|
İBNÜ’L-ESİR |
5. CİLT |
HİCRETİN
YÜZ ELLİNCİ YILI OLAYLARI (M. 767)
ÜSTAD
SİS'İN İSYANI
Bu
yıl Üstad Sis Herat, Bazegis, Sicistan ve diğer Horasan şehirlerinin halkı ile birlikte
isyan etti. Rivayete göre üç yüz bin savaşçı topladı, bütün Horasan'ı ele
geçirdi. Merverruz halkıyla karşı karşıya gelinceye kadar istilalarına devam
ettiler. Ecşem el-Merverruzi, Merzerruzlularla birlikte O'na karşı çıktı.
Şiddetli bir savaştan sonra Ecşem yenildi, adamlarından çoğu öldürüldü,
kumandanlarından çoğu da hezimete uğradılar. Bu kumandanlar arasında Muaz b.
Müslim, Cebrail b. Yahya, Hammad b. Amr, Ebu'n-Necm es-Sicistani ve Davud b.
Kerrar vardı.
Mansur
Razan'da iken Hazim b. Huzeyme'yi Mehdi'nin yanına gönderdi. Mehdi O'nun yanına
bazı kumandanları da vererek Üstad Sis ile savaşmak üzere görevlendirdi. Hazim
yenilen ordudaki adamları da kendi ordusunun arka kısmına yerleştirerek
ordusunun sayısının çok görünmesini sağladı ve yola çıktı. Bunlar yirmi iki bin
kişiydi. Altı binini seçerek kendi ordusundaki on iki bin kişiye ilave etti ve
ordunun bir kısmını seçkin askerlerden teşekkül ettirdi. Bekkar b. Selm seçkin
askerler kısmındaydı. Orduyu savaş düzenine soktu; sağ kanada Heysem b. Şu'be
b. Zuheyr'i, sol kanada Nehar b. Husayn es-Sa'di'yi geçirdi. Bekkar b. Selm
el-Ukayli öndeydi, sancak ise Zibrikan'daydı.
Onları
hile ile bulundukları yerden başka yere çekti, iki hendek arasına soktu ve pusu
kurdu. Karşı tarafın askerlerinin çoğu yaya idi. Daha sonra Hazim ordusunu
yerleştirdi, etrafına da hendek kazdırdı. Hendeğe dört giriş yaptırdı, her
girişe seçkin askerlerinden biner kişi yerleştirdi. Üstad Sis'in adamları
ellerinde baltalar, kürekler ve küfelerle hendeği doldurmak için geldiler.
Bekkar b. Selm'in bulunduğu kapı tarafından hendeğe yaklaştılar ve Bekkar'ın
askerlerine saldırıp hezimete uğrattılar.
Bekkar
ileriye atıldı, yürüyerek hendeğin girişine geldi ve adamlarına:
"Bizim
bulunduğumuz girişten Müslümanlara yaklaşamazlar." dedi. Yakınlarından
elli kadar kişiyle savaşarak Sis'in adamlarını geri püskürttü. Daha sonra
Hazim'in bulunduğu girişe Sis'in adamlarından Sicistan' lı Harlş saldırdı.
İşleri düzenleyen oydu. Hazim O'nun geldiğini görünce sağ cenahtaki Heysem b.
Şu'be'ye haber göndererek Bekkar'ın bulunduğu hendek girişinden dışarı
çıkmasını söyledi; çünkü o girişin hizasındakiler savaşla meşguldü, bu yüzden
O'nun çıkışım fark edemeyeceklerdi. Onların göremeyecekleri kadar uzaklaştıktan
sonra düşmanın arkasından çember içine alıp saldırmasını söyledi. Bu esnada Ebu
Amr ile Amr b. Selm b. Kuteybe'nin Taharistan'dan gelmesini bekliyorlardı.
Hazim
Bekkar'a haber gönderdi, "Heysem'in sancaklarını görünce tekbir getirin ve
''Taharistanlılar geldi'' diye seslenin." dedi, Bekkar da denileni yaptı.
Hazim ordunun merkezinden Harlş'e saldırdı ve O'nu meşgul etti. Birbirlerine
karşı iyice direndiler.
Bu
esnada Heysem'in sancaklarını gördüler ve "Taharistanlılar geldi"
diye bağırdılar. Bunu gören Hazim'in adamları yeniden saldırıya geçtiler ve
karşılarındaki orduyu dağıttılar. Heysem'in adamları da yetiştiler, mızrak ve
oklarla saldırdılar.
Nehar
b. Husayn sol cenahtan, Bekkar b. Selm ve adamları da kendi taraflarından
saldırdılar ve karşılarındaki orduyu tam bir yenilgiye uğrattılar. Müslümanların
Sis'in ordusundan öldürdükleri kişilerin sayısı yetmiş bine ulaştı, on dört bin
kişiyi de esir ettiler. Üstad Sis az bir adamla dağa kaçtı ise de Hazim onları
muhasara etti ve esirleri öldürdü. Ebu Avn ile Amr b. Selm yanındakilerle
beraber Hazim'e yardıma geldiler. Üstad Sis Ebu Avn'ın kendi hakkında vereceği
hükmü kabul ederek teslim oldu. O da Üstad'ın, oğullarının ve ailesinin zincire
vurulması, geri kalan otuz kişinin serbest bırakılması şeklinde hüküm verdi.
Hazim hükmü uyguladı. Her adama iki elbise giydirdi ve durumu mektupla Mehdl'ye
bildirdi, O da Mansur'a duyurdu.
Başka
bir rivayete göre Üstad Sis 150 yılında isyan etmiş, 151 yılında hezimete
uğramıştır.
Üstad
Sis'in peygamberlik iddia ettiği, adamlarının eşkıyalık edip yolları kestiği
söylenir.
Rivayete
göre Sis Me'mun'un annesi olan Müracil'in babası, yani Me'mun'un dedesidir;
oğlu Galib ise Me'mun'un dayısı olur. Ze'rriyaseteyn Fadl b. Sehl'i öldüren
kişidir. İleride bundan bahsedeceğiz, inşaallah.
ÇEŞİTLİ
OLAYLAR
Bu
yıl içerisinde Mansur, Ca'fer b. Süleyman'ı Medine Valiliği'nden azledip yerine
Hasan b. Zeyd b. Hasan b. Ali'yi tayin etti.
Bu
yılda Endülüs'te Naiha'da Gıyas b. Müsir el-Esedi isyan etti. Abdurrahman'ın
valileri büyük bir ordu toplayıp Gıyas'ın üzerine yürüdüler. Yapılan savaşta
Gıyas yenildi, öldürüldü ve başı Kurtuba'ya Abdurrahman'a gönderildi.
Ca'fer
b. Ebu Ca'fer Mansur bu yılda öldü. Namazını babası kıldırdı.
Geceleyin
Kureyş Kabristanı'na defnedildi. Bu yılın yaz mevsiminde Bizans'a karşı gazaya
çıkılmadı.
Bu
yıl Hac Emirliği'ni Abdüssamed b. Ali yaptı. Bazı rivayetlere göre Mekke
Amili'ydi. Başka bir rivayete göre ise, Mekke Amili Muhammed b. İbrahim'di.
KUfe'de Muhammed b. Süleyman b. Ali, Basra'da Ukbe b. Selm vali olarak
bulunuyordu. Basra Kadısı Süvvar, Mısır Valisi ise Yezid b. Hatim idi.
Bu
yılda ölen önemli şahsiyetler şunlardır: İmam-ı A'zam Ebu Hanife Nu'man b.
Sabit, Ma'mer b. Raşid, Ömer b. Zerr (155 yılında Öldüğü de söylenir. Salih
kişilerdendi, Mürcie görüşünü benimserdi), Abdülmelik b. Abdülaziz b. Cüreyc,
Megazi Kitabı müellifi Muhammed b. İshak b. Yesar (151 yılında öldüğünü
söyleyenler de vardır), Müfessir Mukatil b. Süleyman el-Belhi (Hadis ilminde
zayıf sayılırdı), Ebu Cenab el-Kelbi, Osman b. elEsved, Said b. Ebi Arube (ismi
Mihran'dı, Benu Yeşkür'ün azatlısıydı, künyesi ise Ebu'n-Nadr'dı).
BİR SONRAKİ
SAYFA İLE DEVAM ETMEK İÇİN AŞAĞIDAKİ İSME TIKLA
HİCRETİN YÜZ
ELLİ BİRİNCİ YILI OLAYLARI (M. 768)
ÖMER b. HAFS'IN SİND VALİLİĞİ'NDEN AZLEDİLİP YERİNE
HİŞAM b. AMR'IN TAYİN EDİLMESİ