BEYHAKİ KÜLLİYATI

ALLAH’IN İSİM VE SIFATLARI

ANA SAYFA Kur’an Hadis Sözlük Biyografi

Şaşmakla ilgili Rivayetler

Yüce Allah: "Evet; sen onlara şaşıyorsun, onlar da seni alaya alıyorlar"[Saffat 12] buyurmuştur.

991- Ebu Vail Şakik b. Seleme der ki: Abdullah b. Mes'ud, "Hayır, sen şaşıyorsun, onlar ise alay ediyorlar"[Saffat 12] ayetini "..... ( = Hayır, ben şaşırıyorum, onlar ise alayediyorlar)" lafzıyla okudu.

Şureyh der ki: "Yüce Allah hiçbir şeye şaşırmaz. Ancak bir şeyi bilmeyen kişi şaşırır."

A'meş der ki: Şureyh'in bu sözünü İbrahim'e zikrettiğimde şöyle dedi: "Şureyh kendi görüşlerini çok önemseyen biridir. Ancak Abdullah b. Mes'ud ondan daha alim biriydi ve bu ayeti ".... (= Hayır, ben şaşırıyorum)"[Saffat 12] lafzıyla okurdu."

[-] Buhari ve Müslim'in şartına göre senedi sahihtir. Hakim, Müstedrek (2/430) ve Suyutl, ed-Dürrü'l-Mensur (5/272).

992- Fena der ki: "Evet; sen onlara şaşıyorsun, onlar da seni alaya alıyorlar"[Saffat 12] ayetindeki "t" harfini mansub olarak okuyanlar olduğu gibi merfu olarak okunanlar da vardır. Ben merfu olarak okumayı tercih ederim. Çünkü Hz. Ali, Abdullah ve İbn Abbas bu şekilde okumuşlardır. Fena der ki: Mendel b. Ali el-Anezi'nin bildirdiğine göre Şakik şöyle dedi: Şureyh'in yanında bu ayeti "....." (Ben şaştım) şeklinde okudum. Bana: "Allah hiçbir şeye şaşmaz. Ancak bilmeyen şaşar" dedi. A'meş der ki: Bunu İbrahim en-Nehai'ye sorduğumda şöyle cevap verdi: "Şureyh kendi görüşünü beğenen bir şairdiL Abdullah ise bu konuda ondan daha alimdir. Abdullah bu ayeti: "....." şeklinde okumuştur."

Ebü Zekeriyya el-Ferra der ki: Şaşma fiili Alah'a dayandırılacak olursa, bu şaşma fiili kulların şaşması gibi değildir. Yüce Allah'ın: " ... güçlerinin yetebildiğinden başkasını bulamayan kimselerle eğlenenlerle Allah eğlenir"[Tevbe 79] ayetinde, Allah'ın eğlenmesi, kulların eğlemesiyle aynı manada değildir. "Onlarla Allah alay eder''[Bakara 15] ayetinde de aynı şekilde Allah'ın alayetmesi, kulların alayetmesiyle aynı manada değildir. Bu açıklama böyle bir kıraati kabul etmeyen Şureyh'in görüşünün de yersiz olduğunu ortaya koymaktadır.

Beyhaki der ki: Ferra "Ben şaşıyorum ... " şeklinde okuyanların tamamının bunu: "Hakkı görünce şaşıp eğlenenleri bu hareketleri sebebiyle cezalandırdım" şeklinde açıklamışlardır. Yüce Allah: "İçlerinden kendilerine uyandırıcı bir Peygamber geldiğine şaştılar.''3, "ilahları hep bir ilah mı kılmış? Bu cidden şaşılacak bir şey, çok tuhaf,4 buyurarak bunlar hakkında: "Ben şaştım" yani onların şaşmalarının cezasını verdim manasındadır.

Bu ayette: "De ki" sözünün gizli, manasının da: "Ey Muhammed de ki; Ben Allah'ın kudretine şaştım" şeklinde olduğu da söylenmiştir. Ancak ilk görüş daha sahihtir.

Şaşmak, daha önce isar (kendine tercih etme) kıssasında ve istiğfar hadisinde geçtiği üzere razı olma manasında da olabilir. Aynı zamanda şaşmak, bazen yapılan bir am elin Allah nezdinde çok büyük bir değer taşıması anlamında da kullanılır. Bu durumda: "Ben şaştım" sözü: "İşledikleri suç büyük bir suçtur" onların yaptıkları bu iş nezdimde çok büyüktür, anlamında olur.

993- Bunun manası, Ebu Aişe'nin naklettiği şu hadisin manasına benzemektedir: Ukbe b. Amir'in bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem); "Allah arzularının peşinden gitmeyen genci sever" buyurmuştur.

[-] Ahmed (4/151), Ebu Ya'la (3/288) ve İbn Ebi Asım, es-Sünne (1/250).

994- Ebu Hureyre'nin naklettiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: "Yüce Allah zincirlere vurulmuş bir şekilde cennete giren kimselere şaşar (onlardan hoşnut olur)."

Buhari Sahih'inde Gundar kanalıyla Şu'be'den tahric etti. [-] Sahihtir. Buhari (6/145).

Bu ve benzeri hadislerin yüce Allah'ın meleklerini kullarına merhamet ve keremi dolayısı ile hayrete düşürmüş olduğu anlamına da gelebilir. Çünkü o kendisine iman etmek için savaşla ve zincirlere vurulan esirlik ile de olsa, mecbur etme yoluna gitmiştir. Nihayet ona iman edince cennete sokacak hale getirmiştir.

Sonraki sayfa için aşağıdaki link’i kullan:

Sevinç ve Manası Hakkında Gelen Rivayetler