EL-MUVAFAKAT *ŞATİBİ*
GENEL OLARAK DELİLLER /
a) Delillerle ilgili külli esaslar /
YEDİNCİ MESELE:
Kitap'ta mutlak olarak
sabit olan; herhangi bir kaydı bulunmayan; hakkında belli bir kıstas ya da
kaide getirilmeyen şeri bir delilınass,
mükellefin değerlendirmesine bırakılmış demektir. Bu türden olan deliller daha
çok hikmetleri aklen kavranabilen adetlerle ilgili olmaktadır. Mesela,
emredilen konulardan adalet, iyilik, af, sabır, şükür gibi; yasaklanan
konulardan zulüm, fuhuş, kötülük, zulüm ve taşkınlık, ahdi bozma gibi.
Şeriatta, mutlak olmaksızın belirli kayıtlarla gelen; hakkında belirli kıstas
ve kaideler konulan delillerinasslar ise, taabbudilik ifade ederler. Bunlar eğer mükellefin
değerlendirmesine bırakılacak olsaydı; mükellef onlardan gözetilen amaca
ulaşamazdı. Çünkü ibadetler konusu, akıllarca tafsilatı bir tarafa ta esastan
bile kavranamayan şeylerdir. İbadetler hakkında ortaya çıkan diğer durumlarda
da vaziyet aynı olacaktır; çünkü onlar da ibadetler cinsinden olmaktadır. Bu tür
deliller daha çok ibadetlerle ilgili konularda söz konusudur. Bu ikinci
kısımdan olanlar daha çok Medeni esaslarda görülür; çünkü Medeni teşri, daha
çok önceden mutlak olarak gelen hükümlerin kayıtlanması; ya da cüzi sebepler
üzerine getirilmiş yeni hükümlerin konulması şeklinde gelişmiştir. Konunun
açıklık kazanması için yeni bir mesele açmak durumundayız.
Sonraki
sayfa için aşağıdaki link’e tıkla: