ŞUABU’L-İMAN

41.ŞU’BE: OYUN VE EĞLENCE

Oyun ve Eğlencelerin Haram Olması

"De ki: "Allah katında olan, eğlenceden de kazançtan da hayırlıdır. Allah, rızık verenlerin en iyisidir" (Cuma suresi 11. ayet)

6074- Cabir der ki: Cuma günü Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) hutbe verirken bir kervan gelince halk (hutbeyi bırakıp) kervanı seyretmeye gittiler, Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) mescitte on iki kişiyle kaldı. Bunun üzerine: "Onlar bir kazanç veya bir eğlence gördüklerinde, seni ayakta bırakarak oraya yöneldiler"[Cuma 11] ayeti nazil oldu.

Ravileri güvenilirdir ve hadis sahilıtir.

Müslim bu hadisi Sahıh'te Ebu Bekr b. Ebi Şeybe'den, Buhari ve Müslim de başka bir yolla Husayn'dan naklettiler. - Müslim, cumua (11, 37). - Buhari, cumua (225), buyu (6).

6075- Mukatil b. Hayyan, Cuma Suresindeki ayet le ilgili olarak şöyle dedi: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Cuma günü ayakta durarak hutbe verirdi. Dıhye el-Kelbi tüccar bir kişi idi. O, Müslüman olmadan önce ticaret mallarıyla Medine'ye geldiği zaman cemaat mallarını görmek ve satın almak için Mescid'den dışarı çıkardı. Yine bir gün Cuma namazı vaktinde Medine'ye geldi. İnsanlar Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) yanında Mescid'de idi ve Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) hutbe vermekteydi. Dıhye, Medine'ye girdiği zaman ailesi onu davullar ve eğlencelerle karşıladılar. Allah'ın zikretmiş olduğu eğlence de buydu. Cemaat Dıhye'nin ticaret mallarıyla Ahcaru'z-Zeyt denilen yerde konakladığını işittiler. Burası Medine çarşısında bir yerdi. Bazı sesler işittiler ve Dıhye'nin ticaret mallarını ve eğlenceyi seyretmek için çoğu Mescid'den çıkıp gitti. Resulullah'ı (Sallallahu aleyhi ve Sellem) hutbe verirken birkaç kişiyle bırakmışlardı. Allah daha doğru bilir, bunu üç defa tekrarladılar. Bize bildirildiğine göre Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ile Mescid'de kalanların sayısı az idi. Bunun üzerine Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Eğer bunlar olmasaydı" -ki bununla Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ile beraber Mescid'de kalanlar kastedilmektedir- "gökyüzünden üzerlerine taş yağardı" buyurdu. Sonra: "Allah katında olan, eğlenceden de kazançtan da hayırlıdır. Allah, rızık verenlerin en iyisidir, de''[Cuma 11] buyruğu indi.

Tahric: İsnadında sakınca yoktur. Suyuti, Dürrü'l-Mensur (8/166).

Halimi der ki: Sahabenin kervan için çıkması ve onu seyretmesi faydasız, ancak günahı olmayan bir eğlenceydi. Ancak bu eğlenceye Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) huzurundan ayrılarak ve onu yalnız bırakarak gidilince faydasız olan şey büyüyüp zararlı bir şeye dönüştü ve haklarında ayet nazil oldu. - Halimi, el-Minhac (3/90).

6076- Ukbe b. Amir'in bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: "Atış ve binicilik talimi yapm. Ancak atış talimi yapmanız benim için binicilikten daha iyidir. Üç şey dışında oyalayan her şey batıldır. Bu üç şey de kişinin atış yapması, atını eğitmesi veya ailesiyle oynayıp vakit geçirmesidir. Bunlar hak ve meşru olan şeylerdir. Atışı öğrendikten sonra terk eden, bildiği şeye nankörlük etmiş olur. ''

Tahric: İsnadı hasendir. Ebu Davud 3/28 (2153 ve Nesai (6/223)

Halimi der ki: Allah en doğrusunu bilir, ancak bunun manası: Hiçbir şekilde faydası olmayan şeyle meşgul olunan her şey batıldır ve bu şeyden uzak durmak uygun düşer. Ancak üç şey bunun dışındadır. Kişi bu üç şeyi eğlenmek için yapsa bile faydalı olması sebebiyle bu yaptığı batıl sayılmaz. Ok atmak, bineği eğitmek, savaşta başanya yardım eden şeylerdir. Kişinin ailesiyle oynaşması, bundan Allah'a kulluk edecek bir çocuğunun olmasına vesile olabileceği için bu üç tür eğlence haktır. Tavla ve satranç, eğer bir bedel karşılığında oynanıyorsa ittifakla haramdır. Ancak şart koymadan oynanmasıyla ilgili ihtilaf vardır. Bana göre bu şeyin haram olması daha muhtemeldir. - Halimi, el-Minhac (3/90-91).

6077- Süleyman b. Bureyde'nin, babasından bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: "Taula oynayan kişi. elini domuz eti ve kanına bulamış gibidir. ''

Müslim bu hadisi Sahih'te Sevri'den rivayet etti.

Tahric: İsnadı sahihtir ve ravileri güvenilirdir. - Müslim, şiir (10).

Halim) der ki: ilim ehline göre hadisin manası, kişinin elini domuz etini yemek için uzatmasıdır. Yani tavla oynamak domuz eti yemek gibidir. - Halimi, el-Minhac (3/91).

6078- Ebu Musa el-Eş'ari'nin bildirdiğine göre Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: "Zarla oynayan, Allah'a ve Resulüne isyan etmiş olur.',

Tahric: Said ve Ebu Musa arasındaki kopukluk sebebiyle senedi zayıftır, ancak hadis hasendir. İbn Mace 2/1237 (3762).

Başka bir yolla Muhammed b. Ka'b'ın Ebu Musa'dan bize bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: 'Zarlan atıp ne geleceğini bekleyen kişi, Allah'a ve Resulüne isyan etmiş olur. ''- Ahmed, Müsned (4/407).

6079- Musa b. Abdirrahman el-Hatmi der ki: Muhammed b. Ka'b'ın, Abdurrahman'a (Abdurrahman b. Ebi Said el-Hudri'ye): "Resulullah'tan (Sallallahu aleyhi ve Sellem) naklen babandan duyduğun bir şeyi anlat" dediğini işittim. Abdurrahman şu karşılığı verdi: Babamdan duyduğuma göre kendisi, Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurduğunu işitmiştir: "Zarla oynadıktan sonra kalkıp namaz kılan, irin ve domuz kanıyla abdest aldıktan sonra kalkıp namaz kılan sonra da Allah 'tan bu namazı kabul etmesini isteyen gibidir." Yani Allah onun namazını kabul etmez."

Tahric: İsnadı zayıftır. Ahmed, Müsned (5/370), Ebu Ya'la, Müsned 2/355-356 (1104) ve İbn Ebi Dünya, Zemmu'l-Melahi (46/42).

6080- Abdullah (b. Mes'üd)'un bildirdiğine göre Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: "Şu küp şeklinde. işaretli olan ve atılan iki zardan uzak durun! Zira bunlar kumardandır."

Ziyad el-Bekali bu hadisi İbrahim'den bu şekilde merfü olarak rivayet etti.

Tahric: İsnadı zayıftır. İbn Adiy, el-Kamil (1/216), Ahmed, Müsned (1/446) ve Heysemi, Mecma (8/113).

6081 - Abdullah b. Mes'üd'un bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur: "Şu küp şeklinde, işaretli olan ve atılan iki zardan uzak durun! Zira bu, Acemlerin kumarıdır ...

Tahric: Ravileri güvenilirdir ve hadis mevkuf'tur. Buhari, el-EdEbu'l-Müfred (1270) ve İbn Ebi Şeybe, Musannef (8/549).

6082- Ebu'l-Ahvas der ki: Abdullah b. Mes'üd'un şöyle dediğini işittim: "Şu atılan iki zardan uzak durun! Zira Acemlerin kumarıdır."

Tahric: İsnadında tanımadığım biri vardır. Abdürrezzak, Musannef 10/467 (19727).

6083- Semure b. Cundub'un bildirdiğine göre Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: "Şu küp şeklinde, işaretli olan ve atılan iki zardan uzak durun! Zira bunlar kumardandır. ''

İsnadı zayıftır.

6084- Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem) hanımı Hz. Aişe'nin bildirdiğine göre, evinde yanlarında tavla olan bazıları ikamet ediyordu. Hz. Aişe onlara haber gönderip: "Eğer bu zarları evden çıkarmazsanız, sizi evimden çıkarırım" dedi. Hz. Aişe, onlarda tavla bulunmasını çirkin bulmuştur.

Tahric: İsnadı hasendir. Buhari, el-Edebu'I-Müfred (12734).

6085- Nafi'nin bildirdiğine göre Ubeydullalı b. Ömer, ailesinden birinin tavla oynadığını görünce oynayanı döver ve zarı kırardı.

Tahric: Ravileri güvenilirdir. Buhari, el-EdEbu'I-Müfred (1273) ve İbn Ebi Şeybe, Musannef (8/548-549).

Yahya b. Said'in, Nafı'den bize bildirdiğine göre İbn Ömer: "Tavla oynamak, kumarın kendisidir" derdi.

6086- Abdullah b. Amr b. el-As der ki: "Kim zarlarla kumar kastıyla oynarsa domuz eti yemiş gibi olur. Kumarı kastetmeden oynayan ise üzerine domuz yağını sürmüş gibidir."

Tahric: Abdürrezzak, Musannef 10/468 (19729).

Bu hadis bize "Sellam b. Miskin -Katade -Ebu Eyyüb -Abdullah" kanalıyla mevsul ve mevkuf olarak rivayet olundu. - İbnu'l-Ca'd, Müsned 2/1103 (3217), İbn Ebi Şeybe, Musannef (8/549) Bak: Suyuti, edDürrü'l-Mensur (3/169).

6087- Hanzale es-Sedusi, Ensar'dan bir adamın şöyle dediğini bildirir: "Kim kuman kastetmeden zarla oyun oynarsa üzerine domuz yağını sürmüş gibidir. Kim de zarlarla kumar kastıyla oynarsa domuz eti yemiş gibi olur.''

İsnadı zayıftır.

6088- Rabia b. Gülsum, babasından bildiriyor: İbnu'z-Zübeyr bize hitap edip şöyle dedi: "Ey Mekke halkı! Bana bazı kişilerin "tavla" denilen bir oyunla oynadığı söylendi. Oysa Yüce Allah Kitab'ında: "Ey inananlar! İçki, kumar, putlar ve fal okları şüphesiz şeytan işi pisliklerdir, bunlardan kaçının ki kurtuluşa eresiniz. Şeytan, içki ve kumarla, ancak aranıza düşmanlık ve kin sokmak; sizi Allah'ı anmaktan ve namazdan alıkoymak ister. Artık vazgeçiyor musunuz"[Maide 90,91] buyurmaktadır. Allah'a yemin olsun ki, onu oynayan biri bana getirilir se onun saçlarını kesip kırbaçlarım ve kumar parasını da onu getiren kişiye veririm."

Tahric: İsnadında sakınca yoktur. İbn Ebi Dünya, Zemmu'l-Melahi (61/23) Bak: Suyuti, ed-Dürrü'l-Mensur (3/168-169).

Zada oynamanın yasaklanmasıyla ilgili Osman b. Affan'dan şöyle bir hadisi naklettik: "Odun yığılmasını emretmek, sonra evlerinde tavla olanların evine gidip kendilerini yakmak içimden geçiyor." Burada zikredilmeyen isnadlar, Sünen'de Şahitlikler konusunda geçmiştir.

6089- Katade der ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bize: "Şu küp şeklinde olan zarIar, Acemlerin kumarıdır" buyurdu.

Tahric: İsnadı mürseldir. İbn Ebi Şeybe, Musannef (8/547).

6090- Hüseyin: "Zar oyunları, Acemlerin kumarıdır" demiştir.

Tahric: İsnadında sakınca yoktur. Suyuti, Dürrü'l-Mensur (3/169).

6091- Ebu Hureyre şöyle derdi: "Zarla oynanan her oyun kumardır ve oynamak caiz değildir."

İsnadı zayıftır,

6092- Mücahid'in bildirdiğine göre Ka'b(u'l-ahbar) şöyle derdi: "Elimi kana batırıp abdest almadan namaz kılmam, benim için zar oyunu oynadıktan sonra abdest alıp namaz kılmamdan daha üstündür.''

İsnadı zayıftır .

6093- İbn Mes'ud şöyle derdi: "Elimde iki kor parçasını sönene kadar çevirip durmam, benim için zar oyunu oynamamdan daha sevgilidir.''

İsnadı zayıftır.

6094- Tubey der ki: "Tavlayla oynayan kişi, yüzüne domuz kanı sürdühen sonra kalkıp namaz kılan gibidir. Bunun namazı kabul edilir mi, edilmez mi?"

İsnadında sakınca yoktur.

6095- Yahya b. Ebi Kesir der ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) zarlada oyun oynayan bir topluluğun yanından geçince: "Gatil kalpler, (boşuna) çalışan eller ve boş konuşan diller" dedi.

Tahric: İsnadı mürseldir. SuyUtt, Dürrü'l-Mensur (3/ ı 69).

6096- Fudayl b. Gazvan der ki: Mesruk zar oyunu oynayan bir topluluğun yanından geçerken: "Ey Ebu Aişe! Bazen boş akitlerimizde bu oyunu oynuyoruz" dediler. Mesruk: "Boş işte yapılacak şey bu değildir" karşılığını verdi.

Ravileri güvenilirdir.

6097- Esbağ b. Nubate'nin bildirdiğine göre Hz. Ali, satranç oynayan bir topluluğun yanından geçerken şöyle dedi: "Şu karşısına geçiP tapmakta olduğunuz heykeller de ne oluyor?"[Enbiya 52] Kişinin kor ateşi sönünceye kadar tutması bunlara (satranç taşlarına) dokunmasından daha hayırlıdır."

Beyhaki der ki: Hz. Ali'nin bu hadisinin, Şehadat kitabında zikrettiğimiz şahitleri vardır.

Cafer b. Muhammed'in, babasından bildirdiğine göre Hz. Ali: "Satranç, Acemlerin kumandır" derdi.

Bize bildirildiğine göre İbn Ömer'e satranç sorulunca: "Kumardan daha kötüdür" cevabını vermiştir.

Tahric: İbn Ebi Dünya, Zemmu'l-Melahi (49) Bak: Suyuti, Dürrü'l-Mensur (3/169).

İbn Şihab'dan bize bildirdiğine göre Ebu Musa el-Eş'ari: "Satrancı ancak günahkar olan oynar" demiştir.

Ubeydullah b. Ebi Cafer'in bildirdiğine göre Ebu Said el-Hudri satranç oynamayı kerih görürdü. Rivayet edildiğine göre İbn Şihab'a satranç oynamak sorulunca: "O, batıldandır ve Allah batılı sevmez" cevabını verdi.

İbnu'l-Müseyyeb'den de aynı şey nakledilmiştir. Malik'ten bildirdiğine göre: "Satranç kumardandır" demiştir. Bize bildirdiğine göre İbn Abbas olan bir yetimin velisi olmuştu ve onun satrancını yakmıştır.

6098- Ubeydullah b. Ömer der ki: Kasım'a: "Zarla oynamayı kerih görüyorsunuz. Peki satrancın durumu nedir?" diye sorulunca: "Allah'ı zikirden ve namazdan alıkoyan her şey kumardır" cevabını verdi.

Tahric: Ravileri güvenilirdir. Suyuti, Dürrü'l-Mensur (3/168).

6099- Ukbe b. Salih der ki: İbrahim(-i Nehai)'ye: "Satranç oynamak hakkında ne dersin? Ben satranç oynamayı seviyorum" dediğimde: "O lanetlenmiştir. Onunla oynama" karşılığını verdi. Ben: "Oynamadan duramıyorum" deyince ise: "Bir yıl oynamayacağına dair yemin et" deyince, yemin ettim ve bir daha oynamadım.

Tahric: Ravileri güvenilirdir. İbn Ebi Dünya, Zemmu'l-Melahi (48/49).

6100- Talha b. Musarrif der ki: "İbrahim( -i Nehai) ile hocalarımız satranç oynayanların yanından geçerken onlara selam vermezlerdi.''

Ravileri güvenilirdir.

6101- Ebu Cafer der ki: "Satranç Mecusiliktir, onunla oynamayın."

Tahric: İsnadında tanımadığım vardır. Suyuti, ed•Dürrü'l•Mensur (3/169).

6102- Bessam es-Sayrafi der ki: Ebu Cafer'e satrancı sorduğumda:

"Mecusileri(n oyununu) bırak" dedi.

Tahric: İsnadında sakınca yoktur. İbn Ebi Şeybe, Musannef (8/550•551).

6103- Amr b. Ubeyde el-Kadi'nın azatlısı İsa b. Subayh der ki: Eyyub es-Sahtiyani ile beraberken satranç oynayan bir topluluk gördü ve Muhammed b. el-Münkedir'e: "Zarla oynayan Allah'a ve Resulüne isyan etmiş olur" dedi. Amr b. Ubeyde ona: "Bu tavla değil satrançtır" deyince Eyyub: "Tavla ve satranç aynı şeydir" karşılığını verdi.

Tahric: İsnadında tanımadığım biri vardır, diğer ravileri güvenilirdir. İbn Ebi Dünya, Zemmu'l-Melahi (49).

6104- Katade der ki: Basra halkından olan Abdullah b. Galib satranç oynayan bir topluluğun yanından geçti ve Hasan'a: "Putlarının etrafında toplanmış bir topluluğun yanından geçtim" dedi.

Tahric: İsnadı hasendir. Abdürrezzak, Musannef 10/467 (19726).

6105- Ubeydullah b. el-Müseyyeb 'in bildirdiğine göre Yezid b. Yusuf, Yezid b. Ebi Habib'e satranç oynamayı sorunca: "Satranç oynayan bir topluluğun yanından geçecek olsam onlara selam vermem" dedi.

İsnadı zayıftır.

6106- Muhammed b. Sirin der ki: "Satranç oynayanın şahitliği kabul edilmezse yeridir.''

İsnadında tanımadığım biri vardır.

6107- Süreye b. en-Nu'man der ki: Abdullah b. Nafi'ye satranç ve zar oyununu sorduğumda şöyle cevap verdi: "Yetiştiğim alimlerimizin hepsi bunları kerili görmüştür. Malik te böyle derdi."

Süreye der ki: Bu kişilerin şahitliğini sorduğumda ise şöyle cevap verdi: "Bunların şahitliği kabul edilmez ve bir değerleri de olmaz. Ancak gizlice oynuyorsa o başka. Malik te bu görüşteydi." Şarkı hakkında da aynı şeyi söyleyip şahitliklerinin kabul edilmeyeceğini söylemiştir.

İsnadında tanımadığım biri vardır.

Beyhaki der ki: Haram olduğunda ihtilaf olmayan şey, zarla oynanan oyun (tavla)dır. Onunla oynayanın şahitliğini kabul etmeyiz. ihtilaf edilen şey ise satrançtır. Bu oyunu helal sayanlar sebebiyle satranç oynayanın şahitliğini eğer bir şey karşılığında oynamıyorsa ve namazı ihmal etmiyorsa reddetmeyiz. Satranç oynamanın keraheti hakkında Şafii nastan delil getirmiştir. Başarı Allah'tandır.

6108- Enes b. Malik'in bildirdiğine göre Hz. Peygamber (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: "Allah, beni alemlere rahmet ve hidayet için gönderdi. Yine beni ud, kaval gibi çalgı aletlerini, Cahiliye ahalisinin geleneklerini yok etmek için gönderdi." Sonra Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: "Kim dünyada içki içerse, kıyamet gününde kendisine Cehennemim ateşinden içirir veya bağışlar. ''

Tahric: İsnadı zayıftır. Ahmed, Müsned (5/257, 258), Taberani, M. el-Kebır 8/232,233 (7803) ve el-Acurrl, Tahrım en-Nerd ve's-satranc (194). Bak: Suyuti, Dürrü'l-Mensur (3/178),

Beyhaki der ki: Hadisin şahitlerini başka konularda zikrettik. Bu şahitler hadisi kuvvetlendirmektedir. Allah en doğrusunu bilir. Sünen kitabında diğer oyunlar hakkında rivayetler zikrettik. Dileyen oraya bakabilir.

6109- Mücahid der ki: "İbn Ömer ondört taş oynayan bir topluluğun yanından geçerken oyun oynadıkları şeyi yaktı."

Tahric: İsnadı zayıftır. el-Acurri, Tahrım en-Nerd ve's-satranc (159).

6110- Nafi'nin bildirdiğine göre İbn Ömer, ondört taş denilen oyunun oynandığı aleti kırardı.

Tahric: İsnadı zayıftır. İbn Sa'd, Tabakat (4/164), İbn Ebi Şeybe, Musannef (8/551) ve Abdürrezzak, Musannef(10/466).

Nafi'nin, Safiyye'den bize bildirdiğine göre İbn Ömer ailesinden bazılarının yanına girince bu oyunu oynadıklarını görüp oyun aletlerini kırdı. Seleme b. el-Ekva'dan da bize bildirildiğine göre bunu yasaklamıştı. - İbn Ebi Şeybe, Musannef (8/ SS 1,552).

6111- Ümmü Seleme der ki: "Evinizin birinde yangın çıkması, evinde on dört taş olan oyun aletinin olmasından daha hayırlıdır."

İsnadı zayıftır.

Bir sonraki konu için aşağıdaki link’e tıklayın:

Salıncaklar