İBNÜ’L-ESİR

5. CİLT HİCRİ 220.YIL ANA SAYFA Kur’an Hadis Sözlük Biyografi

FADL b. MERVA'NIN TEVKİF EDİLMESİ

Fadl b. Mervan Beredanlı idi ve güzel yazı yazma melekesine sahipti. Fadl, halife olmazdan önce el-Mu'tasım'ın katipliğini yapan Yahya el-Curmukani ile yakınlık kurdu ve huzurunda yazı yazmağa başladı. Yahya el-Curmukani ölünce de yerine geçti. Fadl, el-Mu'tasım ile birlikle Suriye ve Mısır'a gitti, bu arada birçok mal edindi. el-Mu'tasım her ne kadar halifelik makarmna geldiyse de halifeliği şekilden ileri gitmemişti. Halifeliğin yetkilerine Fadl b. Mervan hakimdi, büyümden Fadl bütün divanları ve hazineleri eline geçirdi.

el-Mu'tasım, Fadl b. Mervan'a hanende ve nedimler için hazineden bahşişler vermesini emrettiği halde Fadl emrini yerine getirmiyordu. Fadl'ın bu tutumu ise el-Mu'tasım'a çok ağır geliyordu. el-Mu'tasım'ın İbrahim adında, ''Hefti'' diye meşhur olan, kendisini güldüren ve eğlendiren bir arkadaşı vardı; Fadl'dan İbrahim'e mal vermesini istemişti. Bunun üzerine İbrahim el-Mu'tasım tarafından kendisine verilmesi istenen malı almak için Fadl'ın yanına gitti, fakat Fadl İbrahim'e hiç bir şey vermedi. Hefti ile el-Mu'tasım bir gün el-Mu'tasım'a ait olan bir bahçede birlikte geziniyorlardı. Hefti, el-Mu'tasım halife olmazdan önce de O'nunla sohbette bulunur ve arkadaşlık ederdi. Bu sırada el-Mu'tasım'a şaka yaparak: "Sen felah bulmazsın." dedi. Hefti orta boylu ve cüsseli bir kimseydi, el-Mu'tasım ise hafif bir vücuda sahipti ve bu yüzden yürürken Hefti'yi geride bırakıyor, el-Mu'tasım da Hefti'ye dönerek:

"Neye koşmuyorsun?" diye kendisine söz atıyordu. el-Mu'tasım'ın bu sözünü sık sık tekrarlaması üzerine Hefti şaka yaparak şunları söyledi: "Ben halife ile birlikte yürüdüğümü sanıyorum, yoksa kalabalık bir halk grubuyla değil .. Allah'a yemin ederim ki, sen felah bulmazsın." Hefti'nin bu sözlerine gülen el-Mu'tasım da O'na şöyle dedi: "Halifelik makamına kadar geldikten sonra ulaşamadığım bir felah nasıl düşünülür?" Bunun üzerine Hefti: "Sen felaha kavuştuğunu mu sanıyorsun? Allah'a yemin ederim ki, asla felaha ulaşmadın. Halifeliğin sadece sende ismi var, emirlerin kulaklarını aşmamaktadır ve bu durumda halife Fadl'dır." dedi. Bu defa el-Mu'tasım: "Hangi emrim yerine getirilmedi?" dedi. Hefti de şu karşılığı verdi: "İki aydan beri bana şunun ve şunun verilmesini emrettiğin halde hala elime bir şey geçmiş değildir." İşte böylece Hefti el-Mu'tasım'ı Fadl'a karşı düşmanlığa sevk etti.

Rivayet edildiğine göre, el-Mu'tasım, ilk defa kendisine yakın olan kimselerin nafaka işlerine, sonra haraç ve diğer bütün işlerin idaresine tayinlerde bulundu. Bundan sonra Fadl'ı ve ailesini Safer (Şubat) ayında bahtsızlığa uğratıp cezalandırdı ve hesaplannı görmelerini emretti. Fadl'ın yerine Muhammed b. Abdülmelik ez-Zeyyal'ı getirip Fadl'ı Musul yolu üzerinde bulunan ve ''es-S inn'' adıyla bilinen bir köye sürgün etti. Daha sonra ise Muhammed b. Abdülmelik'i vezir ve katiplik makamına yükseltti.

Fadl b. Mervan kötü huylu, çok cimri, karşılaşılmasından hoşnut olunmayan ve insanlara tepeden bakan kibirli bir kişiydi. el-Mu'tasım tarafından yıldızı söndürülünce halk başına gelen bu belaya sevindi, hatta bir şair hakkında şu mealdeki mısralan söyledi:

''Fadl b. Mervan için ağlayacak başka kimseler bulunmadığından kendine ağlasın, çünkü o dünyalık mallara sahip olduğu halde bu mallarla hayır yapmadı ve ayıplanmış bir zalim olarak dünyadan aynıdı.

Canı cehenneme gitsin! Böylesi bir kimseden kaybımız nedir ki üzülelim ?''

ÇEŞİTLİ OLAYLAR

Bu yıl Endülüs Hükümdan Abdurrahman Tuleytula'ya bir ordu gönderdi ve bu ordu Tuleytula halkıyla savaştı, fakat onlara karşı bir zafer elde edemedi.

Bu yıl hac işlerini Salih b. Abbas b. Muhammed idare etti.

Süleyman b. Davud b. Ali b. Abdullah b. Abbas b. Eyyub el-Haşimi ile cömertlerden ve evliyadan biri olan zahid Feth el-Mavsıli bu yıl vefat ettiler. Ayrıca Buhari'nin şeyhlerinden Affan b. Müslim Ebu Osman es-Saffar el-Basri elli beş yaşında iken bu yıl Bağdat'ta vefat etti. Hanımı Me'mun'un kızı Ümmü'l-Fadl ile birlikte Bağdat'a gelen Muhammed b. Ali b. Musa b. Ca'fer b. Muhammed b. Ali b. Hüseyn b. Ali de yirmi beş yaşlannda iken bu yıl, Zilhicce (Kasım) ayında Bağdat'ta vefat etti ve burada metfun bulunan dedesi Musa b. Ca'fer'in yanına defnedildi. Muhammed'in cenaze namazım el-Vasık kıldırdI. Muhammed b. Ali İmamiye mezhebine göre on iki imamda biri kabul edilmektedir. Bir rivayete göre ölüm sebebi olarak bundan başka şeyler de ileri sürülmektedir.

BİR SONRAKİ SAYFA İLE DEVAM ETMEK İÇİN AŞAĞIDAKİ İSME TIKLA

HİCRETİN İKİ YÜZ YİRMİ BİRİNCİ YILI OLAYLARI (M. 838)

BU YIL BABEK İLE YAPILAN SAVAŞ