UZUNLUK ÖLÇÜSÜ İLE
AHŞAB'IN SELEF YOLUYLA SATIŞI
Şafii (Allah'ın rahmeti
ona) dedi ki: Bir kişi, selef yoluyla sac ahşabında ve budaksız her bir ahşabı şu
boyda, kalınlığı şöyle şöyle, rengi de şu şekilde olacak derse, bu caizdir.
Bunların herhangi birisini belirtmezse caiz olmaz. Bizim bunu caiz kabul
edişimizin sebebi ise, ağacın dümdüz biten bir ağaç olması ve iki ucunun
ortasına yakın olmayıp onun bütün uçlarının dibi gibi olmayışı dolayısıyladır.
Uçları arasında fark olsa, bile birbirine yakındır. Eğer ahşabın kalınlığını
şart koşup iki ucundan birisini istediği kalınlıkta diğeri daha kalın olarak
getirirse, o takdirde fazlasını kendiliğinden vermiş olup müşterinin onu alması
gerekir. Şayet uzunluğu yahut iki ucundan birisinin kalınlığını daha eksik
getirecek olursa, onu kabul etmek zorunda değildir. Çünkü bu, hakkının eksik
verilmesi olur.
Dedi ki: Yetişmesi aynı
seviyede olup, iki ucundan biri diğerinden daha ince olmasa ve (olması halinde)
müsamaha ile karşılanabilirse yahut zira' ile ölçülmesi mümkün olacak şekilde
baş tarafı murabba olursa, ya da zira' ile ölçülmesi mümkün olacak şekilde
yuvarlak olursa ve satın alınan bu ağaçta sac ağacı ile ilgili olarak
belirttiğim nitelikleri şart koşarsa, bu ağaçları, cinsini belirterek selef
yoluyla satılması caizdir. Eğer onun bazı cinsleri farklılık gösterip bir kısmı
diğerine göre -devm (Türkçede güllük) denilen ağaç gibi- daha iyi ise, onun
ahşabı güzelliğinden ötürü emsali ahşaptan daha iyi bulunuyorsa, onun cinsini
söylemeden olmaz, tıpkı elbiselerin cinsini söylemeden olmayacağı gibi. Şayet
cinsini söylemeyecek olursa, selef yoluyla satılması fasit olur. Ama aralarında
fark olmayanları için, nitelikleri ve açıkladığım şekilde zira' ölçüleri
belirtilerek selef yoluyla satılmasını caiz kabul ederiz.
Dedi ki: İki ucu yahut
da biri diğerinden daha üstün ve iki ucu arası (başı ile sonu) yahut uçları
arasındakine göre eksik olursa, selef yoluyla satışı caiz olmaz. Çünkü o
takdirde en niteliği belirtilmemiş olur. Aynı şekilde eninin niteliği
belirtilmeden, boyu belirtilmiş bir kumaşta da selef caiz olmaz. Dedi ki: Zira'
ile satılan bütün ahşaplarda selef satışı ve kıyası buna göredir. Onun her bir
ahşap parçası, belirttiğim şekilde nitelikleri ve sınırları tayin edilmedikçe,
caiz olmaz. İşte masa yapında kullanılan ahşap da böyledir. Boyu, eni, cinsi ve
rengi belirtilir.
Dedi ki: Ahşap
mukabilinde ahşap verilmesi suretiyle selem alışverişi yapmakta bir sakınca
yoktur. Çünkü yenilir ve içilir şeylerin bütün türlerinde ölçek ve tartı birimi
ile miktarları tespit edilenler dışında, altın ve gümüşten başkasında riM
yoktur. Bunların dışındakilerde elden ele alınıp satılmaları, vadeli
satılmaları, selem yoluyla ve başka bir yolla satılmaları halinde
fazlalıklarında herhangi bir sakınca yoktur. Nasılolursa olsun elverir ki
bunlar malum / taraflarca bilinir olsunlar.
Sonraki için tıkla:
TARTI İLE
AHŞAPTA SELEM ALIŞVERİŞİ YAPMAK