İBNÜ’L-ESİR

4. CİLT

HİCRİ 72. YIL       ANA SAYFA      Kur’an      Hadis      Sözlük      Biyografi

 

ABDULLAH BİN HAZİM'İN ÖLDÜRÜLMESİ

 

Mus'ab öldürüldüğü zaman İbn Hazim Temimli Bahir bin Verka es-Suraymi ile NeysabUr'da savaşmakta idi. Abdülmelik İbn Hazim'e mektup yazarak kendisine bey'at etmeğe davet etti ve yedi yıl süreyle Horasan'ın gelirlerini kendisine vereceğini bildirdi. Abdülmelik bu mektubunu Numeyrli Sevade bin Eştem ile göndermişti. Mükemmil el-Ganevi ile gönderdiği de söylenmiştir. İbn Hazim kendisine, yapılan teklife karşılık elçiye şöyle demişti: ''Süleymoğulları ile Amiroğulları'nın birbirlerini öldürmelerinden çekinmeseydim seni öldürecektim. Hiç değilse getirmiş olduğun mektubu ye." Bunun üzerine elçi getirdiği mektubu yedi.

 

Mektubu getirenin Numeyrlilerden Sevade bin Ubeydullah olduğu rivayet edilmişse de Mükemmil el-Ganevi olduğu da söylenmiş ve Abdullah'ın Mükemmil'e şöyle dediği ileri sürülmüştür: "Ebu'z-Zibban benim Gana'ya mensup Kayslı birisini öldürmeyeceğimi bildiği için bu mektubu seninle göndermiştir. Fakat sen onun mektubunu yiyeceksin."

 

Abdülmelik. İbn Hazim'in Merv üzerindeki vekili olan Bukeyr bin Vessac'a mektup yazarak kendisine Horasan'ı vereceğini bildirmiş, ona çeşitli vaatlerde bulunmuştu. Bunun üzerine Bukeyr Abdullah bin ez-Zübeyr'e olan bey'atini bozmuş, halkı AbdÜımelik'e bey'at etmeye çağırmıştı. Mervliler O'nun bu davetini kabul ettiler. İbn Hazim durumu haber alınca Bukeyr'in üzerine gelmesinden ve böylelikle Mervliler ile Neysaburluların kendisine karşı birleşmelerinden çekinmişti. Bu bakımdan İbn Hazim Bahir'i bırakıp Merv üzerine gitmiş, oğlu Yezid'i de Tirmiz'de bırakmıştı. Bahir ise İbn Hazim'i takip etmiş ve Merv'den sekiz fersah uzaklıkta bir kasabada yetişmişti. İbn Hazim O'nunla çarpışmış ve bu çarpışmada öldürülmüştü. İbn Hazim'i öldüren kişinin adı Kuraylı Veki' bin Amr'dır. İbn Hazim'in atını Veki' ve Bahir bin Verka ile Ammar bin Abdülaziz tökezletmiş, mızrakla O'nu yaralayarak yere düşürmüşlerdi. Sonra Veki' göğsünün üzerine oturmuş ve öldürmüştü.

 

Valilerin birisi Veki'e: "O'nu nasıl oldu da öldürebildin?" diye sorunca Veki' şu cevabı verir: "Mızraklar sayesinde O'na üstün gelmiştim. Yere düşünce ben de göğsünün üzerine oturdum, ayağa kalkamadı. ‘‘Düveyle'nin intikamını alacağım.’‘ dedim." (Düveyle Veki'in anne bir kardeşi olup İbn Hazim ile yapılan savaşlardan birinde öldürülmüştü.) Veki' olayı anlatmağa şöyle devam eder: "Bunun üzerine yüzüme tükürüp: ‘‘Allah'ın laneti üzerine olsun! Sen Mudarlıların koçunu bir avuç hurma çekirdeği değerinde olmayan kardeşine karşılık mı öldüreceksin?'' " dedi. (İbn Hazim'in hurma çekirdeği ifadesi yerine "toprak" dediği de söylenmiştir.) Veki' der ki: "Ben bu şekilde ölüm halinde olup da bu kadar çok tükürüğü olan birisini daha görmedim."

 

İbn Hazim'in öldürülmesinin hemen akabinde Bahir AbdÜımelik'e mekktup yazıp ölüm haberini bildirdi, ancak başını göndermedi. Bahir İbn Hazim'in öldürülmesi sırasında Merv halkı ile birlikte Bukeyr bin Vessac'ı da göndermiş, Bukeyr İbn Hazim'in başını alıp AbdÜımelik'e götürmek istediyse de Bahir engellemişti. Bunun üzerine Bukeyr elindeki demir bir çubukla Bahir'e vurmuş, sonra O'nu hapsetmiş, başı alarak Abdülmelik'e göndermiş ve İbn Hazim'i öldürenin kendisi olduğunu bildirmişti. İbn Hazim'in başının gelmesi üzerine Abdülmelik Bahir'in elçisini çağırtarak O'na: "Bu ne oluyor?" diye sorunca elçi: "Bilmiyorum, ben İbn Hazim öldürülünceye kadar onların yanından ayrılmadım." diye cevap vermişti.

 

Denildiğine göre İbn Hazim Abdullah bin ez-Zübeyr'in öldürülmesinden sonra öldürülmüştü. Abdülmelik de O'na İbn ez-Zübeyr'in başını göndererek kendisinin itaatine girmesini emretmiş, fakat İbn Hazim Abdullah'ın başını yıkamış, kefenlemiş, Medine halkına göndererek Abdülmelik'in mektubunu getiren elçiyi mektubunu yemek zorunda bırakmış ve: "Şayet bir elçi olmasaydın seni öldürmüştüm." diye çıkışmıştı. Denildiğine göre İbn Hazim elçinin ellerini, ayaklarını kesmiş, öldürmüş ve ebediyyen Abdülmelik'e itaat etmemek üzere yemin etmişti.

 

 

 

ÇEŞİTLİ OLAYLAR

 

Abdülmelik'in Medine Valisi Tarık, Küfe Valisi Bişr bin Mervan idi.

Küfe Kadısı ise Ubeydullah bin Abdullah bin Utbe idi. Basra Valisi Halid bin Abdullah, Kadısı Hişam bin Hubeyre idi. Bazıları Bukeyr bin Vessac'ı Horasan Valisi olarak kabul ederken bazıları da Abdullah bin Hazim'in Horasan'ı elinde tuttuğunu kabul ediyor.

 

Bu yıl içerisinde Hz. Ali'nin arkadaşlarından birisi olan Abide esSelmani vefat etmiştir.

 

BİR SONRAKİ SAYFA İLE DEVAM ETMEK İÇİN AŞAĞIDAKİ İSME TIKLA

 

HİCRET'İN YETMİŞ ÜÇÜNCÜ YILI OLAYLARI (M. 692-693)

ABDULLAH BİN EZ-ZÜBEYR'İN ÖLDÜRÜLMESİ