BEYHAKİ KÜLLİYATI

ALLAH’IN İSİM VE SIFATLARI

ANA SAYFA Kur’an Hadis Sözlük Biyografi

Yüce Allah'ın: ''O, kullarının üstünde yegane tasarruf sahibidir" [En'am 18] Buyruğu

Yüce Allah şöyle buyurur: "O, kullarının üstünde yegane tasarruf sahibidir"[En'am 18], "Üstün olan Rablerinden korkarlar ve emr olundukları şeyleri yaparlar."

[Nahl 50]

880- Enes b. Malik der ki: Zeyd b. Harise, Zeyneb'i şikayet etmek için Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem) gelince, Allah'ın Resulü: "Allah'tan kork ve hanımını ni kah ında tut" demeye başladı. Eğer Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bir şey gizleyecek olsaydı bunu gizlerdi. Zeyneb, Allah Resulü'nün (Sallallahu aleyhi ve Sellem) diğer eşlerine karşı övünür ve: "Sizleri aileleriniz evlendirdi. Beni ise yedi kat göğün üstünden Yüce Allah evlendirdi" derdi.

Buhari, Sahih'de Ahmed b. Muhammed b. Ebi Bekr kanalıyla rivayet etmiştir. [-] Sahihtir. Buhari (13/403).

881- Ebu Hureyre'nin bildirdiğine göre Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: "Yüce Allah, mahlukatını yaratma işini bitirince yanında, Arş'ının üzerinde bulunan kitabına: ''Benim rahmetim, gazabımı geçmiştir!'' diye yazdı."

Buhari Sahih'inde Ebu'l- Yeman kanalıyla Şuayb'dan rivayet etti. [-] Sahihtir. Buhari (13/404).

Sahihtir. Buhari (13/404).

882- Abbas b. Abdilmuttalib anlatıyor: Bir bulut Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) üzerinden geçerken: "Bunun ne olduğunu bilir misiniz?" diye sorunca: "Buluttur" cevabını verdik. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Peki Müzn de der misiniz?" diye sorunca: "Müzn de deriz" karşılığını verdik. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Peki Anan da der misiniz?" diye sorunca:

"Anan da deriz" karşılığını verdik. Sonra Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Gök ile yer arasındaki uzaklığın ne kadar olduğunu biliyor musunuz?" diye sorunca: "Bilmiyoruz" cevabını verdik. Bunun üzerine Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: "İkisi arasında yetmiş bir veya yetmiş iki veya yetmiş üç senelik (bir yolculuk) mesafe(si) vardır. Bunun üzerinde de aynı mesafe vardır." Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bu şekilde gökleri üst üste yediye kadar sayıp çıkardı ve şöyle devam etti: "Yedinci göğün üzerinde de, altı ile üstü arasında iki gök arası mesafe kadar mesafesi olan bir deniz bulunmaktadır. Onun üzerinde de, tırnağı ile diz kapağı arası iki gök arası mesafesinde olan sekiz tane dağ keçisi (şeklinde melekler) bulunmaktadır. Bunların üstünde ise altı ile üstü arasında iki gök arası kadar mesafe bulunan Arş bulunmaktadır. Hepsinin de üzerinde Yüce Allah bulunmaktadır."

Ebu Davud bunu Sünen'de Ahmed b. Hafs'tan rivayet etmiştir. [-] Ebu Davud (4723,4724), Tirmizi (3320) ve İbn Mace (193).

883- Cubeyr b. Muhammed b. Cubeyr b. Mut'im'in, babasından bildirdiğine göre dedesi şöyle anlatıyor: Bir bedevi Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem) gelerek: "Ey Allah'ın Resulü! Canlar son derece sıkıntıya girdi, çocuklar aç kaldı, mallar helak oldu. Bizim için Rabbinden yağmur dile. Biz (yağmurumuzun yağdırılması için) seni Allah'a şefaatçi kılıyoruz. Allah'ı da sana şefaatçi kılıyoruz" dedi. Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem):

"Sübhanallah" dedi ve "Sübhanallah" demeye devam etti. Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ve sahabenin, bedevinin söylediklerinden dolayı kızgınlıkları yüzlerinden belli oluyordu. Sonra Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: "Yazıklar olsun sana! Sen Allah kimdir biliyor musun? (şunu iyi bil ki) Allah'ın Şanı bundan Yücedir. Allah yarattıklarından hiçbirisi için aracı kılınamaz. O, semavatında Arş'ının üzerindedir. Onun Arş'ı semavatı üzerinde şu şekildedir. -Vehb bunu derken eliyle kubbe gibi bir şekil yaptı- Muhakkak ki Arş, Allah'ın azametinden dolayı semerin süvarinin ağırlığından dolayı gıcırdadığı gibi gıcırdar."

Bunu Ebu Davud, Sünen'inde tahric etti. (4726 no ile)

884- Aynı manada bir hadis başka bir kanalla şu ibareyle nakledilmiştir: "Canlar son derece sıkıntıya girdi, çocuklar can verdi, mallar azaldı, hayvanlar helak oldu. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şu şekilde cevap verdi: "Onun Arş'ı semavatı üzerinde şu şekildedir" buyurdu ve parmaklarıyla (avucu) üzerinde kubbe gibi bir şekil yaptı ve: "Muhakkak ki Arş Allah'ın azametinden dolayı semerin süvarinin ağırlığından dolayı gıcırdadığı gibi gıcırdar" buyurdu.

İbn Beşşar hadisinde: "Yüce Allah Arş'ının üzerindedir. Arş'ı da semasının üzerindedir" deyip hadisin devamını zikretti.

Abdu'l-A'la, İbnu'l-Müsenna ve İbn Beşşar bunu Yakub b. Utbe ve Cubeyr b. Muhammed b. Cubeyr kanalıyla babasından, o da dedesinden rivayet etmiştir.

Ebü Davud der ki: Ahmed b. Said'in senediyle nakledilen hadis sahihtir. Hadis alimleri buna muvafakat etmişlerdir.

Bir grup ta bunu İbn İshak'tan Ahmed'in dediği gibi nakletmiştir.

Abdu'l-A'la, İbnu'l-Müsenna ve İbn Beşşar hadisi aynı nüshadan nakletmişlerdir.

Derim ki: Eğer hadisin lafzı, Ahmed b. Said er-Ribati'nin naklettiği gibiyse ve Yahya b. Main ve bir grup ona mutabaat etmişse kubbeye benzetilen şey Arş'tır. Yahya b. Main'in rivayeti: "Sen Allah kimdir biliyor musun? Onun Arş'ı semavatı ve yerleri üzerinde şu şekildedir" deyip parmaklarıyla (avucu) üzerinde kubbe gibi bir şekil yaptı" şeklindedir. Yakub b. Süfyan el-Farisi bunu Muhammed b. Yezid el-Vasıti'den, o da Vehb b. Cerir'den bu şekilde rivayet etmiştir.

Muhammed b. İshak b. Yesar bu hadisi Yakub b. Utbe'den rivayette tek kalmıştır. Buhari ve Müslim ise onu huccet kabul etmemişlerdir. Müslim b. el-Haccac başkasının da rivayet ettiği beş hadiste Muhammed b. İshak'ın rivayetini şahit kabul etmiştir. Malik b. Enes ise onun hadislerini kabul etmezdi. Yahya b. Said el-Kattan da ondan hadis rivayet etmezdi. Yahya b. Main: "Muhammed b. İshak huccet değildir" demiştir. Ahmed b. Hanbel ise: "Megazi ve benzeri hadisler ondan yazılabilir. Ancak helal ve haram konusundaki rivayetleri kabul edilmez" demiştir. Eğer helal ve haram konusunda huccet kabul edilmezse, Allah'ın sıfatlarıyla ilgili rivayetlerinin kabul edilmemesi tercihe şayandır. Onu, El-i Kitab'dan, zayıf ve müdelles rivayette bulunduğu için suçlamışlardır. Ancak güvenilir kişilerden bizzat işiterek rivayet ettiğini söylediği hadisleri rivayet etmekte sakınca görülmemiştir. Ancak o bu hadisi Yakub b. Utbe'den ve Cubeyr b. Muhammed b. Cubeyr'den rivayet etmiş, hadisi onlardan işittiğini söylememiştir. Görüldüğü gibi hadisin lafzında da ihtilaf edilmiştir.

Ebu Süleyman el-Hattabi hadisin sabit olduğunu söyleyip tevil etmiş ve şöyle demiştir: "Bu hadise zahirine göre mana verilecek olursa, yüce Allah'a keyfiyet isnad edilmiş olur ve Allah bundan münezzehtir. Bundan da anlaşılır ki kasıt Allah'a keyfiyet isnad edilemez. Burada kastedilen Allah'ın azametini soran bedevinin anlayacağı şekilde açıklamaktır.

"Allah'ın kim olduğunu biliyor musun?" sözü ise: "Allah'ın azametini ve yüceliğini biliyor musun?" manasındadır. " ... gıcırdar" sözü, Allah'ın azamet ve yüceliği karşısında aciz kalması demektir. Bilindiği gibi, semer, üzerinde olanın güç ve ağırlığı sebebiyle gıcırdar." Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bununla Allah'ın azametini ve yüceliğini benzetme yaparak anlatmış, hiçbir şeye şefaatçi kılınamayacağını belirtmiştir. Böyle yapılmadığı takdirde yüce Allah yaratılmış olana benzetilmiş olur ki: "O'nun benzeri hiçbir şey yoktur. O, işitendir, görendir.''[Şura 11]

885- Sa'd b. Ebi Vakkas bildiriyor: Sa'd b. Muaz, Kurayza oğullarından ergenliğe girenlerin öldürülmesi, malları ve çoluk çocuklarının Müslümanlar arasında paylaştırılmasına hükmetti. Bu hükmü Resulullah'a (Sallallahu aleyhi ve Sellem) zikredilince de, Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Yüce Allah'ın, semaların ötesinden onlar hakkında verdiği hükmü vermiş" buyurdu.1

[-] İsnadı hasendir. Buhari (6/165 7/123, 411) ve Müslim (1768).

886- Ebü Yezid el-Medini der ki: Ömer b. el-Hattab, arkadaşlarından bir grupla giderken ihtiyar bir kadın onu durdurdu. Ömer de durup ona yaklaştı ve ellerini omuzlarına koydu. Kadın diyeceklerini deyip cevabını aldıktan sonra da çekip gitti. Bir kişi: "KureyşIi kişileri bu yaşlı kadın için mi tuttun?" dedi. Bunun üzerine Ömer: "Yazık sana, bu kadının kim olduğunu biliyor musun? Bu, Allah'ın şikayetini yedi sema üstünden işittiği kadındır. Vallahi, geceye kadar yanımdan ayrılmasaydı sadece namaz kılmak için giderdim ve geri dönüp o ihtiyacını giderinceye kadar yanından ayrılmazdım" dedi.

[-] Ravileri güvenilirdir; ancak isnadında kopukluk vardır.

887- İbn Abbas der ki: "her şeyi düşünün, ama Allah'ın zatını düşünmeyin. Çünkü yedinci semadan Kürsi'ye kadar yedi bin nur vardır. Allah da bunların üzerindedir."

888- el-Ferra: "O, kulları üzerinde kesin egemendir''[En'am 18] ayetini açıklarken: "Diğerine karşı egemen olan her şeye O üstün gelmiş demektir" dedi. [-] Sahih

Sonraki sayfa için aşağıdaki link’i kullan:

Yüce Allah'ın: "Gökte olanın sizi yerin dibine geçirmesinden güvende misiniz?" Buyruğu