|
İBNÜ’L-ESİR |
5. CİLT |
SÜFYANİLERDEN ALİ b.
ABDULLAH'IN İSYANI
Bu
yıl bir Süfyani olan Ali b. Abdullah b. Halid b. Yezid b. Muaviye başkaldırdı. Ali
b. Abdullah'ın annesi, Ubeydullah b. Abbas b. Ali b. Ebi Talib'in kızı
Netise'dir. Ali b. Abdullah: "Benim soyum Sıffin Savaşı'nın iki kahramanı
olan Ali ve Muaviye'ye dayanır" dedi. Kendisine ''Ebü'l-Umeytır'' lakabı
verilmişti. Bir gün, dostlarına Hırzevn'in (kertenkele) künyesini sordu.
"Bilmiyoruz." demeleri üzerine: "Hırzevn'in künyesi
''Ebu'l-Umeytır''dır dedi. İşte bu yüzden dostları ona ''Ebü'l-Umeytır''
lakabım verdiler.
İsyan
eden Ali b. Abdullah, Zilhicce 195 (Ağustos 811)'de kendisini halife ilan etti.
Ümeyyeoğulları'nın azatlısı olan Hattab b. Vech el-Füls'ün kendisine yardım
etmesiyle güç kazanan Ali b. Abdullah, Şam Valisi Süleyman b. el-Mansur'u
buradan çıkardı, ayrıca Sayda'yı da istila etti. İsyan ettiği zaman Emin,
Hüseyin b. Ali b. İsa b. Maham üzerine gönderdi, ancak Hüseyn Rakka'ya kadar
geldi, Şam'a gitmedi.
Ebu'I-Umeytır
(Ali b. Abdullah) başkaldırdığı zaman doksan yaşındaydı. Daha önce kendisinden
bir kısım alimler pek çok bilgi almışlardı. Bu sıralarda güzel bir gidişi
vardı. Ancak isyan edip zulme kalkışınca bu güzel gidişini değiştirdi. Bundan
sonra da bu al imler , kendisinden aktardıkları bilgileri terk ettiler.
Ali
b. Abdullah'ın taraftarlarının büyük miktarı Kelb Kabilesi'ndendi.
Muhammed
b. Salih b. Beyhes el-Kilabi'ye bir mektup gönderdi. Mektubunda O'nu kendisine
itaate davet ediyor, çağrısı istikametinde hareket etmediği takdirde tehdit
ediyordu. Muhammed b. Salih b. Beyhes O'nun bu isteğini kabul etmedi, bunun
üzerine Kayslıların üzerine yürümeğe niyetlendi. Ancak Kayslılar Muhammed b.
Salih b. Beyhes'e bir mektup göndererek durumu bildirdiler. Bunun üzerine
Muhammed b. Salih, Dıbab Kabilesi'nden ve onların mevalilerinden üç yüz süvari
alarak Kayslıların yanına geldi. Durumdan haberdar olan Ali b. Abdullah es-Süfyani,
on iki bin kişilik bir kuvvetle Yezid b. Hişam'ı Muhammed b. Salih'in üzerine
gönderdi. Karşı karşıya gelen taraflar savaşa tutuştular, neticede Yezid ve
beraberindekiler yenildiler. Bu arada Yezid b. Hişam' ın askerleri Şam şehrinin
kapılarından içeri girmeğe çalıştılar. Bu esnada onlardan iki binden fazla
kimse öldürüldü ve üç bin kişi de esir edildi. Muhammed b. Salih b. Beyhes,
esirlerin saçlarını ve sakallarını kestikten sonra onları serbest bıraktı.
Zayıf
duruma düşen Ali b. Abdullah es-Süfyani Şam'da muhasara altına alındı, fakat
buna rağmen bir askeri kuvvet meydana getirdi ve başına oğlu Kasım'ı geçirdi.
Kasım'ın komutasındaki bu kuvvet Muhammed b. Salih b. Beyhes'in askerleriyle
savaşa tutuştu, ancak savaş esnasında Kasım öldürüldü ve Ali b. Abdullah'ın
askerleri de hezimete uğradılar. Bu arada Kasım'ın başı Emin'e gönderildi.
Bundan sonra tekrar yeni bir kuvvet oluşturan Ali b. Abdullah bu kuvvetin
başına azatlısı Mu'temir'i getirdi. Mu'temir komutasındaki bu kuvvet Muhammed
b. Salih b. Beyhes'in askerleriyle karşılaştı ve savaşa tutuştu. Ancak savaş
sırasında Mu'temir de öldürüldü ve kuvveti bozguna uğradı. Böylece Ebu Umeytır
(Ali b. Abdullah) eski kuvvetini kaybederek zayıf duruma düştü ve Kayslıların
tamalılarına hedef oldu.
Bundan
sonra Muhammed b. Salih b. Beyhes hastalandı, Numeyroğulları'nın reislerini bir
araya topladı ve onlara şunları söyledi: "Yakalanmış olduğum bu hastalığı
görüyorsunuz. Mervanoğulları'na iyi muamele edin. Mesleme b. Ya'kub b. Ali b.
Muhammed b. Said b. Mesleme b. Abdülmelik'e iyi sarılın. O her ne kadar aklen
zayıf birisi ise de, sizin kız kardeşinizin oğludur. Ayrıca ona Ebu
Süfyanoğulları'na tabi olmayacağınızı da bildirin. Mesleme'nin halifeliğine
bey'at ederek Süfyanilere karşı tedbir alın."
Muhammed
b. Salih b. Beyhes, Havran'a döndü; Nümeyroğulları da Mesleme'in etrafında
toplanarak ona bey'at ettiler. Mesleme onların beyatlerini kabul etti ve
mevlitlerini toplayarak Ali b. Abdullah es-Süfyani'nin yanına gitti ve O'nu
yakalayarak zincire vurdu.
Bu
arada Mesleme Ümeyyeoğulları'nın reislerini yakaladı ve onlardan kendisi için
zorla bey'at aldı. Ayrıca Kayslılara yakınlık sağladı ve onları kendine yakın
kimseler derecesine yükseltti. Muhammed b. Salih b. Beyhes şifaya kavuştuktan
sonra Şam'a döndü ve burasını muhasara etti. Kayslılar kendisine Şam'ı teslim
ettiler. Mesleme ve Ali b. Abdullah es-Süfyani kadın kılığına girerek Muharrem
198 (Eylül 813)'de Mizze'ye kaçtılar. Bundan sonra Muhammed b. Salih b. Beyhes
Şam'a girdi, buraya hakim oldu ve Abdullah b. Tahinin Şam'a gelmesine kadar
burada kaldı. Daha önce Mısır'a giden ve sonra Şam'a geri dönen Abdullah b.
Tahir, Muhammed b. Salih b. Beyhes'i beraberinde Irak'a götürdü ve Muhammed b.
Salih b. Beyhes orada öldü.
ÇEŞİTLİ
OLAYLAR
Bu
yıl Emin adına Mekke ve Medine Valiliği'nde Davud b. İsa b. Musa bulundu. Davud
b. İsa aynı zamanda, 193 (808) yılında hac işlerini idare etmişti. Yine bu yıl
Emin adına Küfe'de Abbas b. el-Hadi, Basra'da Mansur b. Mehdi valilik
görevlerinde bulundular.
Muhammed
b. Hazim (Ebu Muaviye ed-Darir) bu yıl vefat etti. Kendisi Şiilik mezhebini
tutardı ve aynı zamanda hadis sahasında mevsuk bir kimse idi.
Doksan
beş yıl yaşayan meşhur şair Ebu Nuvas el-Hasan b. Hani' bu yıl vefat etti ve
Bağdat'ta bulunan Şunizi'ye defnedildi. ed-Dabbi Kabilesi'nin efendisi olan
Muhammed b. Fadl b. Gazvan b. Cerir ile Ebu Ya'kub Yusuf b. Esbat da bu yıl
vefat ettiler.
BİR SONRAKİ
SAYFA İLE DEVAM ETMEK İÇİN AŞAĞIDAKİ İSME TIKLA
HİCRETİN YÜZ
DOKSAN ALTINCI YILI OLAYLARI (M. 811-812)
EMİN'İN TAHİR ÜZERİNE ASKER
GÖNDERMESİ ve BUNLARIN SAVAŞ YAPMADAN GERİ DÖNMELERİ