BEYHAKİ KÜLLİYATI

ALLAH’IN İSİM VE SIFATLARI

ANA SAYFA Kur’an Hadis Sözlük Biyografi

Yüce Allah'ın: "Sizin Rabbiniz, altı günde gökleri ve yeri yaratan ve sonra Arş'a istiva eden Allah'tır"[A'raf 54] Buyruğu

Yüce Allah şöyle buyurur: "Sizin Rabbiniz, altı günde gökleri ve yeri yaratan ve sonra Arş'a istiva eden Allah'tır. Gündüzü durmaksızın kendisini kovalayan geceyle örten, Güneş'e, Ay'a ve yıldızlara kendi buyruğuyla baş eğdirendir. Haberiniz olsun ki yaratmak da, emir de (yalnızca) onundur. Alemlerin Rabbi olan Allah ne yücedir."[A'raf 54] Yüce Allah bu ayette her şeyin emriyle var olduğunu bildirdikten sonra emri yaratmadan ayırarak: "Haberiniz olsun ki yaratmak da, emir de (yalnızca) onundur. Alemlerin Rabbi olan Allah ne yücedir"[A'raf 54] buyurmuştur.

Süfyan b. Uyeyne der ki: Yüce Allah: "Bilin ki yaratma da, emir de O'nun hakkıdır. Alemlerin Rabbi olan Allah Yüce'dir"[A'raf 54], "Rahman olan Allah Kur'an'ı öğretti; insanı yarattı ve ona konuşmayı öğretti"[Rahman 1,2] buyurarak, yaratılış ta Kur'an'ı insanla birlikte zikretmemiştir. İnsanı zikrederken yaratmadan, Kur'an'ı zikrederken ise öğretmeden bahsetmiştir. "Bir şeyin olmasını istediğimiz zaman sözümüz sadece ona ''01'' dememizdir ve hemen olur"[Nahl 40] buyruğuyla bir şeyi yaratmak istediği zaman ona: "OL!" demesinin yeterli olduğunu bildirmiştir. Eğer Allah'ın kelamı mahluk olsaydı o sözün yaratılması da başka bir şeye bağlı olurdu. Bağlı olduğu şey de yine var olmak için başka bir şeye bağlı olurdu ve bu böyle sonsuza kadar giderdi ve bu durumda yüce Allah'ın kelamının ezeli oluşu muhal olurdu. Halbuki emrin ezeli olması ve yaratıcıya daima bağlı olmalıdır.

483- Suheyl der ki: Ebu Salih, yatmak istediğimiz zaman, kişinin sağ tarafına uzanmasını, sonra şöyle demesini emrederdi: "Allahım! Sen göklerin, yerin, Büyük Arş'ın, bizim ve her şeyin Rabbi, taneyi ve çekirdeği yaran, Tevrat'ı, İncil'i ve Kurlan'ı indirensin. İradesini eline aldığın her şeyin şerrinden sana sığınınm. Evvel (Varlığının başlangıcı olmayan) Sensin. Senden önce hiçbir varlık yoktur. Ahir olan Sensin. Senden sonra hiçbir varlık yoktur. Zahir olan sensin, senin üzerinde hiçbir varlık yoktur. Batın sensin, senin ötende hiçbir şey yoktur. Borçlanmızı ödettir ve bizi fakirlikten kurtar." Ebu Salih, bunu Ebu Hureyrelden, Hz. Peygamber'den (Sallallahu aleyhi ve Sellem) rivayet ederdi.

Müslim Sahihlinde Züheyr b. Harb kanalıyla Cerir'den rivayet etti. [-] Sahihtir.

Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) mahluk olan ve mahluk olmayanı birbirinden ayırmış ve mahluk olanı, yaratma fiilini zikrederek Halik'ına izafe etmiştir. Tevrat, İncil ve Kur'an'ı da yaratma fiilini zikretmeden yüce Allah'a izafe etmiştir. Mahluk olanla olmayanı da bir arada zikretmemiştir.

484- Ebu Zer'in bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) buyurdu ki: "Allah şöyle buyurur. .. " -Hadis devam ediyor- Sonunda şu ibare geçmektedir: "İhsanım bir sözdür, azabım da bir sözdür. Bir şeyin olmasını dilediğim zaman ''OL!'' derim, oluverir." [-] Zayıf,

Allah en doğrusunu bilir, ancak "Allah'ın emri daima yapıla gelmiştir''[Nisa 47] buyruğundan kastedilen Zeyd ve hammıyla olan mesele, Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Zeyneb ile evlenmesi, evlatlığın hammıyla evlenmenin caiz olmasıdır. Bu buyruk: "Allah'ın emri şüphesiz gereği gibi yerine gelecektir"[Ahzab 38] buyruğuyla aynı manadadır. Kur'an'daki emirler on üç manaya gelir. Bunlardan biri, din manasına gelen emirdir. "Sonunda onlar istemedikleri halde hak ortaya çıktı, Allah'ın emri üstün geldi''[Tevbe 48] ayetindeki emirden kasıt Allah'ın dini olan İslam' dır. Bir başkası, söz manasına gelen emirdir. Yüce Allah: "Bunun üzerine ona şöyle vahyettik: Nezaretimiz altında, sana bildirdiğimiz gibi gemiyi yap; buyruğumuz gelip tandırdan sular kaynayınca her cinsten birer çifti ve aleyhine hüküm verilmiş olanın dışında kalan çoluk çocuğunu alıp gemiye bindir"[Müminun 27] buyruğundaki emirden kasıt buyruktur. Yine yüce Allah: "Sihirbazlar işi aralarında tartıştılar ve konuşmalarını gizli tuttular"[Taha 62] buyurmuştur. Buradaki emirden (iş) kasıt sözleridir. Bir başkası da, azab manasına gelen emirdir. "İş olup bitince ... ''[İbrahim 22] buyruğundan kasıt cehennemliklere azab vacip oluncadır. Bir başkasından da Hz. İsa kastedilmiştir. Yüce Allah'ın: "Bir işin olmasını dilerse ona ol der ve olur"[Al-i İmran 47] buyruğundaki emirden kasıt Hz. İsa'nın babasız yaratılmasıdır. Yüce Allah ol deyince her şeyolur. Bir başka emirden de Bedir'de öldürülenler kastedilmiştir. "Allah'ın buyruğu gelince iş gerçekten biter''[Mümin 78] buyruğunda, Bedir'de öldürülenler kastedilmiştir. "Fakat Allah mahvolan, apaçık belgeden ötürü mahvolsun, yaşayan da apaçık belgeden ötürü yaşasın diye olacak işi yaptı''[Enfal 42] buyruğundan kastedilenler de Mekke kafirlerinin öldürülmesidir. Bunlardan biri de Mekke'nin fethidir. Yüce Allah'ın: "De ki: Babalarınız, oğullarınız, kardeşleriniz, eşleriniz, akrabanız, elde ettiğiniz mallar, durgun gitmesinden korktuğunuz ticaret, hoşunuza giden evler sizce Allah'tan, Peygamber'inden ve Allah yolunda savaşmaktan daha sevgili ise, Allah'ın buyruğu gelene kadar bekleyin"[Tevbe 24] buyruğundaki emirden kasıt ta, Mekke'nin fethidir. Bunlardan biri de Kurayza oğullarının öldürülmesi ve Nadir oğullarının sürgün edilmesidir. Yüce Allah'ın: "Allah'ın emri gelene kadar onları affedin, geçin"[Bakara 109] buyruğundan kastedilen budur. Bunlardan biri de kıyamettir. "Allah'ın buyruğu gelecektir; acele gelmesini istemeyin''[Nahl 1] buyruğunda kıyamet kastedilmiştir. Bunlardan biri de kazadır. Yüce Allah şimşekle ilgili: "Doğrusu sizin Rabbiniz gökleri ve yeri altı günde yaratıp sonra Arş'a hükmeden, işi düzenleyen Allah'tır''[Yunus 3] buyurmuştur. Bunlardan biri de vahiydir. "Gökten yere kadar, olan bütün işleri Allah düzenler"[Secde 5] buyruğunda kastedilen vahiydir.

Bunlardan biri de mahlukatın işleridir. Yüce Allah'ın: "İyi bilin ki işler sonunda Allah'a döner"[Şura 53] buyruğunda kastedilen mahlukatın işleridir. Bunlardan biri de yardımdır. Yüce Allah'ın: "Bu işten bize ne, diyorlardı. De ki: İş (zafer, yardım) tamamen Allah'a aittir''[Al-i İmran 154] buyruğundaki işten kasıt yardımdır. Bunlardan biri de günahtır. Yüce Allah'ın: "Onlar, işlerinin karşılığını tattılar''[Talak 9] buyruğundaki işten kasıt, günahının cezasıdır.

485- Huzeyl bu yorumları Mukatil'den nakletmiştir. [-] Zayıf

Yukarıda sayılanların hepsinde de "emir" zikredilen manalarda gelmiştir. "Bilin ki yaratma da, emir de O'nun hakkıdır"[A'raf 54] ayeti emrin mahluk olmadığını, bu kelimenin bazen yaratma, irade, tedebbür manasında kullanıldığını göstermektedir. Kuteybi der ki: İrade, tedebbür, dileme gibi şeyler farklı şeyler olsalar da, bunların hepsine de "emir" denilebilir. Çünkü her şey Allah'ın emriyle olur. Bununla ilgili yüce Allah: "İyi bilin ki işler sonunda Allah'a döner"[Şura 53] buyurmuştur. [-] Zayıf,

Sonraki sayfa için aşağıdaki link’i kullan:

Yüce Allah'ın: "İş, eninde sonunda Allah'a aittir"[Rum 4] Buyruğu