|
İBNÜ’L-ESİR |
4. CİLT |
ÖMER BİN
ABDÜLAZİZ'İN HİLAFETİ
Süleyman
bin Abdülmelik'in ölümünden sonra Ömer bin Abdülaziz halife oldu. Süleyman Dabık'ta
iken hastalanmıştı. Durumu ağırlaşınca oğullarından henüz baliğ olmamış birini
yazdığı mektupla veliaht tayin etti. Reca bin Hayve:
"Ne
yapıyorsun ey Müminlerin emiri? Halifeyi kabrinde koruyacak şeylerden biri de
insanlara salih bir adamı halife tayin etmesidir." dedi. Süleyman:
"Ben istihare yapıyor (Allah'tan hayırlısını istiyor) ve düşünüyorum,
henüz karar veremedim." şeklinde karşılık verdi. Süleyman bir iki gün
bekledikten sonra yazdığı o mektubu yırttı ve Reca'yı çağırttı. Aralarında
şöyle bir konuşma oldu:
Süleyman:
-
Oğlum Davud hakkındaki görüşün ne?
Reca:
-
O Konstantiniyye'de, yani senden uzakta. O'nun sağ mı, ölü mü olduğunu
bilmiyorsun.
Süleyman:
-
Peki sence kim uygun?
Reca:
-
Sen kimi uygun görürsen o.
Süleyman:
-
Ömer bin Abdülaziz'e ne dersin?
Reca:
-
Vallahi, O'nun hayırlı, faziletli ve uygun olduğunu biliyorum.
Süleyman:
-
O dediğin gibidir. O'nun dışında çocuklarımdan birini tayin etmeyip sadece O'nu
halife tayin etsem fitne çıkar ve ondan sonra oğullarımdan birini veliaht
yapmazsam onun halife olmasına izin vermezler. (Abdülmelik Velid ile Süleyman'a
kardeşleri Yezid'i veliaht tayin etmelerini tavsiye etmişti. Süleyman Yezid bin
AbdÜımelik'i Ömer'den sonra veliaht tayin etti. Yezid insanların toplandığı kalabalık
bir günde kaybolmuştu.)
Reca
-
Senin uygun gördüğün bence de uygundur, demiştim. Bu konuşmadan sonra Süleyman
şu mektubu yazdı:
"
Bismillahirrahmanirrahim. Bu Müslümanların emiri, Allah'ın kulu Süleyman'ın
Ömer bin Abdülaziz'e mektubudur. Benden sonra seni ve senden sonra Yezid bin
Abdülmelik'i halife tayin ettim. O'nu dinleyip itaat edin, ihtilafa düşmeyin;
zayıflar, başkalarına yem olursunuz. "
Daha
sonra zabıta teşkilatının amiri olan Ka'ab bin Cabir el-Absi'ye haber
göndererek: "Ehl-i beytimi topla." dedi.
Ka'ab
onları toplayınca, Süleyman, Reca'ya: "Mektubumu onlara götür, içinde
zikredilenleri kendilerine haber ver. Mektupta tayin ettiğim kişiye bey'at
etsinler." dedi.
Reca,
Süleyman'ın söylediklerini yerine getirdi. Ailesi halkı, Süleyman'ı görüp selam
vermek istediklerini söylediler. Reca: "Tamam." dedi ve içeri
girdiler. Süleyman onlara: (Reca bin Hayve'nin elindeki mektuba işaret ederek)
"Bu mektupta benim vasiyetim vardır. Orada ismini zikrettiğim kimseyi
dinleyip itaat ediniz." dedi, onlar da tek tek bey'at edip ayrıldılar.
Reca
der ki:
"Ömer
bin Abdülaziz bana geldi ve: ‘‘Bunun (Süleyman'ın) bana bu işle (hilafetle)
ilgili bir şey isnat etmesinden korkuyorum. Allah'a yemin verdiriyorum, eğer böyle
bir şey varsa geç olmadan (Süleyman ölmeden) bana bildir de istifa edeyim.’‘
dedi. <<Sana bir harf bile bildiremem.’‘ deyince bana kızmış olarak
gitti. "
Reca
devam ediyor:
"Daha
sonra Rişam bin Abdülmelik geldi ve: ‘‘Benimle senin aranda eski bir dostluk,
saygı var. Şu işi (hilafete kimin tayin edildiğini) bana bildiriver. Eğer
benden başkasına tevdi edilmişse gidip konuşayım. Bunun ebediyen aramızda
kalacağına Allah'ı şahit tutarak söz veriyorum.’‘ dedi. Ona tek bir harf bile
söylemedim. O bir eliyle öbür eline vurarak ve: ‘‘Bu iş bana tevdi edilmediyse
kime tevdi edildi öyleyse? Abdülmelikoğulları'ndan dışarı ını çıkacak yani?’‘
diyerek çekip gitti."
Reca
şöyle anlatıyor:
"Süleyman'ın
yanına girdim, ölmek üzere olduğunu gördünl. Sekerat-ı mevte geldiğini
gördüğümde kıbleye çevirdim. Ayıktığı zaman: ‘‘Henüz zamanı gelmedi.’‘ diyordu.
Bu hareketi iki veya üç defa yaptım. Üçüncüde: ‘‘Zamanı geldi, bir şey
isteyeceksen söyle ey Reca!’‘ dedi ve kelime-i şehadet getirdi. Yönünü kıbleye
çevirdim ve öldü. Gözünü kapayıp üzerini örttüm, kapıyı da kapadım. O sırada
hanımı bir haberci gönderip Süleyman'ın nasıl olduğunu sordu, ‘‘Örtünmüş bir
vaziyette uyuyor.’‘ dedim. Gelen kişi üzeri örtülü olan Süleyman'a baktı ve
gidip hanımına haber verdi. Karısı onun gerçekten uyumakta olduğunu zannetti.
Ben kapıya güvendiğim birisini oturttum ve kimseyi içeri sokmamasını söyledim.
Ka'ab bin Cabir'e haber gönderdim, Süleyman'ın ehl-i beytini topladı. Dabık
Mescidi'ne geldiler, onlara: ‘‘Bey'at ediniz.’‘ dedim. ‘‘Bir defa bey'at ettik
ya!’‘ diye karşılık verdiler. ‘‘Bir kere daha bey'at edin, bu Müminlerin
emirinin vasiyetidir.’‘ deyince ikinci defa bey'at ettiler. Süleyman'ın
ölümünden sonra da bey'at edince işi sağlama bağladığımı anladım ve: ‘‘Haydi
efendinize kıyam edin, o öldü.’‘ dedim. ‘‘İnna lillahi ve İnna ileyhi raciun
(Allah'tan geldik yine O'na döneceğiz.)'' dediler. Ben hemen Süleyman'ın
mektubunu okumağa başladım. Ömer bin Abdülaziz'in halife tayin edildiği kısma
gelince Hişam: <<Yallahi biz O'na bey'at etmeyiz.’‘ dedi. Ben: ‘‘Öyleyse
vallahi ben de senin boynunu vururum, kalk ve bey'at et.’‘ diye çıkıştım.
Kalktı, ayaklarını sürüyerek gelip bey'at etti. Ömer bin Abdülaziz'i
omuzlarından tutup minbere oturttum. Ömer başına gelen iş için Allah'tan sabır
diliyor, Hişam ise düştüğü hatadan dolayı hayıflamyordu. Neticede Ömer bin
Abdülaziz'e bey'at ettiler.
Süleyman
yıkandı, kefenlendi. Cenaze namazını Ömer bin Abdülaziz kıldırdı. Defın işlemi
tamamlandıktan sonra Ömer'e hilafetin binekleri getirildi, her bir hayvanın
başında bir seyis vardı. ‘‘Bunlar ne?’‘ diye sordu. ‘‘Hilafet makamına ait
binekler.’‘ denilince: ‘‘Benim bineğim bana daha uygun.’‘ dedi ve kendi
hayvanına bindi. Diğerleri geri götürüldü. ‘‘Peki, hilafet konağı? Oraya
inmeyecek misin?’‘ diye sorulunca da: ‘‘Şimdi orada Ebll Eyyub (Süleyman)'un
ailesi var. Onlar oradan ayrılıncaya kadar benim evim bana yeter.’‘ diye cevap
verdi ve onlar orayı boşaltıncaya kadar kendi evinde kaldı. "
Reca
der ki:
"O'nun
binekler ve Süleyman'ın eviyle ilgili olarak yaptıkları benim çok hoşuma gitti.
Sonra katibi çağırarak bir mektup yazdırdım ve bunu çoğaltarak her bölgeye
göndermesini emrettim. "
Süleyman'ın
ölüm haberi o sırada ortalarda görünmeyen Abdülaziz bin Velid'e ulaşınca Ömer
bin Abdülaziz'e bey'at edildiğinden haberi olmadan hemen bayrak kaldırdı ve
kendisine bey'ate çağırdı. Süleyman'ın ahdiyle bey'at edildiğini öğrenince
doğruca Ömer'in yanına geldi. Ömer kendisine:
"Kendine
bey'ate davet ettiğini ve Şam'a girmek istediğini duyduk." deyince:
"Evet
öyleydi; çünkü ben Süleyman'ın hiç kimseyi tayin etmediği haberini almıştım,
malların yağma edilmesinden korktum." diye karşılık verdi. Ömer'in:
"Eğer bey'ati kabul edersen ve işlerin idaresini üstlenirsen, kesinlikle
karşı çıkmam ve evimde otururum." demesi üzerine de: "Bu işi senden
başkasının yapmasını arzu etmem." deyip Ömer bin Abdülaziz'e bey'at etti.
Zaten Süleyman'ın oğlunu bırakıp Ömer bin Abdülaziz'i tayin edeceği ümit
ediliyordu.
Bey'at
işi iyice yerleşince Ömer hanımı Fatıma binti AbdÜımelik'e:
"Benimle
kalmayı istiyorsan sahip olduğun malları, mücevherleri Müslümanların
beytülmaline geri ver, çünkü bunlar Müslümanlara aittir ve ben üçümüzÜll
(kendisi, hanımı ve malları) bir evde bulunmasını istemem." dedi. Karısı
da hepsini Beytülmal'e bıraktı.
Ömer
bin Abdülaziz ölüp yerine Fatıma'nın kardeşi Yezid geçince Fatıma'ya: "Ben
Ömer'in sana zulmettiğini biliyorum." diyerek malları iade etti. Fatıma:
"Hayır; asla vallahi!" diyerek mallan kabul etmedi ve: "Ben
sağken ona itaat edip de ölünce isyan edecek değilim." dedi, Yezid de bu
malları ehl-i beyti arasında taksim etti.
BİR SONRAKİ
SAYFA İLE DEVAM ETMEK İÇİN AŞAĞIDAKİ İSME TIKLA
EMİRÜ'L-MÜ'MİNİN
ALİ'YE (R.A.) SÖVMEYİ TERK