EL-MUVAFAKAT *ŞATİBİ*
SIHHAT VE BUTLAN /
BİRİNCİ MESELE: SIHHATİN ANLAMI:
"Sıhhat"
sözcüğü iki anlamda kullanılır:
a) Amelin üzerine
neticelerinin dünyada terettüp etmesi manasında.
Mesela ibadetler
hakkında "sahihtir" dediğimizde bu "o ibadet yeterlidir, zimmeti
temize çıkarıcı vasıftadır, kazası olanlarda kazayı düşürücü özelliktedir"
ve benzeri bu manayı ifade eden sözler manasına gelir. Keza muamelat hakkında
"sahihtir" dediğimizde, bu "Şer'an
mülkiyeti gerektirir, evlilikte kadının kadınlığından istifadenin helalliğini,
sair akitlerde akit konusu şeylerden faydalanmanın mübahlığını
sağlar" ve daha başka bu manaya gelen diğer şeyler demek olur.
b) Amelin üzerine
neticelerinin ahirette terettüp etmesi manasında:
Mesela sevabın terettübü gibi. Mesela "Bu sahih bir ameldir."
denilir. Bu kullanılış şeklinde cümlenin manası "Ahirette
ondan dolayı sevab umulur." demek olur.
İbadetler konusunda bu açıktır. Muamelat konusuna gelince, sevap bu amelle Şari'in emrine imtisale niyet
etmesi ve emir ya da nehyin gereğini kasdetmiş olması
açısından olur. Muhayyer kılınan bir şeyin yapılması durumunda da, teşriden
gafil olarak ve mücerred kendi hazzını değil de Şari'in o konuda kendisini muhayyer kılmış olması kasdını bulundurması yönünden sevaba nail olur. Bu da bu
açıdan "sahih amel" diye isimlendirilir. Bunlar fukahanın
üzerinde durmadığı garib bir kullanış şekliyse de,
üzerinde Gazzali vb. gibi ahlak alimleri
tarafından yeterince durulmuştur. Bu konu selefin üzerinde titizlikle
durdukları bir husustur. Bu konuda Gazzali'nin niyet
ve ihlas konusunda naklettikleri üzerinde düşünmek gerekir.
Sonraki
sayfa için aşağıdaki link’e tıkla: