|
İBNÜ’L-ESİR |
4. CİLT |
HİCRETİN
YÜZ ON BİRİNCİ YILI OLAYLARI (M. 729-730)
EŞRES'İN HORASAN
VALİLİĞİ'NDEN AZLİ VE CÜNEYD'İN TAYİNİ
Bu
yıl içerisinde Hişam, Eşres bin Abdullah'ı Horasan Valiliği'nden azletmiştir.
Azletmesinin sebebi şudur:
Şeddad
bin Huleyd Bahili O'nu Hişam'a şikayet etmiş, bu şikayet üzerine Hişam
kendisini azletmiş ve yerine Cüneyd bin Abdurrahman (Cüneyd bin Abdurrahman bin
Amr bin Haris bin Harice bin Sinan bin Ebi Harise Merri)'ı Horasan'a tayin
etmiştir. Bunu tayin etmesinin sebebiyse şudur: Cüneyd Hişam'ın karısı Ümmü
Hakim binti Yahya bin Hakem'e mücevher bir gerdanlık hediye etmişti. Hişam da
bunun üzerine O'nu Horasan'a vali tayin etti.
Cüneyd
beş yüz kişiyle Horasan'a geldi. Eşres'in Horasan'daki halifesi Hattab bin
Muhriz Sülemi'yi de alarak Maveraünnehir'e yürüyüp nehri geçtiler. Cüneyd
Buhara ve Suğd'da savaşmakta olan Eşres'e elçi göndererek süvarilerle kendine
yardıma gelmesini istedi. Eşres yolunun kesilmesinden korkarak Cüneyd'e Amir
bin Malik Himmam'yi gönderdi. Amir yolun bir kısmını katetmişti ki, Türkler ve
Suğdlar yolunu kestiler. Amir sağlam bir bahçeye girerek orada dört yandan
saldıran düşmana mukavemet etti. yanında Esved bin Külsum'un kardeşinin oğlu
Verd bin Ziyad bin Edhem bin Külsum ve Vasıl bin Amr Kaysi vardı. Vas ıl ve
Asım bin Umeyr Semerkandi ve daha başkaları orada bulunan suyun arkasına geçip
ağaçları ve kamışları bir araya toplayarak karşıya geçtiler. Hakan bir şey
hissetmemişti. Birden arkasından tekbir sesleri duydu. Müslümanlar Türklere
hücum ettiler. Türkler hezimete uğradılar. Amir de Cüneyd'in yanına geldi,
birlikte yola koyuldular. Ordunun merkez kumandanı Umare bin Hureym idi.
Bikend'e iki fersah mesafede önlerine Türkler çıktı. Onlarla savaştılar, az
kalsın Cüneyd ve beraberindekiler helak oluyorlardı. Sonra Allah onları üstün
getirdi. Cüneyd galip gelip Türkleri katletti. Hakan ordu toplayıp yine
üzerlerine yürüdü. Semerkand'ın ‘‘Rüzman’‘ denilen bölgesinde karşılaştılar.
Cüneyd'in ordusunda artçı kuvvetlerin başında Katan bin Kuteybe bulunuyordu.
Cüneyd bu savaşlarda Hakan'ın kardeşinin oğlunu esir ederek Hişam'a gönderdi.
Cüneyd
bu savaşları sırasında Müceşşir bin Müzahim Sülemi'yi Merv'e halife (vekil)
olarak bırakmıştı. Sevre bin Hürr Temimi'yi de Belh'e tayin etmişti. Cüneyd
Hişam'a bir heyet göndererek Merv'e döndü. Hakan şöyle diyordu: "Bu
şımarık çocuk beni bu yıl mağlüp etti. Ben de gelecek yılO'nu helak edeceğim.
"
Cüneyd
amillerini hep Mudarlılar arasından seçti. Katan bin Kuteybe'yi Buhara'ya,
Velid bin Ka'ka' Absi'yi Heral'a, Habib bin Mürre Absi'yi güvenlik teşkilatının
başına, Müslim bin Abdurrahman Bahm'yi ise Belh'e tayin etti. Belh'de o sırada Nasr
bin Seyyar bulunuyordu.
Berukan'da
cereyan eden olaydan sonra Nasr ile Bahmlerin arası açılmıştı. Müslim'in
gönderdiği elçi Nasr'ın uykuda olduğu sırada gelip apar topar içeri alındı.
Mudar Kabilesi'nden yaşlı birinin: "Bunu bu halde mi getirdiniz?" diye
sorması üzerine Cüneyd Müslim'i Belh'den azlederek yerine Yahya bin Dubey'a'yı,
Semerkand'ın haraç toplama işine de Şeddad bin Huleyd Bahm'yi tayin etti.
ÇEŞİTLİ
OLAYLAR
Bu
yıl İçerisinde Muaviye bin Hişam Saife Yesri ile savaşmıştır.
Said
bin Hişam Saife Yemeni ile savaşmış ve Kaysariye (Kayseri)'ye kadar
ilerlemiştir. Deniz savaşlarını Abdullah bin Ebi Meryem yürütmüştür.
Hişam
Şam ve Mısır halkına Hakem bin Kays bin Mahreme bin Abdülmuttalib bin Abdi
Menafi' görevlendirmiştir.
Türkler
bu yıl içinde Azerbaycan'a kadar ilerlemiş, Haris bin Amr bunları karşılayarak
hezimete uğratmıştır.
Yine
bu yılda Hişam Cerrah bin Abdullah Hakemi'yi Armenia'ya tayin etmiş, kardeşi
Mesleme bin AbdÜımelik'i azletmiştir. Hazar ülkesine Tiflis tarafından girmiş,
boğaz şehirlerini (medine-i beyda) fethetmiş ve salimen dönmüştür.
Hazarlar
bu yıl içinde ordu toplayarak İslam beldeleri üzerine yürümüşlerdir. İleride
zikredeceğimiz üzere Cerrah'ın öldürülüş sebebi budur.
Bu
yıl içerisinde Afrika Amili Ubeyde bin Abdurrahman, Osman bin
Nes'a'yı
Endülüs (İspanya)'ten azledip yerine Heysem bin Ubeyd Kenam'yi tayin etmiş,
Heysem muharrem ayında Endülüs'e varmış ve aynı senenin zilhicce ayında da
vefat etmiştir. Valiliği on ay sürmüştür.
Bu
yıl hac emirliğini İbrahim bin Hişam Mahzumi yapmıştır.
Amiller
(valiler, kumandanlar) geçen yıl zikri geçenlerdir. Sadece Horasan Valiliği'ne
Cüneyd, Armenia Valiliği'ne de Cerrah bin Abdullah getirilmiştir.
BİR SONRAKİ
SAYFA İLE DEVAM ETMEK İÇİN AŞAĞIDAKİ İSME TIKLA
HİCRETİN YÜZ ON
İKİNCİ YILI OLAYLARI (M. 730-731)