine (ölmeden önce ruhunu) ulaştıran bir yol ittihaz eder (yol edinir). Muhakkak ki Rabbin, senin ve seninle beraber olanlardan bir topluluğun, gecenin üçte ikisinden daha azında, (bazen) onun yarısında ve (bazen de) onun üçte birinde (Kur'an okumak, zikir yapmak, teheccüd namazı kılmak için) kalktığını biliyor. Ve geceyi ve gündüzü Allah takdir eder, onu sizin asla hesaplayamayacağınızı (gecenin zaman dilimlerini doğru tayin edemeyeceğinizi) bildi. Bu sebeple sizin tövbenizi kabul etti. O halde Kur'an'dan size kolay geleni okuyun!"[Müzzemmil 1-20] buyruğu namazda Kur'an okumanın namazın rüknünden olduğuna ve her rekatta Kur'an okunmasının vacip olduğuna delalet etmektedir. Yirminci ayet de sürenin başında Allah'ın gecenin başlangıcında kılınmasını emretmiş olduğu gece namazının farziyetinin neshedildiği yönünde nazil olmuştur.

1- Zürare b. Ebi Evfa'nın, Sa'd b. Hişam'dan bildirdiğine göre Sa'd, Hz. Aişe'nin yanına girip: "Ey müminlerin annesi! Bana Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) gece namazından bahset" dedi. Hz. Aişe: "Sen Müzzemmil Süresini okumuyor musun?" diye sorunca, Sa'd: "Okuyorum" cevabını verdi. Bunun üzerine Hz. Aişe şöyle dedi: "Allah, bu sürenin başlangıcında gece namazını farz kılmıştı. Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ve ashabı bir yıl boyunca ayakları şişene kadar gece namazı kılmaya başladı. Allah on iki ay bu sürenin sonunu indirmemişti. Sonra farz olan gece namazını hafifletici olarak nafile kılan bu surenin sonundaki ayetleri indirdi. Bundan sonra gece namazı da farzdan sonra (kılınan) bir nafile halini aldı." [-] Müslim (746).

Ebu'l-Hüseyu Müslim b. Haccac, Sahih'de Ebu Bekr b. Ebi Şeybe kanalıyla Muhammed b. Bişr'den rivayet etmiştir. "O halde Kur'an'dan size kolay geleni okuyun!''[Müzzemmil 1-20] ayeti de delalet etmektedir ki Yüce Allah gece namazını Kur'an diye adlandırmıştır. Başka bir ayette de fecir namazını Kur'an diye adlandırması gibi. Zira bu namazda Kur'an okunmaktadır. Yüce Allah: "Sabah vakti de namaz kıl, zira sabah namazına melekler şahit olur''[İsra 78] buyurmaktadır.

2- Ebu Hureyre der ki: Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurduğunu işittim: "Cemaatle kılınan namaz, tek başına kılınan namazdan yirmi beş parça daha üstündür. Gece ve gündüz melekleri sabah namazında bir araya gelirler." Sonra Ebu Hureyre şöyle dedi: "İsterseniz, ''Bir de sabah namazını. Çünkü sabah namazı şahididir''[İsra 78] ayetini okuyunuz." [-] Buhari (648) ve Müslim (649/246).

Ebü Abdillah Muhammed b. İsmail el-Cu'H el-Buhari, Sahih'de Ebu'lYeman'dan ve Müslim b. Haccac, Ebü Bekr b. İshak kanalıyla Ebu'lYeman'dan rivayet etmiştir. Allah doğrusunu bilir, Yüce Allah'ın bunu Kur'an diye adlandırması, kıraatın namazın rüknünden olduğunu ve kişinin gücünün yetme si halinde namazın kıraatsiz olmayacağını bildirmesi açısındandır. Başka bir yerde de Fatiha Süresini namaz diye adlandırmıştır. Bu da bu sürenin namazda okunması gerektiğine, kişinin bunu okuyabilmesi halinde bunun yerine başka bir sürenin okunamayacağına delalet etmektedir. Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem), namazın rükünlerini emretmesi gibi namazın her rekatında kişinin kolayına gelecek şekilde Kur'an okunmasını da emretmiştir. Bu konu Ebü Hureyre ve Rifa'a b. Rafi' el-Bedri'nin hadislerinde zikredilmiştir. Ebü Hureyre'nin naklettiği hadis şöyledir:

3- Ebü Hureyre'nin bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Mescid'e girdikten sonra bir adam girip namaz kıldı. Sonra gelip Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem) selam verdi. Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) selamı aldıktan sonra: "Allah'ın selamı senin de üzerine olsun. Geri dön ve namaz kıL. Sen namaz kılmadın" buyurunca adam geri dönüp önceki gibi namaz kıldı ve bu durum üç defa tekrar etti. Adam üçüncüde: "Seni hak olarak gönderene yemin ederim ki; bundan daha iyi kılamam. Bana göster ve öğret" deyince Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:

"Namaza kalkınca tekbir getir, sonra Kur'an'dan kolayına geleni oku. Sonra rükü edip uzuvların yatışıncaya kadar rükü halinde kaL. Sonra (başını) kaldırıp ayakta dimdik dur. Sonra secdeye vararak uzuvların yatışıncaya kadar secdede dur. Sonra başını kaldır ve iyice doğrulup otur. Sonra bunu namazının bütün rekatlarında yap."

Buhari ve Müslim, Sahih'lerinde Yahya el-Kattan'dan rivayet ettiler. [-] Buhari (757, 793, 6252) ve Müslim (397/45).

4- Rifa'a b. Rafi' el-Ensari'nin bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bir adama şöyle buyurmuştur: "Namaz için kalktığın zaman önce tekbir getir, sonra Kur'an oku. Sonra rükü yap ve azalarının yerleştiği konusunda mutmain olana kadar rüküda kaL. Sonra rüküdan kalk ve azalarının yerleştiği konusunda mutmain olana kadar dik dur. Sonra secdeye git ve mutmain olana kadar secdede kal. Sonra secdeden kalk ve mutmain olana kadar (dik bir şekilde oturarak) bekle. Sonra yine secdeye git ve mutmain olana kadar secdede kaL. Sonra yine secdeden kalk ve mutmain olana kadar (dik bir şekilde oturarak) bekle. Namazını bu şekilde tamamladığın zaman namazını tam kılmış olursun. Bundan eksik yaptığın zaman da namazından eksiltmiş olursun."

Her ikisi de rivayetinde kıraate Fatiha Suresi ile başlanması gerektiğini zikretmiştir.

5- Ebu Hureyre bildiriyor: Bir gün Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Mescid'deyken adamın birinin namaz kıldığını gördü. Adam namazı bitirince gelip Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem) selam verdi. Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''Ve aleyke! Dönüp namaz kıl! Zira kılmadın!" buyurdu. Adam dönüp bir daha namaza durdu. Kıldıktan sonra gelip Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem) selam verdi. Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) adama yine aynı şeyi söyledi. Adam bu şekilde geri dönüp namazı iki veya üç defa kıldıktan sonra sonunda: "Ey Allah'ın Resulü! Bundan daha güzelini kılamam. Nasıl kılman gerektiğini sen bana öğret" dedi. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: "Namaz kılacağın zaman önce güzelce abdestini aL. Sonra tekbir getir. İyice doğrulup durduktan sonra da Fatiha Suresini oku. Bu sureden sonra da Kur'an'dan bildiğin yerlerden oku. Sonra rükuya git. Rükuyu güzelce yaptığına kanaat getirdikten sonra kalkıp iyice doğrul ve: ''Semiallahu limen hamidehu (= Allah kendisine hamd edenleri işitir)'' de. Sonra secdeye git. Secdeyi de güzelce yaptığına kanaat getirdikten sonra başını kaldır ve iyice otur. Namazın diğer rekatlarında da bu şekilde yap."

6- Ali b. Yahya b. Hallad ez-Zurak! der ki: Babam, Bedir savaşına katılmış olan bir amcasından naklen bana şöyle dedi: "Resulullah'la (Sallallahu aleyhi ve Sellem) birlikte Mescid' de oturuyorduk ... " Sonrasında ravi söz konusu hadisin devamını aktarır. Ancak burada Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Namazını bu şekilde tamamladığın zaman namazını tam kılmış olursun. Bundan eksik yaptığın zaman da namazından eksiltmiş olursun" buyurduğunu zikreder.

Muhammed b. İshak b. Huzeyme bunu, "Yunus b. Abdila'la - İbn Vehb" kanalıyla Davud b. Kays'tan Fatiha Suresini de zikrederek Ebu Hureyre'nin rivayeti yönünde nakletmiştir.

7- Ali b. Yahya b. Hallad, Rifaa b. Rafi'den bu kıssayı nakleder ve sonunda Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Selleml: "Namaz için kalkıp kıbleye döndüğün zaman tekbir getir. Sonra Fatiha Süresi ile (başka sürelerden) Allah'ın takdir ettiği kadarım oku. Rüküya gittiğin zaman ellerini dizlerinin üzerine koy ve sırtını düz tut" buyurduğu zikredilir.

Fatiha Süresinin okunması hakkında bir çok rivayetler nakledilmiştir. inşallah biz de bunların bir kısmını zikredeceğiz. Genelden nakledilen rivayetler varken birkaç kişiden nakledilen rivayetlere itibar edilmez. Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Selleml zamanından bu zamana kadar Müslümanlar namazda okumaya Fatiha Süresi ile başlamaktadır. Fatiha Süresinin okunması Yüce Allah'ın: "O halde Kur'an'dan size kolay geleni okuyun!"[Müzzemmil 1-20] buyruğunu neshedici değildir. Daha önce bu ayetin, sürenin başlangıcında farz kılınan gece namazını neshedici olarak nazil olduğunu zikretmiştik.

8- Bize bildirilene göre Abdullah b. Abbas: "Artık, Kur'an'dan kolayınıza geleni okuyun''[Müzzemmil 20] ayeti konusunda: "Burada Fatiha Süresinden sonra (kolayınıza geleni) okumak kastedilmektedir" demiştir.

8- Kays b. Ebi Hazım der ki: Basra'da İbn Abbas'ın ardında namaz kıldım. İlk rekatta Fatiha Suresini ve Bakara Suresinin ilk ayetini okudu. Sonra rükuya (ve secdeye) gidip kalkınca Fatiha Suresi ve Bakara Suresinin ikinci ayetini okudu. Sonra rüku (ve secde) yapıp namazı bitirince bize dönüp şöyle dedi: "Yüce Allah; ''Kur'an'dan kolayınıza geleni okuyun''[Müzzemmil 20] buyuruyor."

Ali b. Ömer (Darekutn!) der ki: Hadisin senedi hasendir.

Beyhaki der ki: Namaza başlarken önce Fatiha Suresinin okunması ve sonra: ''Kur'an'dan kolayınıza geleni okuyun''[Müzzemmil 20] buyruğu ile başka ayetlerin okunması, Fatiha Suresinin dile kolay gelmesi ve okumayı öğrenen kişilerin ilk olarak bunu öğrenmesi sebebiyledir. Namaz kılanlar namazlarına bu sure ile başlarlar. Neredeyse namazının her rekatında Fatiha Suresinden başka bir sure okuyan kimse de bulunamaz. Kişi başka bir sure okumak istediği zaman yine okumaya bu sure ile başlar. Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bununla ilgili açıklama yapmış ve her namazda okunması gerektiğini bildirmiştir. Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) verdiği hükümden başkasını yapmak da caiz değildir. Namazda başka surelerin de okunabileceği kastediliyor olsa bile Allah Resulü'nün (Sallallahu aleyhi ve Sellem) açıklaması namazda, zekatta, diyette ve başka şeylerde olduğı.: gibi Allah'ın Kitabı'nı neshedici değildir. Naklettiğimiz bu rivayetler de imam olsun, imama uyan cemaat olsun veya tek başına namaz kılan kişi olsun her namaz kılanın namazında Kur'an okumasının vacip olduğuna delalet etmektedir.

Kıraatsiz Namazın Olmayacağının, İmam Olsun, İmama Uyan Cemaat Olsun veya Tek Başına Namaz Kılan Olsun Kişinin Fatiha Süresini Okuması Halinde Yeterli Olacağının Delili

9- Ebu Hureyre bildiriyor: Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Kıraat olmadan namaz olmaz" bulurdu. Bundan dolayı Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) kıraatini açıktan yaptığı namazları biz de size açıktan, kıraatini gizliden yaptığı namazları de biz size gizliden yaparak kıldırırız.

Müslim, Sahih'de Muhammed b. Abdillah b. Nümeyr'den rivayet etti. [-] Müslim (396/42),

10-11- Ebu Hureyre der ki: "Her namazda kıraat vardır. Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bize duyurduğunu biz de size duyurduk. Bizden gizleneni de sizden gizledik. Kim Fatiha Suresini okursa bu ona yeter, kim ondan fazla bir şeyokursa o daha faziletlidir."

Müslim bu hadisi Sahih'te Yahya b. Yahya'dan rivayet etti. [-] Müslim (396/44).

12- Ebu Hureyre der ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bize namaz kıldırır; bazen açıktan, bazen de sessiz okurdu. Açıktan okuduğunu biz de açıktan okuyoruz, sessiz okuduğunu da biz de sessiz okuyoruz. Ben, Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Kıraatsiz namaz olmaz" buyurduğunu da işittim. [-] Ahmed b. Hanbel 2/308

13- Ebu Umame bildiriyor: Bir kişi Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Her namazda kıraat olmalı mıdır?" deyince, Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Evet, bu vaciptir" buyurdu. Bu da Ebu Hureyre'nin hadisini merfU olarak rivayet etmesi konusunda Ebu Usame'nin rivayetine şahittir.

14- Abdullah b. Abbas'ın bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) iki rekat namaz kıldı ve sadece Fatiha Süresini okudu. [-] Ahmed (2550) ve İbn Huzeyme (413), İbn Adiy, el-Kamil (2/829)

15- Ebü Hureyre der ki: "Namazda Fatiha Süresini okumak yeterlidir, ancak kişi ondan fazla bir şeyokursa o daha faziletlidir."

16- Ebü Hureyre der ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Son iki rekatında kıraat olmayan namaz eksiktir" buyurdu. Bir adam: "Ey Allah'ın Resulü! Eğer sadece Fatiha Süresini biliyorsam" deyince, Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "O, senin için yeterlidir. O, Seb'u'l-Mesani' dir" buyurdu.

Sonraki sayfa için aşağıdaki link’i kullan:

Namaz’da Her Durumda Fatiha Okumanın Farz Oluşu