|
İBNÜ’L-ESİR |
5. CİLT |
HİCRETİN
İKİ YÜZ BEŞİNCİ YILI OLAYLARI (M. 820-821)
TAHİR'İN
HORASAN'A VALİ TAYİN EDİLMESİ
Bu
yıl Me'mun, Tahir b. Hüseyn'i, Bağdat'dan itibaren doğu kısmının en son sınırına
kadar olan yerlerin valiliğine tayin etti. Tahir bundan önce Bağdat'ın doğu ve
batı kısmının emniyet işleri (şurta) görevini yürütüyordu ve Sevad Bölgesi
Muavinliği'nde bulunuyordu.
Tahir'in
Horasan'a vali tayin edilmesinin sebebi şu idi:
Bir
gün Me'mun'un yanına girdi; bu sırada Me'mun hadimi Hüseyn'in sunduğu nebiz
(hurma suyu)'i içiyordu. İçeri girince kendisine iki rıtl nebiz sunuldu ve
Me'mun oturmasını emretti. Bunun üzerine: "Sahibu'ş-Şurta görevinde
bulunan bir kişinin efendisinin yanında oturması uygun değildir." dedi.
Me'mun O'nun bu sÖzüne şu karşılığı verdi: "Bu senin dediğin umumi
mec!islerde olur, hususi meclislerde ise böyle bir kimsenin efendisinin yanında
oturması uygundur." Bu sırada Me'mun'un gözleri donuktu ve Tahir O'na şöyle
dedi: "Ey Müminlerin Emiri! Allah gözlerini ağlatmasın, niçin ağlıyorsun?
Allah'a yemin ederim ki, bütün memleketler sana boyun eğmiş ve insanlar senin
itaatin altına girmişlerdir; ayrıca her işinde sevgiye mazhar olmaktasın.
" Tahir'in bu sÖzleri üzerine Me'mun da şunları söyledi: "Öyle bir
şey için ağlıyorum ki, o şeyi anmak zül, saklamak ise hüzündür. Hayatta
üzülmeyen hiç bir kimse yoktur."
Bundan
sonra oradan ayrılan Tahir, Harun b. Cey'une'yi çağırdı ve şöyle dedi:
"Horasan halkının birbirlerine karşı asabiyetleri vardır. Yanına üç yüz
bin dirhem al, bunun iki yüz bin dirhemini Hadim Hüseyn'e, yüz binini de katibi
Muhammed b. Harun'a ver. Bundan sonra Hadim Hüseyn'den Me'mun'un niçin
ağladığım kendisinden sormasını iste." Harun b. Cey'une Tahir'in söylediklerine
aynen uydu. Me'mun'un, bir öğle yemeğinde Hadim Hüseyn'den içecek istemesi
üzerine, Hüseyn: "Allah'a yemin ederim ki
Tahir'in
yanınıza geldiği sırada niçin ağladığınızı söylemedikçe isteğinize
uymayacağım." dedi. Bunun üzerine Me'mun: "Neden bu işe bu kadar önem
veriyor ve bana soruyorsun?" diye sordu. Hüseyn: "Üzüldüğümden"
cevabını verince: "Bu bir sırdır, eğer bu sırrı ifşa edersen seni
öldürürüm." dedi. Hüseyn de: "Ey Efendim! Bugüne kadar hiç sırrınızı
ifşa ettim mi?" dedi. Bunun üzerine Me'mun ağlayış sebebini şöyle anlattı:
"Kardeşim Muhammed (Emin)i ve başına gelen perişanlığı hatırladım, bu
yüzden beni bir ibret sardı ve gözyaşı dökerek rahatlamak istedim. Şunu ifade
edeyim ki, Tahir'in hoşlanmadığı şey mutlaka benim elimden başına gelecektir."
Hüseyn
durumu Tahir'e bildirdi, bunun üzerine Tahir hemen Ahmed b. Ebi Halid'e gitti
ve şöyle dedi: "Ben kolay kolay kimseyi övmem, yapılan bir iyiliği de asla
unutmam. Ne olur beni O'nun gözünden uzaklaştır." Ahmed b. Ebi Halid:
"Senin için bunu yaparım." dedi ve Me'mun'un yanına gitti. Me'mun'un
huzuruna giren Ahmed: "Dün gece hiç uyumadım." dedi. Me'mun:
"Niçin?"
diye sorunca: "Gassan b. Abbad'ı Horasan'a vali tayin ettiniz, oysa Gassan
ve beraberindeki kimseler baş yiyen insanlardır. Bir Türkün başkaldırıp O'nun
başını tehlikeye sokmasından korkuyorum." dedi. Me'mun: "Senin
düşündüklerini aynen ben de düşündüm. Bu husustaki görüşün nedir?" dedi.
Ahmed: "Gassan'ın yerine Tahir b. Huseyn'i tayin etmeniz iyi olur diye düşündüm."
şeklinde görüşünü bildirdi. Bunun üzerine Me'mun: "Yazıklar olsun sana!
Allah'a yemin ederim ki, Tahir isyancının biridir (başkaldırıp isyan
edebilir.)" dedi. Ahmed'in bu defa: "Tahir için sana garanti
veriyorum." demesi üzerine de: "O halde git, Tahir'i Horasan'a vali
tayin et." dedi. Bunun üzerine Ahmed hemen Tahir'i yanına çağırdı ve
Horasan Valiliği'ne tayin etti. Tahir hemen o gün yola çıktı ve Horasan'ın dış
kısmına kadar gelip burada bir ay kalmağa karar verdi. Bu esnada daha önce
Horasan Hakimi'ne verilen on milyon dirhem kendisine teslim edildi. Tahir,
Bağdat'tan 29 Zilkade 205 (7 Mayıs 821)' de ayrıldı.
Bir
rivayete göre, Tahir'in Horasan'a vali tayin edilmesinin sebebi şu idi:
Abdurrahman
el-Muttavva'i, Haruriyye ile savaşmak için Horasan Valisi'nden emir almaksızın
Nisabur'da çok büyük bir kalabalık topladı. İşte bu kalabalık O'nun bir esasa
dayanarak hareket ettiğini düşündüklerinden korkuya kapıldılar. Bu sırada
Horasan Valiliği'nde Hasan b. Sehi adına amcasının oğlu Gassan b. Abbad
bulunuyordu. Tahir oraya vali tayin edilince Hasan b. Sehl'e karşı
celadetlenmeğe başladı. Böyle hareket etmesinin sebebi Hasan b. Şehrin
kendisini Nasr b. Şebes ile savaşmaya davet etmesiydi. Böyle bir çağrıya
öfkelenen Tahir: "Ben bir halife ile savaşmış ve hilateti kurtarıp bir
halifeye teslim etmiş kimseyim. Böyle birisi ile savaşmam nasılolur da bana
emredilir? Aslında bunun gibi biriyle savaşmak için kumandanlarımdan birisinin
gönderilmesi daha uygun olurdu." diyrek Hasan b. Sehl'e celadet
göstermişti.
ÇEŞİTLİ
OLAYLAR
Bu
yıl Abdullah b. Tahir b. Hüseyn, Rakka'dan Bağdat'a geldi, Tahir oğlu
Abdullah'ı Rakka'da yerine halef bırakmış ve Nasr b. Şebes ile savaşmasını
emretmişti. Bağdat'a gelince Me'mun O'nu babasının Horasan'a hareketinden sonra
Sahibu'ş-şurta görevine getirdi. Ayrıca Me'mun bu yıl Yahya b. Mu'az'ı
el-Cezire, İsa b. Muhammed b. Ebi Halid'i Armenia ve Azerbaycan Valilikleri'ne
tayin etti ve İsa b. Muhammed'e Babek ile savaşmasını emretti.
Mısır
Valisi olan Seri b. Hakem, bu görevde iken bu yıl içinde Mısır'da öldü.
Yine
bu yıl içinde Sind Valisi bulunan Davud b. Yezid vefat etti ve Me'mun onun
yerine her yıl bir milyon dirhem göndermek üzere Beşir b. Davud'u tayin etti.
Me'mun
bu yılda Zutt'lar ile savaşmak için İsa b. Yezid el-Celuzi'yi görev lendirdi.
Bu
yıl hac işlerini Mekke ve Medine Emiri olan Ubeydullah b. Hasan idare etti.
Bu
yıl Dicle Nehri taştı, bu yüzden Bağdat'ta pek çok ev yıkıldı ve birçok
tahribat meydana geldi.
119
(737) yılında doğan Yezid b. Harun el-Vasıti, Fakih Haccac b. Muhammed
el-A'ver, Fakih Şebabe b. Sivar el-Pezari, Abdullah b. Nafi' esSaiğ, Muhadır b.
el-Muvezzi, Hişam b. Urve ve diğerlerinden hadis dinleyen Ebu Yahya İbrahim b.
Musa ez-Zeyyat el-Mavsıli bu yıl vefat ettiler.
BİR SONRAKİ
SAYFA İLE DEVAM ETMEK İÇİN AŞAĞIDAKİ İSME TIKLA
HİCRETİN İKİ YÜZ
ALTINCI YILI OLAYLARI (M. 821-822)
ABDULLAH b. TAHİR'İN RAKKA VALİLİĞİ